De lekkerste januari groenten zijn: aardappelen, aardpeer, boerenkool, knolselderij, koolraap, paddenstoelen, pastinaak, pompoen, prei, raap, rammenas, rode biet, rodekool, savooikool, schorseneren, spruiten, uien, veldsla, winterpostelein, witlof, wittekool en wortelen.
Met al die kerstdiners en oliebollen in de buik is het op 1 januari vaak tijd om weer een beetje 'normaal' te doen. Wat betekent dat we in januari vaak massaal aan de salades vol groenten zitten en 's ochtend braaf yoghurt met muesli en wat fruit eten.
Een van de bekendste Nederlandse tradities van oud en nieuw is oliebollen eten! Al vanaf november staan er in elke stad wel een of meer kramen met oliebollen, appelbeignets en appelflappen. We kopen ze ook wel bij de supermarkt, bij de bakker of we bakken ze zelf.
De meeste Belgen schotelen hun gasten een erg traditioneel menu voor, zo blijkt uit een bevraging van warenhuisketen Carrefour bij meer dan 5.000 Belgen. Champagne, soep, fondue en ijsstronk spannen de kroon. De kans is groot dat u op oudejaarsavond een oester of twee, drie naar binnen slurpt.
Groene groenten worden met Oud & Nieuw in de Verenigde Staten – maar ook op andere plekken ter wereld – gegeten omdat de groene kleur doet denken aan dollars. Boerenkool, snijbiet en andere bladgroenten brengen daarom geluk!
Heel vaak komen daarbij oesters op tafel en foie gras en gerookte zalm zijn ook typische Oud en Nieuw-gerechten. Maar verder zijn er eigenlijk geen specifieke culinaire tradities voor deze avond. Oliebollen bestaan niet, al eten ze in Noord-Frankrijk wel gaufrettes du Nouvel An, kleine warme wafels.
Maar waarom eten we die vette dingen eigenlijk met oud en nieuw? 2000 jaar geleden al brengen de oude Germanen rond het eind van het jaar een offer om de godin Perchta te plezieren. Het offervoedsel wordt in meel gewikkeld, in de olie gebakken en vervolgens nog even met meel bestrooid.
Om het nieuwe jaar te vieren eten Spanjaarden om middernacht twaalf druiven – één bij elke klokslag – wat voorspoed gedurende het volgende jaar moet brengen. De truc is om niet op de druiven te kauwen, anders blijf je met een mond vol druivenmoes zitten. Slik ze gewoon een voor een in hun geheel door.
Al eeuwen is het eten van oliebollen typisch Nederlands. Maar over de herkomst van de oliebol gaan veel verschillende verhalen. Het gebruik om deeg te bakken in heet vet kan op meerdere manieren in onze omgeving zijn terechtgekomen.
In veel andere landen wordt de deegbal vaak gevuld. In Afrika, Azië en Zuid-Amerika vind je een aantal zoete en hartige varianten: Suriname en India: de ghul ghula. Polen, Rusland en Armenië: de pączki. Latijns-Amerika, Spanje en Guam: de buñuelo.
Weetje. Een enkele keer kom je puristen tegen die eraan vasthouden dan een krentenbol die met rozijnen is bereid helemaal geen krentenbol is, maar een “rozijnenbol”. Dat kan dan zowel voor het broodje gelden als voor de oliebol-mét.
Oliebollen horen sinds de negentiende eeuw bij oud en nieuw
Of om ze allemaal zelf op te eten, want de kortste dagen vielen precies tussen de vastenperiodes in. Rond de negentiende eeuw begonnen die lekkere, vette oliebollen en de jaarwisseling echt bij elkaar te horen.
oliebol {de}
deep-fried dough ball {znw.}
De reden waarom twaalf druiven worden gegeten, zou te maken hebben met de twaalf klokslagen om middernacht, en met de twaalf maanden van het jaar erop, waarbij elke druif een maand geluk brengt. In Argentinië wordt dit ritueel op sommige plekken ook uitgevoerd, daar wordt veelal gebruikgemaakt van rozijnen.
Wat zijn typisch Spaanse tradities? De belangrijkste traditie is wel de Fiesta Mayor. Elke dorp of stad heeft een patroonheilige en 1 keer per jaar wordt ter ere daarvan een feest gehouden. Ieder dorp of stad heeft zin eigen tradities, maar overeenkomt het vuurwerk en vuur en dat er tot in de ochtend wordt gefeest!
In Spanje begint oudejaarsavond met een zeer uitgebreid diner met de hele familie. Na het diner verplaatsen de meeste Spanjaarden zich naar een van de pleinen in de stad. Het bekendste plein in Spanje om oud en nieuw te vieren is Puerto del Sol in Madrid. Dit is dan ook het middelpunt van het Spaanse oud en nieuw.
8 oliebollen
Er gaan ieder jaar weer meer dan 100 miljoen oliebollen over de toonbank en dan maakt een groot deel van de Nederlanders ze ook nog eens zelf met oud en nieuw. Kortom: iedere Nederlander eet gemiddeld 8 oliebollen per persoon per jaar.
In de late middeleeuwen ontstond de traditie onder arme mensen om na de jaarwisseling langs de deuren te gaan, om mensen een gelukkig nieuwjaar te wensen. In ruil voor de beste wensen kregen zij wat te eten. Vaak was dat een oliekoek.
De oven voorverwarmen op 200°C. De oliebollen in een vuurvaste schaal 10 tot 12 minuten verwarmen. Opwarmen in de oven geeft de oliebol weer een mooi krokant korstje voor een optimale versbeleving. De oliebollen (5 stuks) 30 seconden verwarmen op 750 watt.
Niet alle eetgelegenheden en winkels zullen open zijn op nieuwjaarsdag. Winkels en grote warenhuizen als Galeries Lafayette zijn gesloten, maar grote monumenten en musea zoals de Eiffeltoren zijn vaak gewoon open. Ook een groot deel van de eetgelegenheden zijn open. Het Louvre is dan weer gesloten.
Op 24 december, kerstavond ofwel le réveillon de Noël, komen families normaalgesproken bij elkaar voor een aperitief en een uitgebreid diner, dat lang duurt en soms onderbroken wordt om naar de nachtmis te gaan.
Ook budgetsuper Lidl bevindt zich in het lijstje: de oliebollen van de Lidl krijgen een 7,1 met als eindoordeel 'lekker smeuïg. Wil je weten waar je de állerlekkerste oliebol aller tijden koopt?