Met een rookkanaal wordt een kanaal bedoeld, in wat voor een vorm dan ook, waar rookgassen doorheen afgevoerd worden. Dit kan een gemetselde schoorsteen zijn maar ook vast of flexibel pijpmateriaal van allerhande materialen zoals RVS, gegalvaniseerd, blauwgegloeid of aluminium pijpmateriaal.
Houtrook bestaat voor een derde uit stikstof. Stikstof is een natuurlijke component, zit in de verbrandingslucht en reageert niet tijdens de verbranding. Het gaat de houtkachel in en komt er ongewijzigd weer uit. Daarnaast bestaat rook voor een klein deel uit ongebruikte zuurstof en bevat het kooldioxide.
Er kan dan namelijk enorme stoomvorming ontstaan. Doordat dit heel snel gebeurt, kan het rookkanaal dit niet aan en kan de schoorsteen door de druk gaan scheuren. Soms ontstaat zelfs een explosie. Bel na het sluiten van de luchttoevoer en het doven van het vuur direct de brandweer 1-1-2.
Hoe herken je een schoorsteenbrand? Tijdens een schoorsteenbrand is er buitengewoon veel rookontwikkeling. Het is zelfs mogelijk dat de rook naar binnen slaat. Naast de aanwezigheid van grote hoeveelheden rook, zul je de schoorsteenbrand ook herkennen aan een "loeiend en bulderend" geluid.
Wat is een schoorsteenbrand
Een schoorsteenbrand ontstaat doordat de aanslag in de schoorsteen vlam vat. Die aanslag kan roet zijn maar ook het zeer brandbare creosoot. Nat of rot hout veroorzaakt creosoot in het rookkanaal.
De creosoot stinkt, het ruikt net als een palingrokerij. Vaak begint het op zolder, daarna trekt het langzaam naar beneden. Als de schoorsteen door de kledingkast loopt, dan gaan uw kleding ook naar creosoot stinken. Als u de creosoot aanraakt met uw vinger, dan is de kans groot dat uw vinger dagen blijft ruiken.
Heb je toch schoorsteenbrand gehad? Dan ben je hiervoor verzekerd als je een opstalverzekering hebt. De verzekeraar vergoedt in de meeste gevallen de schade die is ontstaan door de brand. Helaas wordt rook- en roetschade niet altijd vergoed als dit het gevolg is van het gebruik van een open haard of kachel.
In tegenstelling tot andere Europese landen is schoorsteenvegen in Nederland niet wettelijk verplicht. Zelfs in de voorwaarden van een opstalverzekering staat vaak niet beschreven dat schoorsteenvegen verplicht is.
Wanneer schoorsteenvegen
Bij gebruik van hout, kolen of olie, wanneer u de kachel of open haard als sfeerverwarming gebruikt, is één keer per jaar vegen voldoende. Bij intensief gebruik, bijvoorbeeld als hoofd- of bijverwarming, is het verstandig om het kanaal twee keer per jaar te laten vegen.
Wat je wel moet doen bij een schoorsteenbrand
Doof het vuur in de haard met zand of zout. Sluit de luchttoevoer en deurtjes van de haard. Bel de brandweer via telefoonnummer 112. Zet daarna de ramen in huis open.
Een greep uit de verscheidenheid aan stoffen die vrij kunnen komen bij (goede) houtverbranding: fijn stof (waaronder ultrafijn stof); anorganische gassen (zoals koolmonoxide, stikstofoxiden); vluchtige organische stoffen (onder meer benzeen, styreen, 1,3-butadieen, n-hexaan);
Zowel een niet-dragende als dragende schoorsteen kan je volledig laten verwijderen. In het laatste geval zorgt de vakman op voorhand voor een tijdelijke draagconstructie die gedurende de werkzaamheden ondersteuning biedt. Dit is een erg arbeidsintensieve klus.
In houtrook zitten verschillende stoffen, waaronder fijn stof, koolmonoxide, verschillende vluchtige organische stoffen, PAKs Polycyclische aromatische koolwaterstoffen en roet. De uitstoot van fijn stof door houtstook is in Nederland bijna half zo groot als die van wegverkeer.
Zelf jouw schouw kuisen kan op 2 manieren. Chemisch via een reinigingsblok of door de roetresten los te schuren met een schoorsteenveegset. Deze laatste manier is ook de wijze waarop een professionele schoorsteenveger te werk gaat.
In Nederland liggen de gemiddelde kosten voor het vegen van een schoorsteen zo tussen de 40 en 100 euro per rookkanaal. Prijzen variëren uiteraard tussen de verschillende schoorsteenvegers. De belangrijkste factor in de kosten is in welke mate het rookkanaal vervuild is.
Een schouw kuisen kost gemiddeld tussen 60 en 100 euro. Dit is de prijs als het om een rookkanaal gaat dat regelmatig onderhouden wordt; als de schoorsteen zwaar vervuild is of er moeten vogelnesten verwijderd worden, dan kan de prijs hoger komen te liggen.
Een bij de ASPB aangesloten schoorsteenveger vindt u via Schoorsteenveger.nl. U kunt zoeken op naam of op postcode. Daarnaast kunt u zoeken op specialisaties als rieten daken of schoorsteenreparatie.
Stook je de houthaard of houtkachel alleen als bijverwarming? Dan is één keer per jaar laten vegen meestal voldoende. Wanneer je houthaard of de houtkachel je hoofdverwarming is, dan kan het nodig zijn om het rookkanaal vaker te laten schoonmaken.
Schoorsteenbrand blussen
Sluit de schoorsteenklep. Sluit de luchttoevoer van de kachel en bij een haard de deurtjes. Bel 112. Ventileer de ruimte vanwege koolmonoxide (ook als het buiten vriest!).
Wanneer u een pelletkachel in huis heeft, is het sterk aan te raden om uw schoorsteen jaarlijks te laten vegen. Gebruikt u de kachel het hele jaar door? Laat de schoorsteen in dat geval eens per half jaar schoonvegen. Zo bent u ervan verzekerd, dat u de kachel veilig kunt blijven gebruiken.
Daarom is het belangrijk om goed droog hout te stoken (vochtigheidspercentage van maximaal 20%) en de schoorsteen minimaal 1 keer per jaar te (laten) vegen. Regelmatig het vuur een paar minuten hoog opstoken voorkomt de vorming van teveel creosoot aanslag.
Houtkachel stinkt door vervuild of verstopt rookkanaal
De meest voorkomende bron van een stinkende houtkachel is een vervuild of verstopt rookkanaal. Dit zorgt dat de rook niet goed weg kan en terugslaat in uw kamer. Het is daarom belangrijk om uw rookkanaal regelmatig te laten reinigen.
Ongeschikt haard hout
Bijvoorbeeld populierenhout verspreidt een nare stank. Esdoornhout geeft bij verbranding een scherpe, prikkelende geur. Ook het gebruikt van naaldhout kunt u beter vermijden in uw kachel.