Een fistel is een verbinding tussen twee holle organen, bijvoorbeeld je darm en je blaas.Of tussen een hol orgaan en de huid. Een ander woord voor fistel is pijpzweer.
Uit een fistel komt meestal regelmatig vuil, bloed of vocht. Ook kan er af en toe een zwelling met een abcesje ontstaan, dat zich via de fistel ontlast. Dat veroorzaakt meestal pijn en druk. Een fistel gaat niet vanzelf over.
Op de plaats van de fistel is een gaatje te zien in de huid. Een fistel is meestal ongevaarlijk maar gaat eigenlijk nooit vanzelf over.
Bij fistels die naar buiten leiden en in de huid uitkomen, is het belangrijk om de huid rond de uitgang van de fistel goed schoon en droog te houden. Dat kan bijvoorbeeld door: de huid regelmatig te douchen of spoelen met lauw water zonder zeep. de huid te beschermen met barrièrecrème of -spray.
Niet vanzelf
Maar helaas: een fistel gaat vrijwel nooit vanzelf over. Als je er niets aan laat doen, wordt het vanzelf weer pijnlijk en kan de huid geïrriteerd raken.
In een klein aantal gevallen is er sprake van blijvende continentieproblemen, vooral het verlies van vocht (anaal slijm), ook wel soiling genoemd. Na een behandeling bestaat de kans dat de fistel uiteindelijk toch niet sluit. Mogelijk moet de operatie dan worden herhaald.
Een fistel in de ana- le klier ontstaat door een ontsteking waarbij er geen of onvoldoende afvoer is van het vocht. In de klier ontwikkelt zich dan een klein abces, dat door kan breken naar de huid. Als deze door- braak niet geneest, maar chronisch ontstoken blijft, dan ontstaat een fistel die vocht blijft afscheiden.
Een fistel bij kanker kan ontstaan omdat de tumor in een orgaan doorgroeit. Of door complicaties van een behandeling van de tumor: operatie en/of bestraling. Een fistel komt vooral voor bij: kanker van de baarmoeder(hals), de vagina of de vulva.
Soms ontstaat er een ontsteking waaruit een fistel groeit.Die fistel zoekt zich dan een weg naar de huid. Meestal ontstaat daardoor een abces. Omdat er stoelgang uit het wondje in de darm in de omliggende weefsels loopt, ontstaat er een ontsteking en een abces.
Een fistel gaat bijna nooit vanzelf over. Meestal is een operatieve behandeling nodig. De behandeling zorgt ervoor dat pus wordt afgevoerd, dat er geen nieuwe ontstekingen komen en dat de fistel uiteindelijk dichtgroeit. Een fistel kan altijd terugkomen.
Klachten die ontstaan door een fistel zijn bijvoorbeeld: Pijn tijdens het plassen. Pijn op de bil. Aambeien of een abces rond de anus.
Verschillende soorten fistels
De fistels die het vaakst voorkomen zijn de transsfincterische fistel en de intersfincteristische fistel.
Wanneer het in het ruggenmerg zit, heet het een spinale durale arterioveneuze fistel. Durale arterioveneuze fistels zijn relatief zeldzaam. Het is onduidelijk hoeveel mensen een dAVF hebben. Bij 1 op de 10 miljoen mensen wordt jaarlijks een dAVF gediagnosticeerd.
Het succespercentage ligt tussen de 50 en 80%. Er bestaat dus een aanzienlijke kans dat de operatie uiteindelijk niet slaagt. Soms gaat in eerste instantie de wond goed dicht, maar komt de fistel na enkele weken tot maanden (en soms jaren) toch weer terug. Een hersteloperatie is dan vaak wel weer mogelijk.
Een abces is een holte gevuld met etter. In 30 tot 40% van de gevallen vormt er zich ook een fistel. Een fistel is een gangetje tussen de etter en de darm of de huid rond de aars. Abcessen ontstaan doorgaans vanuit een wondje in de endeldarm.
Knijp of druk hem nooit zelf kapot. Als u hem zelf uitknijpt, kunnen de bacteriën in het abces in de bloedbaan verspreiden. Dit kan vervelende bijwerkingen veroorzaken, zoals een bloedvergiftiging. Een abces 'rijpt' uit zichzelf en zal op een gegeven moment vanzelf open kunnen barsten.
Een fistel ontstaat meestal na een ontsteking in de lichaamsholte of in de klier. Als de ontsteking zich heeft uitgebreid tot de huid kan deze spontaan openbreken, of worden doorgebroken. Als de ontsteking zelf is genezen, kan er toch een fistel overblijven, waar af en toe weer vuil of vocht uit naar buiten kan komen.
Een anusfistel kan ook pijn doen of jeuken als er een ontsteking is. Vaak komt er uit een peri-anale fistel vocht of pus. Er kan ook een soort puist (ontsteking) ontstaan, doordat pus zich onderhuids verzamelt. Een anusfistel kan ook pijn doen of jeuken als er een ontsteking is.
Een fistel hoeft niet per se klachten te geven. Het abces wat meestal voorafgaat aan de fistel geeft vaak hevige pijn, soms met koorts en ziek zijn. De fistel geeft vaak wat vocht, pus, bloed en soms wat ontlasting af. Dit veroorzaakt irritatie van de huid en geeft hygiënische problemen.
Welke medicijnen u krijgt is net als de mogelijke operatie afhankelijk van de grootte, plaats en complexiteit van de fistel. Vaak worden bij fistels en abcessen verschillende medi cijnen ingezet. Meestal worden de abcessen behandeld met antibiotica zoals, metronidazol (Flagyl®) en ciprofloxazine (Ciproxin®).
Door tijdig de aambeien te behandelen kan dikwijls een cryptitis, en bij uitbreiding een abces, vermeden worden: dus beter voorkomen dan het risico te lopen op een mogelijk fistelvorming.
Wanneer de fistel door het onderste deel van de sluitspier van de anus loopt (wat meestal het geval is), wordt ook dit deel van de sluitspier opengelegd. Er blijft echter genoeg sluitspierweefsel over om incontinentie te voorkomen. De ingreep duurt gemiddeld ongeveer 30 minuten.
Pre-auriculaire (vóór het oor gelegen) cysten (holtes gevuld met vocht) en fistels (onnatuurlijk kanaaltje tussen een lichaamsholte en de huid) worden veroorzaakt door een lichte stoornis in de embryonale ontwikkeling.
Fistels zijn een pijnlijk en vervelend probleem voor veel mensen met IBD. Vooral mensen met de ziekte van Crohn. Heel soms hebben mensen met colitis ulcerosa ook last van fistels. Ook mensen zonder IBD hebben soms last van fistels.