Misschien is hardlopen te veel, maar werkt een wandeling goed voor je. Ook rust en momenten voor jezelf kunnen je goed helpen als je mentaal moe bent. Dit kan groot en klein: een kopje thee of koffie, een bad, een weekend zonder plannen, een vakantie, mediteren, ademhalingsoefeningen (of een combinatie van dit alles).
Om stress en mentale uitputting tegen te gaan, is het namelijk belangrijk om de Hippocampus en de frontale lob te stimuleren. En dit gebeurt onder andere door beweging, het luisteren van muziek en genoeg slaap, zoals hij uitlegt in dit interessante mini-college.
Mentale vermoeidheid
Vaak voel je je lusteloos, sloom en alsof je hoofd vol zit. Als je mentaal vermoeid bent, kan het voor jou ook moeilijker zijn om prikkels te verwerken. Je bent snel gestrest, hebt in weinig dingen zin en bent soms ook negatief. Vaak voel je je ook moe en futloos.
De kleinste taken zijn al te veel gevraagd en dat kan zorgen voor gevoelens van falen. Als je een burn-out hebt, dan heb je vaak ook veel klachten die voorkomen bij een depressie. Zo voel je je vaak somber, lusteloos en heb je last van schuldgevoelens. De ziektebeelden zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Bij een burn-out of overmatige stress raak je fysiek, psychisch en emotioneel uitgeput. Als je moe of uitgeput bent, dan kun je minder hebben. Dat herkent bijna iedereen. Na een feestje of een lange dag werken ben je eerder geïrriteerd en sneller geëmotioneerd.
Als je te lang last hebt van stress en je lijf zich niet kan herstellen van stress, kun je een burn-out krijgen. Je 'reserves' zijn dan op en je lichaam en geest zijn uitgeput. Een burn-out heeft vaak met het werk te maken, maar dat hoeft niet per se.
Door regelmatig te sporten verbranden je cellen meer energie en wordt zuurstof verplaatst door het lichaam. Ook zorgt beweging ervoor dat de niveaus van stresshormonen als adrenaline en cortisol verlaagd worden, waardoor je meer energie krijgt en beter slaapt (5).
Aanhoudende vermoeidheid is een van de eerste symptomen van je lichaam dat het allemaal wat teveel wordt. Wanneer je langdurig veel stress, angsten of spanningen ervaart, schiet het lichaam namelijk in de bekende 'vecht-of-vluchtstand', waarbij onder andere de hartslag en de ademhalingsfrequentie omhoog gaan.
Overmatige slaperigheid gedurende de dag noemen we ook wel hypersomnie. Hypersomnie is dus niet hetzelfde als vermoeidheid. Mensen met hypersomnie slapen erg vel en hebben overdag aanvallen van ongewild in slaap vallen.
Neem de tijd om een dag te ontspannen, bij te komen en te herstellen. Neem lekker wat tijd voor jezelf, ga een dagje naar een spa of slaap uit en blijf lekker in huis hangen. Doe een dagje alleen wat jij leuk vindt, en laat je lichaam en geest even helemaal uitrusten.
Iedereen kan zich moe voelen, hetzij na een lange werkdag, hetzij na een intense sportactiviteit. Moeheid hoeft daarom niet per se abnormaal te zijn. Het is een signaal van je lichaam dat je nood hebt aan een vorm van herstel. Dit herstel kan zowel psychisch als fysiek zijn.
Bekend is dat bij tachtig tot negentig procent van de mensen ernstige vermoeidheid binnen enkele weken tot maanden weer overgaat. Bij een klein deel (minder dan twintig procent) kunnen de vermoeidheidsklachten langer dan zes maanden aanhouden. In dat geval kan sprake zijn van het Chronisch Vermoeidheidssyndroom (CVS).
Bij fysieke oorzaken kun je denken aan te weinig slaap, een ongezond voedingspatroon, of misschien een gezondheidsprobleem. Mentale en emotionele problemen als onrust thuis, moeite op werk, veel piekeren of sub-assertiviteit kunnen ook erg veel energie kosten die jou op termijn lusteloos maken.
Appels bevatten bijvoorbeeld veel vitamines en mineralen die snel energie laten vrijkomen. Sinaasappels bevatten dan weer heel veel vitamine C. Bij de opname van vitamine C ben je tot twee uur daarna minder moe. Eén van de goedkoopste dingen die je kan eten voor een opkikker is een banaan.
Wat zijn de tekenen van oververmoeidheid en mentaal uitgeput zijn? Niet kunnen concentreren op het werk, snel afgeleid. Snel gepikeerd en licht ontvlambaar. Geen puf om taken uit te voeren, zoals huishoudelijke klusjes.
Je spieren spannen zich constant aan, je bent vermoeid, kunt je moeilijk concentreren of heb last van veel (spannings)hoofdpijn. Door chronische stress verhoog je de kans op overprikkeling, hartritmestoornissen en andere psychische klachten zoals een burn-out, angststoornis en depressie.
U voelt zich triest voelen of hulpeloos, tot niets in staat. Het lukt niet meer om ergens nog plezier aan te beleven, u verliest interesse in onderwerpen en het is lastiger om zich te concentreren. Andere gevoelens die vaak voorkomen bij depressies zijn prikkelbaarheid, of juist een dof en leeg gevoel van binnen.
Burn-out: Fysieke en/of mentale instorting (fase 12)
Er komt helaas niets meer uit je. Al je plannen zijn omgevallen. Het leven dat je hebt opgebouwd stelt niets meer voor. Je ziet de zin en het nut van het leven niet meer in en je kunt zelfs zelfmoordgedachten hebben.
Als je verdriet maar niet overgaat, of als je vaak zomaar verdrietig bent zonder duidelijke aanleiding, dan ben je misschien depressief. Doe de depressietest om te ontdekken of dat zo is.