Bij zoekend rondkijken mag de opsporingsambtenaar alleen de voor de hand liggende voorwerpen in beslag nemen. Hij mag geen (al dan niet afgesloten) kasten openen. Dat valt immers onder doorzoeken.
Betreden is de toegang verschaffen tot een woning. Dit kan met of zonder toestemming van de eigenaar. Een agent betreedt een woning, omdat hij bijvoorbeeld de verdachte wil aanhouden. Hij mag dit op grond van artikel 6:1:7 van het Wetboek van Strafvordering.
Nee, dat mag de politie niet. De advocaat-generaal, de officier van justitie of de hulp officier van justitie dient op grond van artikel 9 Opiumwet en artikel 3 Algemene wet op het binnentreden een machtiging af te geven om het binnentreden van een woning (zonder toestemming van de bewoner) te rechtvaardigen.
De politie mag een auto altijd doorzoeken als er sprake is van een heterdaad situatie. De politie mag dit doen voor elk strafbaar feit. Van een heterdaad situatie is – simpel gezegd – sprake als de politie de verdachte tijdens het begaan van het misdrijf betrapt.
Verschil betreden en doorzoeken
Betreden houdt enkel in het 'zoekend rondkijken'. Dit betekent simpel gezegd handen op de rug en enkel kijken met de ogen. Hierbij mogen wel eventuele (tussen)deuren worden geopend, voor zover dit nodig is voor de betreding.
Strenge regels rond bevoegdheid
Sommige bevoegdheden mag de politieagent zelf toepassen. Zwaardere opsporingsbevoegdheden, zoals een telefoon tappen, iemand observeren of een woning doorzoeken (huiszoeking) mogen pas worden toegepast na toestemming van de officier van justitie of de rechter-commissaris.
Ben je verplicht de agenten binnen te laten? Neen. Je mag bijvoorbeeld voorstellen jouw medewerking aan het onderzoek te verlenen door naar het politiebureau te komen. De politieagent mag wél jouw woning binnen als hij een huiszoekingsbevel op zak heeft van de onderzoeksrechter.
Nadat een smartphone (rechtmatig) is ontgrendeld heeft de politie in beginsel toegang tot alle informatie op het apparaat. De gemiddelde smartphone bevat informatie over locaties en bezigheden van een verdachte. Op die manier kan er een enorme hoeveelheid privégegevens worden uitgelezen.
De politie mag alleen aanhouden als u verdachte bent van een strafbaar feit. Er zijn wel uitzonderingen, bijvoorbeeld bij een verdenking van terrorisme. Dan gaat het om zo'n ernstig strafbaar feit dat ook een aanwijzing genoeg is. Er hoeft dan nog geen duidelijk vermoeden te zijn.
Ook mag de politie een woning binnen gaan om directe hulp te verlenen. Bijvoorbeeld als iemand gereanimeerd moet worden. De politie moet wel aan veel regels voldoen als ze een woning zonder uw toestemming binnen gaat. Zo moeten de agenten zich legitimeren en uitleggen waarom ze uw woning in willen.
Nee. Alleen de ambtenaren die daarvoor geautoriseerd zijn door de politie. Omdat de politie zulke gevoelige persoonsgegevens verwerkt, stelt de wet strikte eisen aan het systeem dat regelt wie waar toegang toe heeft.
Het is de politie in beginsel niet toegestaan om een woning te betreden in de nachtelijke uren van 0.00u tot 6.00u (artikel 7 lid 1 Awbi). De enige uitzondering hierop is wanneer dit dringend noodzakelijk is, en ook specifiek in de machtiging is opgenomen dat ook op die tijden de woning kan worden betreden.
Enkel de onderzoeksrechter of de gedelegeerde officier van de gerechtelijke politie kan de huiszoeking uitvoeren. Een huiszoeking met bevel van de onderzoeksrechter kan enkel tussen 05.00 uur 's morgens en 21.00 uur 's avonds.
De huiszoeking kan gebeuren op de plaats van het misdrijf, in de woning van de verdachte en op alle andere plaatsen waarvan de onderzoeksrechter vermoed dat er voorwerpen zijn verstopt die bijdragen tot het ontdekken van de waarheid. Op al deze plaatsen kan de onderzoeksrechter ook overgaan tot inbeslagname.
Als er niemand thuis is, mag de politie een slotenmaker oproepen. Een huiszoeking op bevel kan enkel tussen vijf uur 's ochtends en negen uur 's avonds. Bij een huiszoeking op bevel kan de politie enkel zaken in beslag nemen die verband houden met het misdrijf waarvoor het bevel werd afgeleverd.
Tegenwoordig heerst er enige verwarring over wat men nou wel of niet mag zeggen tegen een agent. Een agent is een ambtenaar in functie en in beginsel is het strafbaar om deze te beledigen. Burgers mogen elkaar overigens ook niet beledigen, maar voor het beledigen van een agent geldt een hogere straf.
Zijn straf: een gevangenisstraf van vier maanden en een ontzegging van de rijbevoegdheid voor de duur van 10 maanden (voor een misdrijf). Verder nog één maand hechtenis, een ontzegging van de rijbevoegdheid voor de duur van drie maanden en een geldboete van € 250,- (voor overtredingen).
Iedereen, dus ook een burger, mag een ander aanhouden bij ontdekking van een strafbaar feit. Dit is ook niet heel gek en gebeurt vaak. Een winkeldief in de supermarkt wordt bijvoorbeeld ook doorgaans aangehouden door het personeel van de supermarkt.
Telefoongesprekken kunnen afgetapt worden door politie, het Openbaar Ministerie en de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Bij de meeste chatdiensten zoals WhatsApp en Signal kan dat niet. Er is geen wettelijke aftapbaarheidsverplichting voor de apps, bovendien is er praktisch gezien niet eens een ingang.
De camera of de microfoon van je telefoon gaat zomaar aan.
Als je camera of microfoon actief is en je hebt zelf geen app geopend die je fototoestel, videocamera en/of je microfoon gebruikt, kan het zijn dat iemand je bespioneert of afluistert.
De officier van justitie kan voor het onderzoek naar een misdrijf in bepaalde gevallen de politie opdracht geven om telefoongesprekken af te luisteren en op te nemen of ander elektronisch verkeer te onderscheppen (denk aan e-mail, sms, WhatsApp en Facebook Messenger).
'Strafbare' ochtendaanbeller heeft mogelijk hulp nodig, politie roept op: 'Bel direct als je hem ziet' Of hij nu oplichter is of slechts onruststoker: de mysterieuze 'ochtendaanbeller' die Nijmegen lastigvalt, doet sowieso iets strafbaars. De politie vraagt iedereen die de man ziet om direct contact op te nemen.
Tijdens de rellen van gisteren heeft de politie zogenaamde Romeo's ingezet: undercoveragenten in burger die zich tussen de menigte bewegen en ingrijpen waar nodig. Veel beelden van deze Romeo's verschijnen nu online en dat kan hun werkzaamheden in gevaar brengen.
Een agent kan je buiten zijn normale diensturen en als hij in burger is toch verbaliseren. Hij mag dit in gans België doen. Wil je een proces-verbaal van een politieagent betwisten, dan is dat niet zo eenvoudig. Zo'n PV heeft namelijk een bijzondere bewijswaarde als het tijdig aan jou werd bezorgd.