Gietijzer is zeer goed op druk te belasten, maar de treksterkte is niet erg groot bij ongelegeerde gietijzersoorten; voor op trek belaste constructie-elementen kan beter gebruikgemaakt worden van smeedijzer.
Sterkte van het materiaal
Gietstaal is sterker dan gietijzer. Daarom wordt gietstaal gebruikt bij producten die onder een grotere druk of belasting komen te staan. Gietstaal is minder breekbaar dan gietijzer. Hierdoor is gietstaal minder breekbaar en heeft het een smeltpunt van 1450-1550 gr C.
Gietijzer wordt in mallen gegoten en na afkoeling wordt de mal weggehaald. Gietijzer herken je aan gietnaden bij gegoten objecten. Het oppervlak is vaak ruw en het is erg hard. Hierdoor ook erg bros en bij het breken van gietijzer zie je een korrelige structuur.
Gietijzer heeft een aanzienlijk lagere treksterkte dan andere soorten staal. Bovendien is gietijzer niet flexibel en enigszins breekbaar, een beetje te vergelijken met glas maar dan steviger. Terwijl een gesmede vuurkorf bijvoorbeeld netjes meebuigt onder piekbelasting.
Gietstaal wordt vooral toegepast in de industrie en de machinebouw. Het is vooral geschikt voor onderdelen die zwaar belast worden. Verder is gietstaal goed lasbaar.
Het is een relatief goedkoop materiaal omdat het makkelijk te gieten en te bewerken is. Nodulair gietijzer heeft goede mechanische eigenschappen denk bijvoorbeeld aan een goede treksterkte.
De tussenlaag temperatuur meet je op het punt waar je volgende las gaat beginnen. Hier moet de temperatuur onder de 60 graden celcius blijven. Bij een hogere temperatuur kan het materiaal scheuren door het hoge koolstofgehalte in het gietijzer.
Hoe verwijdert u vlekken op gietijzer? Verwijder kleine of hardnekkige vlekken op gietijzer met een schuurmiddel, zoals Cif. Behandel het gietijzer na met schoon water en droog af met een schone theedoek. Poets met vaseline, dat reinigt en geeft een mooie donkere glans.
Het voordeel van gietijzer is dat het een puur product is zonder chemische lagen. Het heeft zo uit de doos dus geen 'anti-aanbaklaag'. Deze laag moet je zelf creëren door olie op hoge temperaturen te laten hechten aan het gietijzer. Daarna heb je nauwelijks onderhoud en zal je pan vrijwel alles perfect kunnen bakken.
Gietijzer. Hoewel het een ongelooflijk sterk en duurzaam metaal is, zal het ijzer tuinmeubilair roesten als het buiten wordt achtergelaten in vochtige omstandigheden.
De laag in een gietijzeren braadpan is poreus en de piepkleine gaatjes kunnen met olie gevuld worden, waardoor een natuurlijk anti-aanbaklaag ontstaat.
Zet een gietijzeren pan nooit in de afwasmachine. Door veelvuldig contact met water gaat de pan sneller roesten en de afwasmachine kan daarbij de natuurlijke vetlaag in de pan beschadigen. Gebruik geen zeep of ruwe sponzen bij het schoonmaken van de pan. Ook hiermee tast je de natuurlijke anti-aanbaklaag aan.
De Faitout braadpan van Le Creuset is van hoge kwaliteit, maar dankzij het geëmailleerde gietijzer een stuk goedkoper dan de traditionele braadpannen van het merk. Dit komt mede door de deksel, deze is gemaakt van rvs.
Ook in duurzaamheid zal een tuinhaard van gietijzer een oplossing zijn. Gietijzer is namelijk erg goed bestand tegen hoge temperaturen. Bij goed onderhoud van deze tuinhaarden kunnen ze zelfs levenslang meegaan.
Het verwijderen van roest in een gietijzeren pan
Pak staalwol (of schuurpapier) en schrob stevig over de roestige gedeeltes van de pan. Na een tijdje zie je het originele (zilveren) gietijzer tevoorschijn komen. In feite haal je hiermee ook de antiaanbaklaag van je gietijzeren pan eraf.
De geboorte van gietijzer: 1300 - 1400
Daarmee kon gietijzer worden geproduceerd. De Stückofen werd aanvankelijk nog met hand- of voetbediende blaasbalgen gevoed, in de tweede helft van de 14e eeuw door waterkracht. Het resultaat was in het begin nog dezelfde sponsachtige massa.
Ja, gietijzer roest snel en bij grote temperatuursverschillen, of als je de pan laat vallen, dan kan hij inderdaad breken. Maar… Gietijzer is gemaakt om lang mee te gaan, niet voor niets kom je op rommelmarkten en in antiquariaten regelmatig gietijzeren pannen tegen die al 80 jaar of ouder zijn.
Gebruik onverzadigde oliën aan die neutraal van smaak zijn met een hoog rookpunt van minimaal 200°: canola olie, avocado olie, zonnebloemolie en andere plantaardige olie met een hoog brandpunt zijn geschikt voor het inbranden van zowel gietijzer als plaatstaal.
Heb je je gietijzeren pannen niet goed afgedroogd en in de kast gezet, dan kan er roest ontstaan. Voor veel mensen is het een doodzonde om je pan te laten verroesten, maar als het eenmaal gebeurd is wil je er toch iets aan doen. Weggooien is niet nodig, maar het maakt wel verschil hoe sterk de roest aanwezig is.
Doordat de gietijzeren pannen de voedingsstoffen in jouw maaltijd perfect bewaren, kan jij er zeker gezond mee koken. Deze pannen kan je zowel inzetten om te grillen, stoven en te braden. Het mooie aan een gietijzeren pan is dat jouw voedingsmiddelen gelijkmatig worden verwarmd.
Gietijzeren pan behandelen met olie of wax
Dat noemen ze “seasonen”. Je dient je gietijzer dus in te smeren met een dun laagje wax. Dit laagje werkt als beschermlaag tegen roest, want roesten doet gietijzer heel erg snel. Als “droog” (niet vet dus) gietijzer nat wordt, roest het binnen enkele uren.
Traditioneel wordt deze pan alleen gebruikt voor het braden van vlees, maar hij leent zich ook goed voor het maken van stoofschotels, soepen, ovengerechten het koken van pasta, het maken van jus… wat niet, eigenlijk?
Gietijzer lassen met laselektroden
Het lassen van gietijzer doe je met speciale nikkel-ijzer laselektroden. Deze typen elektroden behouden hun grote taaiheid waardoor een stevige lasverbinding ontstaat. Door de uitstekende laseigenschappen is het mogelijk om op zeer lage stroom te lassen.
Speciaal voor het boren in harde metalen als inox en gietijzer is er de cobalt metaalboor, die bestaat uit een legering van HSS met vijf procent cobalt. En natuurlijk zijn er allerlei speciale boren voor specifieke metaalsoorten en toepassingen.
Het kan helpen om de pan iets op te warmen zodat het vuil en vet iets zachter wordt. Daarna gebruiken we schuurpapier om het gietijzer helemaal kaal te schuren. Het kost even wat moeite maar dat is het allemaal waard.