U heeft het recht om te weten van welk strafbaar feit u wordt verdacht. U hoeft de vragen niet te beantwoorden (zwijgrecht). U heeft het recht om vóór het (eerste) verhoor vertrouwelijk met een advocaat te praten. U heeft recht op de aanwezigheid van een advocaat tijdens het verhoor om u bij te staan.
Bij staande houden, dan word je op straat door de politie aangesproken op iets wat je fout deed (bijvoorbeeld niet stoppen voor rood licht). Je moet je dan identificeren (je ID-bewijs laten zien) en de agent kan je dan een waarschuwing geven of een bekeuring schrijven.
De politie mag de brieven niet lezen en ook niet meeluisteren als je met je ouders praat. Je mag niet samen met meerderjarige verdachten (dus ouder dan 18 jaar) naar de luchtplaats of vervoerd worden. Meisjes en jongens zijn ook altijd apart van elkaar.
De politie mag een persoon op verdenking van het plegen van een strafbaar feit aanhouden en verhoren op het politiebureau.
Sinds 1 maart 2017 mag de politie u maximaal 9 uur vasthouden voor onderzoek. Bijvoorbeeld om uw vingerafdrukken af te nemen of foto's te maken. De tijd tussen 0.00 uur en 9.00 uur telt hierbij niet mee. In totaal kan de politie u dus maximaal 18 uur vasthouden voor onderzoek.
Tegenwoordig heerst er enige verwarring over wat men nou wel of niet mag zeggen tegen een agent. Een agent is een ambtenaar in functie en in beginsel is het strafbaar om deze te beledigen. Burgers mogen elkaar overigens ook niet beledigen, maar voor het beledigen van een agent geldt een hogere straf.
Mag u een politieverhoor weigeren? Ja, natuurlijk! Veel mensen denken dat het verplicht is om op uitnodiging van de politie te verschijnen, maar dat is het zeker niet! U mag gewoon weigeren om naar het politieverhoor te komen.
Nee, u mag in principe geen boete zonder staandehouding ontvangen. Als zich een redelijke mogelijkheid tot staandehouding voordoet, dan mag de verbalisant daarvan niet afzien. De verbalisant moet dus een staandehouding verrichten, als deze mogelijkheid zich voordoet.
Zijn straf: een gevangenisstraf van vier maanden en een ontzegging van de rijbevoegdheid voor de duur van 10 maanden (voor een misdrijf). Verder nog één maand hechtenis, een ontzegging van de rijbevoegdheid voor de duur van drie maanden en een geldboete van € 250,- (voor overtredingen).
Sta ik gesignaleerd? Op de website van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) kunt u controleren of u nog een verkeers- of andere boete heeft openstaan, DNA-materiaal moet afstaan of een straf moet uitzitten. Staat er voor u een signalering open, meld u zich dan met uw legitimatiebewijs bij een politiebureau.
Strenge regels rond bevoegdheid
Sommige bevoegdheden mag de politieagent zelf toepassen. Zwaardere opsporingsbevoegdheden, zoals een telefoon tappen, iemand observeren of een woning doorzoeken (huiszoeking) mogen pas worden toegepast na toestemming van de officier van justitie of de rechter-commissaris.
Wanneer je naar het verhoor gaat vertel je jouw kant van het verhaal. Je vertelt wat je gezien, gehoord en ervaren hebt. Niets meer, niets minder. De politie zal dit opschrijven en jou vragen om de verklaring te ondertekenen.
Als de politie u vraagt een getuigenverklaring af te leggen op een politiebureau, bent u dit niet verplicht. Als de rechter u vraagt om te getuigen, bent u dit wel verplicht. U getuigt dan tijdens het gerechtelijk vooronderzoek bij de rechter-commissaris (onderzoeksrechter), of tijdens de zitting bij de strafrechter.
Staande houden
Alleen opsporingsambtenaren (politieagenten, Marechaussee en boa's) hebben de bevoegdheid om een verdachte van een strafbaar feit staande te houden en te vragen naar zijn identiteit, NAW-gegevens etc.
Na staandehouden, voor bijvoorbeeld een verkeersovertreding, krijgt u van de politie meestal een geldboete. Wordt u betrapt op bijvoorbeeld diefstal? Dan wordt u meegenomen naar het politiebureau. Dan spreken we van aanhouding.
In de wet die gaat over verkeersboetes (de WAHV) staat dat een boete altijd moet worden opgelegd aan de bestuurder. Op zich logisch, degene die iets fout doet krijgt de boete. Om die reden moet de politie je staande houden. Ze kunnen dan bepalen wie de bestuurder is en hem/haar de boete geven.
De politie mag alleen preventief fouilleren in de daarvoor aangewezen veiligheidsrisicogebieden. Dit zijn gebieden met een hoog aantal wapenincidenten en/of een ernstige mate van (vuur)wapengebruik. In deze gebieden geldt ook een messenverbod.
Schieten op de benen of de romp
Dat kan alleen wanneer een agent zelf of een ander persoon in levensgevaar is, of bij de aanhouding van iemand die verdacht wordt van een ernstig feit. Volgens de politie is een agent daarbij getraind om op de benen van de verdachte te schieten.
"Er is een richtlijn van het College van procureurs-generaal uitgevaardigd naar aanleiding van de wet-Mulder. Daarin staat er in principe niet meer dan drie overtredingen tegelijkertijd worden bekeurd."
Aanhouding. Een lasergun registreert geen informatie over de bestuurder en/of het voertuig. Met informatie wordt bedoeld dat er geen fotografische- of videoregistratie wordt genoteerd, waaronder bijvoorbeeld het kenteken. Daarom gaat de politie meestal over tot staandehouding.
Is staandehouding verplicht om een bekeuring te kunnen uitdelen? Normaal gesproken is het voor een agent verplicht om een overtreder staande te houden, wanneer hij een bekeuring wil uitdelen. Alleen als hier geen reële mogelijkheid voor was, mag de agent een bekeuring uitdelen zonder staandehouding.
Een politieagent mag overal en altijd gebruikmaken van zijn bijzondere bevoegdheden. Hij mag zelfs buiten werktijd iemand een bekeuring geven.
De verhoren in categorie 3 hebben betrekking op het verhoor van een verdachte zonder vrijheidsbeneming aangaande misdrijven waar wel een vrijheidsbenemende straf op staat. Deze beschrijving maakt dus duidelijk dat u verdacht wordt van een misdrijf.
Categorie IV: Verhoor als verdachte die van zijn vrijheid werd beroofd.
Personen die verhoord worden, hebben het recht om zich tijdens dat verhoor te laten bijstaan door een advocaat. Andere personen, ook 'derden' genoemd, zijn in principe niet toegestaan tijdens het verhoor.