Want België is frietland nummer één. In 2016 telde het land maar liefst 4 643 frietkramen – of frietkoten, zoals we eigenlijk moeten zeggen. Voor de lekkerste friet ter wereld, hoef je alleen maar even de grens over te steken naar steden als Antwerpen, Gent en Brugge.
Het klimaat en de bodem in België zijn ideaal voor het telen van kwaliteitsaardappelen. Voeg daar nog de centrale ligging aan toe, in het hart van de Europese aardappelregio, en je begrijpt waarom dit kleine landje wereldwijd een van de grootste frietleveranciers is.
De naam 'friet' komt van patates frites, Belgisch-Frans voor 'gebakken aardappelen'. De associatie met Frankrijk stamt mogelijk uit de tijd van de Eerste Wereldoorlog, toen Amerikaanse soldaten onze friet leerden kennen in de Franstalige regio van België, en daardoor dachten dat ze in Frankrijk waren.
Het Bintje staat aan de top. Het is een vrij bloemige aardappel die niet donker verkleurt na het bakken. Andere rassen waarmee je lekkere frieten maakt zijn Agria, Désirée, Première en Santé.
Frietjes worden traditioneel gebakken in dierlijk vet (ossenwit en/of paardenvet). Dat zorgt voor die typische smaak en geur, maar is helaas minder gezond doordat het meer verzadigd vet bevat. Daarom worden frietjes tegenwoordig ook in plantaardige olie gebakken, of in een mengsel van de twee.
De frites van Frieterij zijn “vers gesneden naar grootmoeders recept”. En vooral dat vers gesneden blijkt een belangrijke factor die maakt dat Vlaamse frites vaak zoveel lekkerder zijn dan Nederlandse. Leonard: “Over het algemeen wordt er in de Nederlandse frituur veel gewerkt met diepgevroren frietjes.
“De friet zoals we die vandaag kennen - in staafjes gesneden aardappel, die tweemaal zijn gebakken - zijn uitgevonden in Parijs”, zegt de Franse culinaire historicus Pierre Leclerq. “Rond 1885 zijn de frieten voor het eerst opgedoken in de straten van Parijs.
Na het snijden van de aardappelen, moet je alleen even geduld hebben en de frietjes ongeveer een half uur in koud water, met 1 eetlepel zout, laten weken. Hierdoor zullen de frietjes wel iets minder verkleuren, aangezien je de enzymen deactiveert die normaal gesproken voor de verkleuring zorgen.
De juiste aardappel
Gebruik je vastkokers, dan krijg je slappe friet omdat er te veel vocht in zit om te kunnen verdampen tijdens het frituren. Bij zeer bloemige aardappels wordt de friet te droog omdat ál het vocht verdampt tijdens het frituren.
In de categorie diepvries zijn de patat frites van Jumbo verkozen tot Beste Product van het Jaar! Ons product heet patat frites, maar het schijnt dat het zuiden van het land het heeft over friet, terwijl de rest van Nederland praat over patat.
Britse en Amerikaanse soldaten zouden tijdens de Eerste Wereldoorlog frieten hebben leren kennen aan het Belgische front. Omdat ze overal om zich heen Frans hoorden praten, lanceerden ze de benaming French fries.
Wie de eerste friet maakte is niet goed te achterhalen. Zowel de Fransen als de Belgen claimen de uitvinding van friet. De belgische historicus Jo Gérard zegt dat hij in een oud manuscript heeft gelezen dat er al friet werd gemaakt in 1680.
Aardappelen eten we in Nederland al vanaf 1593. Maar friet eten we veel minder lang, namelijk nog maar 150 jaar. En dat wordt vandaag gevierd in Houten op het Frituurwereld Event. Anderhalve eeuw geleden werd op een kermis in Breda de eerste portie verkocht.
Patat betekent dus 'aardappel' en 'frites' betekent dat het gefrituurd is. Aangezien je naast aardappelen nog veel meer kunt frituren, is het eigenlijk niet logisch om de bereidingswijze tot afkorting te maken. Maar ja, de aardappel is wel de koning onder de gefrituurde snack. De opper-frites is dus friet.
Na de lokale en provinciale winnaars is nu ook de beste frituur van Vlaanderen verkozen. En die staat in Asper, een deelgemeente van Gavere. Een bekroning voor 33 jaar frietjes bakken met grote liefde! Zo ervaren Rita en dochter Severine deze erkenning als beste frituur van Vlaanderen.
Waarom ze doorgaans niet worden gefrituurd is omdat zoete aardappels meer suiker en water bevatten en geen zetmeel. Als je ze dan zo in een pan hete olie gooit, zijn ze eerder geneigd keihard te verbranden in plaats van dat ze lekker krokant bakken.
Eerst bak je de rauwe frieten voor op ongeveer 140°C gedurende een vijftal minuten. Op deze manier pocheer je de aardappelreepjes tot de binnenkant gaar en zacht is. Hoe dikker je frieten, hoe langer ze nodig hebben in het frietvet.
Wat de frietjes bij een snackbar zo lekker maakt, is dat er vaak genereus om wordt gegaan met het zoutvaatje. Met alleen een beetje zout strooien na het frituren zul je deze smaak nooit bereiken, daarom is het nodig om de frieten eerst te weken in een badje met zout water.
Behalve vloeibaar frituurvet is gewone plantaardige olie, zoals zonnebloemolie en olijfolie, ook geschikt om in te frituren. Extra vierge olijfolie is minder geschikt voor verhitten bij hele hoge temperaturen voor langere tijd. De smaak gaat grotendeels verloren na verhitting.
Cafetaria's die Verantwoord Frituren gebruiken vloeibaar frituurvet of frituurolie. Daarin zitten, in vergelijking met vaste frituurvetten, veel onverzadigde vetzuren in. Onverzadigde vetzuren helpen een normaal cholesterolgehalte te behouden.
Per persoon is een portie van 250 gram frietjes gemiddeld.
Je mag zowel patat als friet zeggen, maar je voorkeur hangt waarschijnlijk af van waar je woont. In het noorden van Nederland wordt meestal patat gezegd, in het zuiden van Nederland bestel je vaker friet. De Vlamingen noemen de gefrituurde aardappel altijd friet. Met patat bedoelen zij de rauwe aardappel.
Een patatje oorlog bestaat in de meeste gevallen uit een portie friet met daarover een klodder mayonaise, pindasaus en (vers) gesnipperde uitjes. In het zuiden van het land krijg je er vaak extra curry bij.
De naam van friet of patat is afgeleid van de woordcombinatie patates frites; Belgisch-Frans voor 'gefrituurde aardappelen'.