Ongezond gedrag, zoals roken, alcoholgebruik, te weinig bewegen en ongezonde voeding, was in 2015 verantwoordelijk voor bijna 20 procent van de ziektelast, ruim 35 duizend doden en 9 miljard aan zorguitgaven.
De belangrijkste gedragingen in dit verband zijn roken, ongezonde voeding, gebrek aan lichaamsbeweging en alcohol drinken. Een ongezond dieet kan bijvoorbeeld leiden tot obesitas, wat een risicofactor is voor diabetes, maar ook voor hart- en vaatziekten, beroerte en bepaalde vormen van kanker.
Deze factoren zijn geformuleerd naar aanleiding van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) 1997. BRAVO staat voor Beweging, Roken, Alcohol, Voeding en Ontspanning.
Leefstijlfactoren worden ook wel gedragsfactoren genoemd. Bij leefstijlfactoren gaat het om gedrag dat een gunstige of een ongunstige invloed kan hebben op de gezondheid, zoals lichaamsbeweging, roken, drugsgebruik, overmatig alcoholgebruik, seksueel risicogedrag, slapen en social media en gamen.
Het optreden van hart- en vaatziekten wordt voor 80% bepaald door risicofacto- ren die grotendeels door leefstijl beïnvloed worden: roken, overgewicht, ongezonde voeding, alcohol en gebrek aan beweging.
Je kunt gezond leven door gezond te eten, niet te roken en voldoende te bewegen en ontspannen. Door gezond te leven verklein je de kans op ziekten. Ook helpt gezond leven je langer fit te blijven.
Leefstijlziektes zoals diabetes, overgewicht, hart- en vaatziekten, osteoporose, parodontitis, kanker, auto-immuunziekten en psychiatrische aandoeningen komen steeds vaker voor, en op steeds jongere leeftijd.
Het Health Field Concept (Lalonde, 1974) vat deze in 4 categorieën samen: biologische factoren, voorzieningen in gezondheidszorg, leefstijl en omgeving.
BRAVO: De BRAVO aanpak (Bewegen, Roken, Alcohol, Voeding en Ontspanning) is een goede manier om het gezondheidsbeleid vorm te geven.
Leefstijlfactoren: roken, alcoholconsumptie, lichamelijke inactiviteit, ongezonde voeding. Psychosociale factoren: weinig sociale contacten, depressie, verstoord slaappatroon. Overige factoren (onder andere medische en omgevingsfactoren): lage opleiding, traumatische hersenschade, gehoorverlies, luchtverontreiniging.
Gezond eten, voldoende bewegen en goed slapen vormen de basis voor een goede gezondheid. Begin met kleine stapjes. Gezonde voeding, in combinatie met voldoende beweging, zijn de twee belangrijkste pijlers voor een gezonde levensstijl - waar je zelf invloed op kunt uitoefenen.
'Veel aandoenin- gen – zoals kanker, diabetes, COPD, beroerte en hartfalen – hangen vaak samen met een ongezonde leefstijl. Als huisarts kun je iemands ongezonde leef- gewoontes bespreekbaar maken en een patiënt motiveren om een plan te maken om dit te veranderen.
Laten we wel wezen, als 60% van de bevolking ongezond leeft, gaat er iets verschrikkelijk mis. Zo verschrikkelijk, dat het bijna niet waar kan wezen. Bijna 60% van de Nederlandse bevolking leeft ongezond en loopt daardoor een verhoogd risico op diabetes, hart- en vaatziekten of nierfalen.
Voorbeelden zijn gezoete dranken, producten met te veel zout, suiker of verzadigd vet, en fastfood.Ook een ongezond eetpatroon valt hier onder, zoals (te) weinig groente en fruit eten. Of in het algemeen veel eten of snacken. Ongezonde voeding kan hart- en vaataandoeningen, kanker en diabetes veroorzaken.
BRAVO staat voor de verschillende factoren die betrekking hebben op een gezonde leefstijl. De B staat voor voldoende bewegen, de R voor niet roken, de A voor matig met alcohol, de V voor gezonde voeding en de O voor voldoende ontspanning.
Voor ontspannen bestaat ook geen vaste norm. Het is belangrijk dat het lichaam niet non-stop door gaat. Ook de hersenen hebben regelmatig ontspanning nodig. Dit zorgt ervoor dat je mentaal en fysiek tot rust komt en herstelt.
3 categorieën van determinanten
In het gedragswiel vind je drie grote categorieën van determinanten: competenties, drijfveren en context. Ze kunnen elk nog verder verfijnd worden.
Persoonsgebonden factoren (bijvoorbeeld leeftijd, geslacht, bloeddruk, genen) Leefstijl en gewoonten (bijvoorbeeld voeding, beweging, slaap, stress) Leef-, woon- en werkomstandigheden (bijvoorbeeld inkomen, sociaal netwerk, huisvesting)
Een gezonde leefstijl bestaat uit voldoende bewegen, gevarieerd eten en ontspannen waar het kan.Daarnaast is het belangrijk om niet te roken en matig te zijn met alcohol. Hier meer over wat je kunt doen om er een gezonde leefstijl op na te houden.
Voorbeelden zijn hart- en vaatziekten, diabetes, kanker, COPD Chronic Obstructive Pulmonary Disease (chronische bronchitis of longemfyseem) (Chronic Obstructive Pulmonary Disease (chronische bronchitis of longemfyseem) ) en aandoeningen van het bewegingsapparaat.
Volwassenen en ouderen Lees verder
De beweegrichtlijn voor volwassenen en ouderen is: Bewegen is goed, meer bewegen is beter. Minstens 150 minuten per week aan matig intensieve inspanning, verspreid over diverse dagen. Langer, vaker en/ of intensiever bewegen geeft extra gezondheidsvoordeel.