Bel direct je verloskundige als je baby in de eerste 24 uur na de geboorte geel wordt. Je baby moet dan meteen naar de kinderarts. Bel ook direct je verloskundige als je een of meer van deze dingen merkt aan je baby in de eerste week na de geboorte: slecht drinken, even drinken en meteen in slaap vallen.
De gele kleur verdwijnt meestal na twee weken. Soms blijft een baby na drie weken nog geel. Dat kan worden veroorzaakt door moedermelk en is dan meestal onschuldig. In heel zeldzame gevallen kan er sprake zijn van een leverziekte.
In het kort
De meeste baby's worden enkele dagen na de geboorte een beetje geel, ongeacht hun eigen huidskleur. Dit komt door de stof bilirubine en kan meestal geen kwaad. Als het bilirubinegehalte in het bloed te hoog dreigt te worden, zal de arts of verloskundige voorstellen uw baby te behandelen met fototherapie.
Men spreekt van geelzucht bij een pasgeborene wanneer het oogbindvlies (wit van het oog) en de huid geel kleuren tijdens de eerste dagen na de geboorte. Het is geen ziekte op zich, maar het wijst erop dat er iets misloopt met de afvoer van het bilirubine dat zich opstapelt in de huid en het oogwit.
Vroeger werd hepatitis A (een leverontsteking door infectie met het hepatitis A-virus) in de volksmond ook wel geelzucht genoemd. Volwassenen met deze vorm van hepatitis hadden namelijk vaak last van geelzucht. Geelzucht komt veel voor bij pasgeboren baby's. Dit is in verreweg de meeste gevallen onschuldig.
Bij een leveraandoening worden vaak medicijnen en een leefstijlaanpassing geadviseerd (geen alcohol). In veel gevallen is echter geen behandeling nodig en zal geelzucht vanzelf wegtrekken.
Hoelang uw kind onder de lamp moet hangt af van het verloop van het bilirubinegehalte in het bloed van uw kind. In de meeste gevallen is dit slechts enkele dagen. Daarbij wordt dagelijks bij uw kind een beetje bloed afgenomen om het bilirubine-gehalte te bepalen.
Door water bij te geven zal de baby minder goed aan de borst drinken of zijn flesje legen, de maag is immers al gevuld met water. Hierdoor zal de ontlasting minder vaak zijn en het bilirubine dus minder goed worden uitgescheiden.
Bijwerking van bepaalde medicijnen. Bij pasgeboren baby's (bij bijna 80 procent van alle baby's heeft de huid tussen de 3e en 5e dag na de geboorte een gelige kleur. Meestal verdwijnt deze vorm van geelzucht binnen een week of twee vanzelf weer).
De behandeling bestaat uit fototherapie. Hierbij ligt uw baby op een lichtmatras en/of onder blauwe lichtlampen die ervoor zorgen dat de gele kleurstof wordt afgebroken en weer het lichaam verlaat via de urine en ontlasting. Soms is het nodig om een infuus in te brengen.
Als het bilirubinegehalte in het bloed van uw kind te hoog is, is behandeling nodig om te voorkomen dat de waarde verder stijgt. Extreem hoge bilirubinewaarden kunnen namelijk hersenbeschadiging veroorzaken. Hersenbeschadiging bij pasgeborenen als gevolg van geelzien komt gelukkig maar zeer zelden voor.
Geelzucht zelf is niet besmettelijk, maar de ziektes of aandoeningen die geelzucht veroorzaken kunnen wel erg besmettelijk zijn. Een voorbeeld hiervan is een hepatitis A infectie. Bij een hepatitis A infectie ervaart u ook andere klachten, zoals griep, koorts, misselijkheid, vermoeidheid en een verminderde eetlust.
Eén van de processen die in de lever plaatsvinden, is de afbraak van hemoglobine (bloedkleurstof) uit rode bloedcellen. Hierbij ontstaat de afvalstof bilirubine. Dit bilirubine moet in de lever afgebroken en verlaat met de ontlasting het lichaam. Hiervoor krijgt ontlasting zijn bruine kleur.
De kans is groter als: De baby te vroeg geboren is. Dit komt doordat de lever onrijper is. De borstvoeding nog niet voldoende op gang is en de baby te weinig melk binnenkrijgt.
Het fysiologische bilirubinegehalte wordt zelden hoger dan 200 micromol/l. Pathologisch zijn in ieder geval: een < 24 uur na de geboorte ontstane icterus. totale serumconcentratie bilirubine (TSB) > 200 micromol/l.
Bij de hielprik wordt in de eerste week na de geboorte van uw kind wat bloed afgenomen uit de hiel van uw baby. In een laboratorium wordt het bloed onderzocht op een aantal zeldzame ziektes. U ontvangt bericht over de uitslag van het onderzoek. Deelname aan de hielprik is vrijwillig.
Ook donkerbruine urine kan wijzen op geelzucht, net als bleke ontlasting. Normaal gesproken zorgt bilirubine voor de donkere kleur van de ontlasting. Als bilirubine in het bloed achterblijft, filteren de nieren dit en ontstaat donkere urine.
De belangrijkste oorzaken van icterus zijn:
Stoornissen in het functioneren van de lever: Diverse aandoeningen kunnen leiden tot een verstoring van de leverfunctie. Het bilirubine kan dan niet op de juiste manier worden verwerkt en uitgescheiden, waardoor een verhoogde concentratie van deze stof in het bloed ontstaat.
Beter is het om in elk geval regelmatig te eten en te bewegen en vermijd stress. Gevaarlijk is de stijging van het bilirubine absoluut niet. Dieetmaatregelen zijn niet nodig. Overmatig gebruik van alcohol kan een negatieve invloed hebben.
Bilirubine is giftig voor het lichaam en wordt afgebroken via de lever en uitgescheiden met de gal naar de darm. Een deel wordt direct via de ontlasting uitgescheiden en een deel wordt weer in het bloed opgenomen en gaat weer terug naar de lever of wordt via de urine uitgescheiden.
Duur van de fototherapie
Meestal duurt het één tot drie dagen. De baby wordt behandeld tot de waarde van het bilirubine in het bloed voldoende gedaald is. Hiervoor wordt iedere dag een beetje bloed van uw baby afgenomen. In zeldzame gevallen is het bilirubinegehalte zo hoog dat fototherapie alleen onvoldoende is.
Elke pasgeboren baby ziet er vanaf de tweede dag wel een beetje geel uit. Dit komt omdat er afbraakstoffen, bilirubine genaamd, in de huid van de baby terecht komen. Deze gele kleur verdwijnt over het algemeen vanzelf maar soms lopen de waardes te hoog op.
Een blauwe baby (ook wel bekend als het blauwebabysyndroom) is in de volksmond een term gebruikt voor pasgeboren baby's met cyanotische verschijnselen zoals hartkwalen, methemoglobinemie en het respiratory distress syndrome. De blauwe huid wijst erop dat het kind niet genoeg zuurstof krijgt.
Bilirubine is een afbraakproduct van hemoglobine en wordt in de lever omgezet. Een verhoogd bilirubine komt dan ook voor bij leveraandoeningen, cholestase, hemolyse en bij de ziekte van Gilbert. Geconjugeerd (direct) bilirubine wordt automatisch toegevoegd bij een verhoogd totaal bilirubine.