Surinaamse groenten in de keuken: Amsoi, Antroewa, Bitawiri, Boulanger, Dagoeblad, klaroen, wilde augurk en korilla. Surinaamse groenten brengen verassende smaken en afwisseling in de keuken. Bekende Surinaamse groenten zijn Amsoi, Antroewa, Bitawiri, Boulanger, Dagoeblad en Klaroen.
Bitawiri is een Surinaamse bladgroente met een bittere smaak. Vandaar de naam: bita = bitter, wiri = blad. De bitawiriplant groeit van nature in Suriname en heeft een harige, grijsgroene stengel en witgele, klokvormige bloemen. Aan de plant groeien donkerblauwe en zwarte bessen die niet eetbaar zijn.
Sim ook bekend onder de namen sem beans, flatbeans of green fava beans is een peulvrucht en heeft net als de sperzieboon eetbare peulen en zaden. Maar de smaak van sim is veel intenser dan die van de sperzieboon. Deze groente wordt veelvuldig gebruikt in de Surinaamse Hindoestaanse en de Indiase keuken.
Amsoi is pittig, fris en een tikje bitter. Het zit boordevol vitamine E en calcium. Goed voor de botten dus.
Amsoi is een eenjarige bladgroente met grote bladeren. Wanneer de amsoi doorgroeit, krijgt hij gele bloemen. Amsoi wordt ook weleens Indische mosterd genoemd. Het is geen kruid maar een groene plant die rauw of gestoofd wordt gegeten in veel oosterse keukens.
Amsoi bestaat uit lichtgroene, tamelijk ruwe bladeren. Het blad lijkt op dat van raapstelen, maar dan groter. De smaak is een tikje bitter en pittig.
Schoonmaken. Om te beginnen snijd je de bladeren los van de stengel. Snijd dan een klein stukje van de bladsteel af en was de bladeren. Verwijder eventuele bloemstengels.
Vanaf half juli tot en met begin september kun je de Amsoi ook direct buiten in volle grond zaaien. Zaai het zaad op regels, niet te dun. Na de opkomst kun je de jonge plantjes iets uitdunnen. De plantafstand die je bij de teelt van Amsoi of Mosterdkool kunt aanhouden is 20 bij 20 centimeter.
De smaak is relevanter. Deze is bitter, zo bitter zelfs dat de overige smaak er niet meer zo veel toe doet, net als bij bijvoorbeeld bitter lemon of tonic. Daarnaast vinden ook zelfverklaarde kenners dat de overige smaak weinig krachtig is, als van komkommer, groene paprika of courgettes.
De antroewa is afkomstig uit Oost-Afrika en wordt daarnaast ook in de tropen van Zuid-Amerika gekweekt. De onrijpe vruchten die in Nederland worden verkocht, zijn meestal afkomstig uit Suriname. De vrucht is rond en onrijp groenachtig wit, heeft een dikke schil en een groene kern.
Okers hebben een slijmerige structuur. De oker werd ingevoerd in de tijd van de slavenhandel. Oker is een goede bron van vitamine A, B complex, C en E, ijzer, kalk, en vezels. Het is caloriearm en vetvrij.
Tajerblad is erg gezond. Deze bladgroente zorgt namelijk voor sterkere botten, een gezond hart en de opbouw van spieren. Daarnaast is tajerblad goed voor je libido en verbetert deze gezonde bladgroente je gezichtsvermogen. Tajerblad is erg voedzaam en tegelijkertijd caloriearm.
Bitawiri is een Surinaamse groente die enigzins bitter is, net als sopropo en antroewa. Je kunt de groenten wokken en eten bij de rijst.
Eettips sopropo. Voor medicinale doeleinden eten mensen deze groente soms rauw maar dan moet je goed tegen de bitterheid kunnen. Sopropo is het lekkerst als je het bakt.
Nieuw onderzoek naar de sopropo oftewel de bittere komkommer moet aantonen dat het helpt tegen diabetes en obesitas, maar of iedereen het ook even lekker vindt...
Antroewa bevat vitamine C en B1,2,6 en 11. Het bètacaroteen wordt omgezet door het lichaam in vitamine A. Ook bevat antroewa de mineralen calcium, fosfor, kalium, magnesium, natrium en zink. In antroewa zitten antioxidanten.
Je kunt de blaadjes rauw eten (pittig accent in salades maar ook lekker op een broodje gezond bijvoorbeeld, een beetje zoals rucola maar dan net anders). Je kunt de blaadjes ook stoven, het lijkt dan wel wat op andijvie zonder het karakteristieke bittertje.
Tajerblad oogsten en bewaren
Je begint met het oogsten van de grootste bladeren. Zorg ervoor dat je 2 tot 3 kleinere bladeren aan het bladgewas laat zitten. Zo kun je meerdere keren oogsten van het tajerblad dat je zelf hebt gekweekt. Het afsnijden van de bladeren doe je bij voorkeur als de zon niet fel schijnt.
Mosterdblad of bladmosterd (Brassica juncea) is een lekker pittig plantje dat hier nog vrij onbekend is. Oorspronkelijk komt het uit Centraal-Azië, waar de blaadjes vaak in de wok belanden. Maar ook rauw in een slaatje kan het een pittige toets toevoegen.
Amsoi is enkele dagen in de koelkast houdbaar. Na minimaal 2 minuten blancheren, kun je amsoi ook in de diepvries bewaren. Het is in een goed gesloten plastic zakje of bakje tot 12 maanden houdbaar (bij minimaal -18°C).
Niet alleen veelzijdig dus, maar ook erg voedzaam: tayerblad bevat calcium, ijzer en de vitaminen A, B2 en C.
*De tayerblad pesto is zo ongeveer een week houdbaar. Invriezen kan ook, bijvoorbeeld door de pesto in een ijsblokjesvorm te schenken.
Loop je het risico op een laag ijzergehalte dan moet je oppassen met (groene) thee. Thee remt namelijk de opname van ijzer uit de voeding of uit supplementen. In vergelijking met gewone thee heeft rooibos minder nadelig effect op de opname.
Op zoek naar écht ijzerrijk fruit? Ga dan voor gedroogd fruit: dadels, vijgen en rozijnen. Maar ook vers fruit kan veel ijzer bevatten: watermeloen, zwarte bessen, abrikozen, perziken en pruimen.