Wikkel het slachtoffer in een nat laken/handdoeken die in (ijs)water gedrenkt zijn. Plaats ijszakken op het lichaam, vooral in oksels en liezen. Geef nooit eten of drinken bij sufheid of bewusteloosheid.
Laat het slachtoffer liggen en start met koelen. Dit kun je doen met coldpacks in de nek, oksels, liezen en knieën. Laat iemand (isotone) sportdrank drinken die niet te koud is, en laat iemand eventueel iets eten. Koel en stretch verkrampte spier(en).
Tenslotte is bij aanhoudende hitte uitdroging en oververhitting een risico. In het ergste geval kunnen mensen hieraan overlijden. Symptomen van uitdroging en oververhitting zijn misselijkheid, spierkrampen, uitputting, flauwvallen en bewusteloosheid.
In je hoofd, nek en handen zitten de meeste bloedvaten vlak onder de huid. Deze plekken worden door je lichaam gebruikt om hitte af te stoten en kou op te nemen. Om dat een beetje te stimuleren kun je het beste je handen af en toe onder de koude kraan houden en ijsklontjes in een doek in je nek leggen.
Een zonnesteek of hitteberoerte volgt op warmtestuwing. Hierbij treden drie verschijnselen op: een lichaamstemperatuur hoger dan 41°C, bewustzijnsstoornissen en de afwezigheid van zweet. Iemand met deze klachten heeft direct medische zorg nodig.
Bij erg warme dagen zijn er een aantal signalen waarbij ons lichaam aangeeft dat de warmte hinderlijk is. We slapen minder goed, waardoor we moe en prikkelbaar kunnen worden. Ook concentratieproblemen kunnen ontstaan wanneer het te warm is en wanneer we minder goed slapen.
In het kort. Bij een zonnesteek is het lichaam te warm en te droog geworden. Dit kan klachten geven zoals: hoofdpijn, duizeligheid, overgeven, een hele warme huid, veel zweten, slap voelen. Laat het lichaam afkoelen, bijvoorbeeld met een koude douche of door in een koele ruimte te zijn.
Een temperatuur van 30 graden voelt bij 50 procent luchtvochtigheid aan als 31 graden, bij 80 procent als 38 graden en bij 100 procent zelfs als 44 graden. Gevoelstemperaturen boven 55 graden zijn levensgevaarlijk omdat het lichaam zijn warmte maar moeilijk meer kwijt kan. Dat leidt tot oververhitting.
Als volwassene raadpleeg je best een arts als je koorts: boven de 39 °C oploopt (hoge koorts kan de hersenen en andere organen in de war sturen en beschadigen) gepaard gaat met specifieke symptomen zoals buikkrampen, branderig gevoel bij het plassen, suf en slaperig zijn, zware hoofdpijn of huiduitslag.
Hoelang een zonnesteek duurt, hangt af van de ernst van de klachten. Bij een lichte en gewone zonnesteek voel je de klachten een dag later nog steeds. Meestal nemen de symptomen pas na enkele dagen af. Soms duurt een zonnesteek langer dan enkele dagen.
Het ontstaat wanneer je het vochttekort (door het zweten) niet compenseert. Water drinken is dan de correcte remedie. Hypotone dehydratatie is uitdroging die gepaard gaat met een tekort aan zout (door zoutverlies via zweten, diarree, braken, …).
We drogen uit van hoge temperaturen
Dan kan het gebeuren dat je meer vocht verliest dan je binnenkrijgt: het lichaam droogt uit. De eerste symptomen van uitdroging zijn vaag: vermoeidheid, sufheid en vergeetachtigheid. Als de uitdroging erg wordt, dan kun je zelfs in een levensbedreigende shock raken.
Het bleek, dat bij alle drie groepen van temperatuurbepaling de huid van het voorhoofd het hoogst is, namelijk gemiddeld 35°.
Als je het warm krijgt, daalt je bloeddruk. Dit komt omdat je bloedvaten bij warmte gaan uitzetten om zo je lichaamstemperatuur onder controle te kunnen houden. Doordat je bloedvaten uitzetten, kan er meer bloed naar je huid stromen om je huid af te koelen.
Je bloeddruk verandert per seizoen: als het koud is wordt je bloeddruk hoger, als het warm is wordt hij lager. Als het warm is verwijden onze bloedvaten om ons af te koelen, wat een lagere bloeddruk veroorzaakt, terwijl ze bij koud weer juist samentrekken om ons warm te houden en zo je bloeddruk omhoog werken.
"Zorg dat iemand uit de hitte verplaatst naar een koele ruimte", vertelt Annemiek Dorssers van de EHBO Vereniging Leende. Naast een koele ruimte kun je iemand ook zelf afkoelen. "Koel iemand met een natte doek, bij voorkeur tussen de oksels, de liezen, de nek en het hoofd. Op deze plekken gaat dat het snelste."
De hitteberoerte is het gevaarlijkste hitteletsel. Door uitdroging en hoge lichaamstemperatuur raakt de warmteregulatie in de hersenen in de problemen. Verward en bizargedrag, bewustzijnsverlies of toevallen kunnen voorkomen en door uitdroging zelfs shock.
De koud-water-kruik: Een kruik kun je ook ter verkoeling gebruiken. Vul de kruik met koud water en vries het in, zo houd je je bed 's nachts lekker koel. Koud washandje: Maak een washandje nat, vries het in en leg het voor het slapengaan op je voorhoofd. Dat houdt je koel terwijl je in slaap valt.