De term psychotrauma verwijst naar een zeer ingrijpende of schokkende ervaring, of een reeks van dergelijke ervaringen. Er is sprake van een feitelijke of dreigende dood, ernstige verwonding, ernstige en/of langdurige (emotionele) verwaarlozing of seksueel geweld.
Gedrag en gevoelens
Je verliest snel je geduld en bent snel boos. Je hebt last van plotselinge huilbuien. Je schrikt snel en bent overgevoelig voor elke onverwachte situatie of gebeurtenis. Je zoekt gevaarlijke situaties op; je gaat bijvoorbeeld veel te hard rijden.
PTSS staat voor posttraumatische stress-stoornis. Het is een reactie op een psycho- trauma: een nare, schokkende en ingrijpende gebeurtenis. Meestal verdwijnt zo'n nare gebeurtenis na verloop van tijd uit je gedachten. De emotionele lading en spanning verdwijnt langzaam maar zeker naar de achtergrond.
Een trauma herkennen
Je hebt last van sombere gevoelens en/of huilbuien en vaak ben je voortdurend gespannen. Een traumatische ervaring kan leiden tot het hebben van flashbacks van de gebeurtenis, herbelevingen van de gebeurtenis overdag of in je slaap.
In de psychiatrie en psychologie wordt de term trauma gebruikt wanneer iemand na een schokkende gebeurtenis blijft steken in gevoelens van angst, woede of eenzaamheid. De gebeurtenis is in dat geval zo ongewoon, pijnlijk, schokkend of extreem dat het niet lukt om ermee om te gaan.
Dit roept intense angst op en kan zowel mentaal als lichamelijk reageren: een snelle hartslag, zweten, trillen of moeilijk ademhalen. Herinneringen aan trauma verdwijnen nooit volledig en kunnen heel onverwacht terugkomen, bijvoorbeeld door geluiden of beelden die aan de gebeurtenis doen denken.
Wanneer je een trauma niet goed kunt verwerken, levert dit langdurig klachten op: er kan PTSS ontstaan. De klachten gaan dan niet vanzelf over. Traumatherapie kan je helpen om te herstellen van het trauma. Sommige mensen vinden het spannend of eng om in therapie te gaan voor PTSS.
Symptomen van emotioneel trauma
Niet iedereen reageert op precies dezelfde manier op trauma, maar dit zijn enkele veelvoorkomende signalen: Cognitieve veranderingen: Opdringerige gedachten, nachtmerries en flashbacks van de gebeurtenis, verwarring, geheugen- en concentratieproblemen en stemmingswisselingen .
Je kunt in je leven iets meemaken dat zo erg is dat je er niet goed mee om kunt gaan. Dat heet een trauma. De klachten die bij het trauma horen, noemen we posttraumatische stress (PTSS). Een trauma en (complexe) PTSS zijn goed te behandelen.
Onder de verschillende symptomen van PTSS vallen onder andere agressie en prikkelbaarheid, maar bijvoorbeeld ook emotioneel afgevlakt zijn. Deze klachten hebben ook invloed op het dagelijks leven. Ook op de relatie met de mensen om iemand met PTSS heen, die ermee om moeten leren gaan.
In het vakgebied: Neurowetenschappen. Psychotrauma verwijst naar de psychologische en emotionele schade die wordt veroorzaakt door blootstelling aan traumatische gebeurtenissen , wat leidt tot significante negatieve effecten op de mentale gezondheid en het welzijn van individuen. AI gegenereerde definitie gebaseerd op: Verslavend gedrag, 2023.
Herbelevingen worden meestal uitgelokt (getriggerd) door een zogenaamde 'trigger'. Dit kan gaan om subtiele dingen, zoals een geur of de klank van iemands stem.
Over het algemeen worden PTSS-symptomen gegroepeerd in vier typen: opdringerige herinneringen, vermijding, negatieve veranderingen in denken en stemming, en veranderingen in fysieke en emotionele reacties . Symptomen kunnen in de loop van de tijd variëren of van persoon tot persoon verschillen.
Complexe PTSS kan de levensduur met 20 jaar verkorten
Uit onderzoek in het American Journal of Preventive Medicine blijkt dat mensen die zes of meer trauma's uit hun jeugd hebben meegemaakt, 20 jaar korter leven dan mensen met vijf of minder trauma's uit hun jeugd.
Emotionele reacties op trauma
gevoelloos en losgekoppeld. geen verbinding willen maken met anderen of zich terugtrekken van de mensen om je heen. voortdurende ongerustheid – het gevoel hebben dat het gevaar er nog steeds is of dat de gebeurtenis doorgaat. teleurstelling – nadat de crisis voorbij is, kan uitputting duidelijk worden.
Als je hersenen beschadigd raken, kunnen er veranderingen in het ervaren van je emoties ontstaan. Je bent bijvoorbeeld snel boos of verdrietig, of juist overdreven vrolijk. Ook kan het zijn dat je weinig emoties meer ervaart. Dit kan tot problemen leiden, voor jou en je naasten.
Dit komt doordat het trauma op neurobiologisch niveau niet goed wordt verwerkt . Het kan je hersenen op zo'n manier herprogrammeren dat het uiteindelijk je denkpatronen en gedragsreacties beïnvloedt naarmate je ouder wordt, zegt ze. Volgens onderzoek uit 2015 kan leeftijdsregressie optreden bij kinderen en volwassenen.
Dit kan overal in het lichaam gebeuren. Bij overlevenden van een trauma vindt de pijn meestal plaats in de romp, de maag, de buik en de onderrug, maar ook in het bovenlichaam, de borst, de schouders en de wervelkolom .
Fases in verwerking
Je hebt eigenlijk weinig behoefte om met anderen over de gebeurtenis te praten. Je ontkent dat er iets is veranderd en wil de situatie niet onder ogen zien. Je probeert gedachten aan de gebeurtenis te negeren. Ook heb je minder interesse in de dingen die je normaal wel interesseren.
Complex trauma (type III) is een specifieke vorm van chronisch trauma. Dat komt voor als er verschillende traumatische gebeurtenissen zijn geweest die zijn begonnen toen een kind nog heel jong was en die veroorzaakt werden door volwassenen die voor het kind zouden moeten zorgen en het zouden moeten beschermen.
Onder onderzoekers bestaat consensus over het feit dat ernstige omstandigheden, zoals het overlijden van een partner, seksueel misbruik of het vernemen van de diagnose van een naderende dood, voorbeelden zijn van grote stressvolle gebeurtenissen in het leven. Gebeurtenissen waarvan we verwachten dat ze bij de gemiddelde persoon psychologische en fysiologische stressreacties tot gevolg hebben.
Aan de andere kant van het spectrum – de meest relaxte jobs – staan beroepen als universiteitsprofessor, kleermaker, juwelier, audioloog, kapper en bibliothecaris.
Een nieuwe omgeving zorgt voor positieve gevoelens
Nieuw is onbekend en maakt daarom ook onbemind. Maar de stap tot verhuizen zetten doet voor veel mensen juist erg goed. Je komt in een (totaal) nieuwe omgeving terecht waardoor je scherp voor de dag komt. Je bent alert, maar staat open voor nieuwe dingen en ervaringen.