Kwetsbare ouderen zijn oudere mensen met een verminderde regie over het eigen leven, een complexe situatie en een zorgbehoefte.
Kwetsbare patiënten en hun behoefte aan medische zorg
Kwetsbare ouderen hebben verminderde (of verlies van) regie over het eigen leven en een complexe zorgbehoefte. Deze kwetsbare patiënten ervaren daarmee aanzienlijke fysieke, psychische, cognitieve, communicatieve en sociale beperkingen in hun dagelijks leven.
De meest gebruikte en geciteerde definitie van kwetsbaarheid is die van Fried (2001). Volgens Fried (2001) is iemand kwetsbaar als hij of zij aan drie of meer van de volgende criteria voldoet: gewichtsverlies, energieverlies, zwakte, traagheid en inactiviteit.
17% van alle thuiswonende 65-plussers is kwetsbaar
22% van alle 65-plussers is kwetsbaar. Dit zijn 730 duizend ouderen. 547 duizend kwetsbare ouderen wonen thuis, dat is meer dan een kwart (17%) van alle thuiswonende ouderen. 180 duizend kwetsbare 65-plussers wonen in een instelling.
Screeningsinstrumenten om kwetsbaarheid te meten
Met screeningsinstrumenten kun je de kwetsbaarheid van ouderen vaststellen en benader je ouderen op een systematische manier, bijvoorbeeld met gegevens uit een Huisarts Informatie Systeem. Een prima methode om kwetsbare ouderen te selecteren, ook als ze zorg mijden.
We onderscheiden dan ook vier 'gebieden' waarop ouderen kwetsbaar kunnen zijn: fysieke (belemmeringen in hun fysieke functioneren door bijvoorbeeld gewichtsverlies, evenwichtsproblemen, vermoeidheid), cognitieve (belemmeringen in cognitie zoals geheugen en flexibiliteit), sociale (belemmeringen door eenzaamheid of ...
Psychische kwetsbaarheid: voor iedereen anders
De problemen die mensen met een psychische kwetsbaarheid ervaren zijn zeer divers: psychosegevoeligheid, somberheid, angst, stemmen horen. Veel mensen met ernstige psychische en psychosociale problematiek hebben traumatische verlieservaringen.
De thuiswonende ouderen hebben vooral moeite met traplopen en het doen van zwaar huishoudelijk werk. Van de 65- tot 74-jarigen heeft 79 procent geen beperkingen, bij 75 jaar en ouder is dat nog maar 51 procent. Vrouwen hebben vaker een of meer beperkingen in het dagelijks leven dan mannen.
Een oudere is een AOW'er, maar volgens andere websites ook iedereen van 55 jaar of ouder. Onze Taal wilde meer duidelijkheid over de leeftijd van 'ouderen' en vroeg het haar eigen volgers op social media: in totaal bijna 900 mensen van alle leeftijden.
Kwetsbare zwangeren hebben een verhoogde kans op perinatale sterfte en morbiditeit. Omstandigheden als een lage opleiding, laag inkomen, slechte woonomstandigheden, onvoldoende kennis over de eigen gezondheid en hoe te handelen als er zorg nodig is, vergroten de kans op problemen rond zwangerschap en geboorte.
Het tegengestelde van kwetsbaarheid
Eén daarvan is perfectionisme, de overtuiging dat als je dingen maar perfect doet, je de pijn van verwijten en schaamte voorkomt. Het tegengestelde van kwetsbaarheid dus. Een kracht, vinden veel mensen.
Een ziekenhuisopname is voor kwetsbare oudere patiënten risicovol vanwege hun verhoogde kans op complicaties, zoals een infectie, ondervoeding, delirium, decubitus, bijwerking van medicatie of een val. Veel van deze complicaties hebben functionele en/ of cognitieve achteruitgang van de oudere patiënt tot gevolg.
GFI (Groningen Frailty Indicator)
Wat is het: een eenvoudige vragenlijst met 15 vragen die fysieke, cognitieve, sociale en psychologische kwetsbaarheid meet. Type instrument: GFI is een screeningsinstrument. De GFI heeft goede voorspellende eigenschappen en is zeer bruikbaar in de praktijk.
Wat is sociale kwetsbaarheid? Sociale kwetsbaarheid wordt in veel onderzoeken gezien als bijvoorbeeld het tekort aan sociale relaties in je leven, of het ervaren van te weinig sociale steun van anderen.
Ouder worden brengt een groot aantal veranderingen met zich mee. Zo verandert de haarkleur, komen er meer rimpels, wordt de huid droger, trekt het tandvlees zich terug en hebben veel mensen een gebitsprothese nodig. Over het algemeen nemen lichamelijke kracht, lenigheid, reactiesnelheid, gezichtsvermogen en gehoor af.
Vaak beperkingen in traplopen en in zwaar huishoudelijk werk
Vaak voorkomende ADL-beperkingen zijn beperkingen in het traplopen, zich verplaatsen buitenshuis, en in bad gaan of douchen. Met de trap op- en aflopen heeft bijna een op de tien 65-74-jarigen, en een kwart van de 75-plussers grote moeite.
Ouderen wonen steeds langer zelfstandig thuis en willen regie blijven houden over het eigen leven. De meeste ouderen lukt dat ook en behouden daarmee hun zelfstandigheid. Tegelijkertijd kunnen zij geconfronteerd worden met bijvoorbeeld verlies van naasten, verminderde mobiliteit, ziekte en eenzaamheid.
De meeste mobiliteitsproblemen bij ouderen worden veroorzaakt door aandoeningen aan het bewegingsapparaat, ofwel de botten, spieren en pezen die ervoor zorgen dat iemand kan bewegen. Voorbeelden daarvan zijn reuma, artrose en rugklachten.
Met het ouder worden verandert de samenstelling van je lichaam. Zo nemen je spieren in omvang af, worden je botten brozer en neemt het vetweefsel toe. Omdat je spiermassa afneemt, heb je minder energie nodig en daarom ook wat minder eten. Het ouder worden kan ook betekenen dat je minder beweegt.
Zo komen depressie en angst vaak voor bij ouderen met een lichamelijke aandoening. Naast lichamelijke slijtage, kunnen ouderen ook sociale problemen ervaren zoals eenzaamheid. Ingrijpende gebeurtenissen, zoals het overlijden van een partner, kunnen eveneens leiden tot spanning en psychische klachten.
Het ontstaan en toenemen van deze kwetsbaarheid kan meerdere oorzaken hebben: – Toenemen van de leeftijd. – Afname van spierkracht, mobiliteit en lichamelijke activiteit. – Sociale steun, stemming en eenzaamheid.
Er zijn verschillende oorzaken van psychische aandoeningen. Wat je hebt meegemaakt kan veel invloed hebben. Maar ook hoe (on)gezond je leeft. Heftige gebeurtenissen, armoede, infectieziektes, drugsgebruik en alcohol kunnen mensen die er aanleg voor hebben, een duw geven in de richting van een psychische aandoening.