'Sensomotoriek' is een samentrekking van 'sensoriek' en 'motoriek'. Sensoriek wil zeggen: het opdoen van prikkels met de zintuigen; horen, ruiken, voelen, proeven en zien. Motoriek is het vermogen te kunnen bewegen.
Ze geven informatie over de wereld om het kind heen. Dat kan door prikkels via proeven, horen, zien, ruiken, voelen. De ontwikkeling van de zintuigen valt onder de sensomotorische ontwikkeling. Het is de start van het verkennen, ontwikkelen en leren.
De therapie wordt in spelvorm gegeven, waarbij veel verschillende zintuiglijke prikkels (bijv.evenwichts-, huid- en visuele prikkels) tegelijkertijd worden aangeboden. Door het spelen voorop te stellen is er zo veel afleiding, dat het kind heel direct op de prikkels reageert en geen tijd krijgt hierover na te denken.
De wisselwerking tussen de zintuigen en het bewegen noemen we sensomotoriek. Zintuigen en motoriek zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Kinderen doen ervaringen op met hun zintuigen, namelijk horen, ruiken, voelen, proeven en zien.
Waarom is Sensomotoriek zo belangrijk? Door sensomotoriek leert het jonge kind het eigen lichaam kennen en de wereld om hem heen. Het is de start van het verkennen, ontwikkelen en leren. Als de sensomotorische ontwikkeling van een kind verstoord is, kunnen er verschillende problemen ontstaan.
De basis van alles wat een kind leert ligt in de sensomotorische ontwikkeling: het bewegend ervaren van zichzelf en de wereld om het heen. Dit wordt in het eerste levensjaar van een kind het meest intensief doorleeft, maar zet zich verder door in de peutertijd.
De sensomotorische ontwikkeling is zeer belangrijk voor de totale ontwikkeling van een kind. Door beweging leert het kind zijn eigen lichaam kennen en van daaruit de omgeving. Een gestoorde sensomotoriek remt een kind in zijn lichamelijke ontwikkeling, maar kan ook sociaal-emotionele gevolgen hebben.
Voorbeelden zijn schrijven, veters strikken, hinkelen, fietsen en schrijven, maar ook nog meer complexe vaardigheden zoals piano spelen. Deze ontwikkeling loopt door tot in en gedurende de volwassenheid.
Bij de sensorische ontwikkeling gaat het om de ontwikkeling van de zintuigen. Sensoriek is zintuiglijk waarnemen. Waarnemen gebeurt via de zintuigen, waardoor we informatie krijgen over ons eigen lichaam en de wereld om ons heen.
Sensorisch betekent zintuiglijk. De meest bekende zintuigen zijn de ogen, oren, neus, mond en huid, maar er zijn ook minder bekende zintuigen zoals het evenwichtsorgaan, het gevoel uit spieren en gewrichten en zelfs vanuit de inwendige organen.
De belangrijkste ontwikkelingsgebieden zijn de lichamelijke-, motorische-, cognitieve-, sociale-, emotionele– en de spraak- en taalontwikkeling.
Dit zijn uithoudingsvermogen, kracht, snelheid, coördinatie en lenigheid. Het beheersen van deze motorische vaardigheden zorgt voor een fors mindere kans op pijnklachten. Daarnaast vergroot het de sportprestaties en is er een meer actieve leefstijl op latere leeftijd aanwezig.
Kinderen die vaardig zijn in bewegen zullen ook op latere leeftijd meer bewegen. Het herhalen van bewegingen en gevarieerd bewegen stimuleert de motorische ontwikkeling van kinderen. Thuis en op de opvang zijn veel mogelijkheden om te bewegen, denk aan buitenspelen, stoeien, loopfietsen of spelen met een bal.
Psychomotorische vaardigheden zijn sensorische, perceptieve, cognitieve en motivationele processen die de basis vormen voor houding en beweging. Deze competenties kunnen worden onderverdeeld in drie categorieën: grove motoriek, fijne motoriek en visuomotoriek.
Om goed te kunnen presteren op school zijn verschillende cognitieve vaardigheden nodig. Denk aan leren, onthouden, denken en redeneren. Kinderen leren om informatie uit hun omgeving te verwerken en op te slaan, om vervolgens deze verworven vaardigheden en kennis op een later moment weer te kunnen gebruiken.
Sensorisch speelgoed, ook wel sensomotorisch speelgoed genoemd, is speelgoed dat is gericht op de stimulatie van de zintuigen. Vooral bij kinderen draagt het spelen met sensorisch speelgoed bij aan de ontwikkeling, zowel mentaal als fysiek.
Al die zintuigen werken de hele dag samen om ervoor te zorgen dat we goed reageren op onze omgeving. Gebeurt dat niet, dan is er sprake van een sensorisch informatieverwerkingsprobleem (ook wel sensorisch integratieprobleem genoemd). Prikkels komen sterker binnen, of juist minder sterk.
Sensopatisch spel is geschikt voor kinderen van alle leeftijden, maar is vooral waardevol voor jonge kinderen in hun vroege ontwikkelingsfases. Tijdens deze fasen gebruiken kinderen hun zintuigen om de wereld om hen heen te begrijpen en tastbaar te maken.