Welk hoofdstel het beste is, is voor ieder paard anders. De ene loopt fijner met een engels hoofdstel en een ander loopt fijner bitloos. Het is proberen wat het beste werkt voor jou paard. Het onderhoud van je hoofdstel is erg belangrijk.
Omdat paarden tijdens het springen nog wel eens sterk kunnen worden zijn er hoofdstellen met een speciale neusriem zoals een lage neusriem of een dubbele neusriem ontwikkelt. Ook zie je bij het springen wel eens een neusriem van touw of een hackamore. De Mexicaanse neusriem zie je ook vaak terugkomen.
Beste voor sterk paard: Montar Lyon
Het is voorzien van een Mexicaanse neusriem. Zo'n neusriem zet druk op één specifieke plek op de neus wanneer je paard zijn mond opent. Hierdoor is het vooral geschikt voor de springsport of voor fellere paarden. Dit hoofdstel is niet enkel stevig, maar ook zeer comfortabel.
Beste stang en trens: Dy'on DRC Anatomic
Het beste stang-en-trenshoofdstel is volgens ons dit anatomische hoofdstel van het luxemerk Dy'on. Dit professioneel hoofdstel zorgt voor maximaal comfort tijdens het rijden. Het is gemaakt van zacht leer dat soepel rond het hoofd valt.
Ontwerp en voordelen Micklem
Dit voorkomt dat er druk komt op het kwetsbare en dunne neusbot. Door de vormgeving van de neusriem wordt het jukbeen, waar veel gevoelige zenuwen zitten ontweken. Hierdoor (in combinatie met de kin- en keelriem) is er geen druk of wrijving op de kiezen van het paard.
Een paardentuig dat drastisch is verbeterd, is het hoofdstel. Vooral anatomische hoofdstellen zijn ontworpen om te voorkomen dat de gevoelige aangezichtszenuwen van paarden onder druk komen te staan of dat de oren niet bekneld raken.
Een hoofdstel met Mexicaanse neusriem heeft, zodra het paard zijn mond open doet, een vrij scherpe inwerking en wordt daarom veel gebruikt bij paarden die vrij snel heet worden tijdens het springen, buitenrijden of in de cross.
Het contact op de teugel mag uitsluitend zachtjes en symmetrisch in de mondhoeken van het paard blijven zodat het paard rustig op het bitje kan blijven kauwen (kaken los kan houden) zonder dat het vanuit pijn in de mond in een oncomfortabele positie wordt getrokken.
Veelal wordt deze neusriem gebruikt om druk bovenop de neus en onder de kaken uit te oefenen waardoor bijvoorbeeld knarsetanden tegen gegaan wordt. Een paard zal zijn mond niet makkelijk openen bij deze neusriem door de druk die vrij komt op de neus en kaak bij openen van de mond.
Een stang & trens hoofdstel is een dressuur hoofdstel dat pas gebruikt mag worden tijdens wedstrijden vanaf de klasse Z1. Dit hoofdstel heeft twee bitten, een onderlegtrens en een dressuurstang.
De sperriem zorgt ervoor dat het bit stabieler blijft liggen. De sperriem is er niet voor bedoeld om zo strak aangesnoerd te worden dat het paard zijn mond niet meer open kan doen. Ook hier moet voldoende ruimte tussen zitten.
Aan de zijkant van de mond moet het bit aan beide kanten ongeveer een halve centimeter uitsteken (niet meer). Als het bit helemaal (strak) tegen de mond van je paard zit kunnen er wondje en schuurplekjes in de mondhoeken ontstaan.
De meest voorkomende maten zijn echter cob, full en extra full. Cob – voor pony's van 1,35 meter tot 1,60 meter. Full – voor paarden van 1,60 meter tot 1,75 meter. Extra full – voor paarden met zeer grote hoofden, vooral geschikt voor grotere warmbloeden.
Iemand van 1,65 meter past vaak prima op een pony met stokmaat D of E. Maar een C- pony is in veel gevallen toch te klein voor iemand met een lichaamslengte van 1,65 m. een en ander hangt natuurlijk ook een beetje van de bouw van de pony af. Een zeer brede C-pony kan hoger aanvoelen dan een smalle D-pony.
Bij de betere kaptoom zonder metaal is de neusriem van dubbel gestikt leer. Hierdoor zijn de ringen op de neusriem goed beschermd voor de gevoelige paardenneus en niet voelbaar voor het paard op de gevoelige paardenneus.
Hackamore hoofdstellen hebben een beetje een negatief imago, waarom is dat? Anders dan bij een side pull hoofdstel, heeft een hackamore een hefboom effect, bij tegeldruk komt er druk te staan op de neus, kin en achter de oren. Dit is anders dan bij een side pull, die geeft alleen druk op de neus.
Neusriemen zijn eigenlijk alleen nodig als je een erg grote kans heb dat je van je paard valt en de teugels blijft vasthouden waardoor je paard zijn kaak kan breken. Hier zijn neusriemen eigenlijk voor bedoeld. Dat stamt nog uit eeuwen geleden, toen oorlogen te paard gevoerd werden.
De hoge neusriem is geschikt voor bijna alle paarden. Een stang en trens hoofdstel is standaard uitgevoerd met een hoge Engelse neusriem. Ook als je met een pelham bit wilt rijden is een hoge neusriem in principe de enige keuze die je hebt.
Omdat dat door de jaren heen positief heeft uitgepakt, het grootste deel van de paarden die zijn (in)gereden met geduld kan omgaan met een neusriem en de ruiter heeft er vaak meer controle mee. Dat terwijl rijden zonder neusriem soms uitpakt tot mondhoekscheurtjes of wondjes en een paard waarbij het bit schuift.
Bij een anatomisch gevormd hoofdstel zit er meer ruimte tussen de oren en het kopstuk, zo ligt de druk niet precies achter de oren van je paard. Sommige paarden kunnen hier heel fel op reageren. De keelriem wordt bevestigd onder de keel van het paard door van de een naar de andere kant van het kopstuk.
De neusriem moet liggen op of vlak boven de neusinhammen. Hoewel je met de regel 'twee vingers onder het jukbeen' aardig in de goede richting komt, is het toch belangrijk de inhammen naast het neusbot met je vingers te voelen. En het midden van de neusriem op dit begin of er vlak boven te leggen.
De neusriem is een onderdeel van het hoofdstel en heeft een grote invloed op de werking van het bit. Een neusriem voorkomt onder andere dat het paard de mond kan opensperren om zich te onttrekken aan de druk, voorkomt dat het paard de tong over het bit heen legt en zorgt voor een stabielere ligging van het bit.