Bij een blikseminslag komt een ongelooflijk grote hoeveelheid energie los, met een spanning van honderdduizenden volts en een stroom van tienduizenden ampères. Bliksemschichten zijn ook nog eens extreem heet; ze bestaan namelijk uit een heet plasma, met een kerntemperatuur van wel 30.000 graden Celsius.
Als de bliksem ergens inslaat, springt er tot 10 gigajoule over van wolk naar de aarde; genoeg om 10 lampen van 60 watt een halfjaar te laten branden. Helaas bereikt maar een klein deel van deze energie de aarde. De meeste energie blijft hangen in het bliksemkanaal tussen de wolk en het aardoppervlak.
Blijf uit de buurt van hoge bomen, lantaarnpalen, torens en hoogspanningsleidingen. Dit geldt ook voor metalen voorwerpen als tentstokken, fietsen en hengels. Blijf op minstens 3 meter afstand van hekwerken of afrasteringen. Als je in het bos bent, zoek dan een groepje lage bomen in het laagste deel van het terrein.
We weten nog steeds niet precies hoe bliksem werkt. Grofweg zijn er voor bliksem drie ingrediënten nodig: water, warmte én kosmische straling . Warme lucht stijgt op en koelt hoger in de atmosfeer af. Daarbij ontstaat een wolk van heel veel kleine druppeltjes of ijskristallen.
Tip 1: Haal alle elektrische apparaten uit het stopcontact
Een kapotte televisie of een computercrash door blikseminslag, daar zit natuurlijk niemand op te wachten. Haal dus altijd gelijk de stekkers van alle elektrische apparatuur uit het stopcontact als het onweert. Zelfs de oplader van je mobiele telefoon.
Wanneer elektrische velden door de ijskristallen gaan, worden ze gepolariseerd en richten ze zich op, waardoor energie wordt gegenereerd die wordt ontladen wanneer bliksemflitsen plaatsvinden . Soms ontstaat er zoveel energie dat een bliksemschicht de lucht waar hij doorheen gaat tot 50.000°F kan verwarmen.
Maak tijdens het onweer geen gebruik van een mobiele telefoon.
Doordat stroom bij blikseminslag ook via leidingen binnen kan komen én water stroom kan geleiden, is het beter om alles waar water uit komt, ook te mijden. Een douche nemen, je handen wassen of de afwas doen, stel je dus beter uit tot de bui over is.
"Voorafgaand aan onweer kan er sprake zijn van warm, drukkend en vochtig weer.Dan kunnen bacteriën zich snel vermeerderen", legt Van der Heijden uit. "Dan wordt soep of welk ander gerecht zuur. Het is heel belangrijk om dingen snel af te koelen als je kookt en niet te lang bij warm weer te laten staan.
Veilige plaatsen tijdens onweer. In een gebouw, weg van de ramen, In een gesloten metalen kooi zoals een auto (geen cabrio!) of metalen vliegtuig. Deze fungeren als kooi-van-Faraday.
Hoewel de bliksem dus niet door ramen heen kan gaan is het wel aan te raden om niet te dicht bij ramen in de buurt te gaan staan. Dat heeft meer te maken met de lichtintensiteit van een bliksemflits die dichtbij inslaat dan met het directe gevaar. De bliksem kan zo nu en dan een enorm felle flits veroorzaken.
De badkamer is niet de enige plek die je moet vermijden. U mag bijvoorbeeld uw vaat of uw handen niet wassen tijdens een onweer. Erger nog: je kunt door de bliksem worden getroffen terwijl je naar het toilet gaat, zelfs als je niet in het water zit, wat voor veel andere problemen zou zorgen.
Het hoogste punt
Vrijwel alle dingen geleiden stroom beter dan lucht dat doet. Daarom zal de bliksem bij voorkeur via bijvoorbeeld bomen en hoge gebouwen stromen. Ook ijzeren hekwerken zijn goede geleiders. De blikseminslag veroorzaakt echter ook een gevaar door het potentiaalverschil in de grond.
Ja, er zijn enkele onderzoeks- en experimentele projecten die de haalbaarheid van het benutten van energie uit bliksem onderzoeken . De praktische implementatie blijft echter een uitdaging vanwege technische complexiteit, veiligheidsproblemen en overwegingen met betrekking tot kosteneffectiviteit.
Bliksem kan variëren in spanning, maar het gemiddelde voltage van een bliksemontlading is ongeveer 100 miljoen volt. Bliksem is een natuurlijk verschijnsel dat ontstaat als gevolg van elektrische ontlading tussen geladen wolken en de aarde of tussen twee verschillend geladen delen binnen dezelfde wolk.
Wat absoluut niet te doen tijdens onweer
Raak geen metalen voorwerpen aan zoals tentstokken, fietsen, of hekjes, en vermijd ook contact met waterbronnen zoals meren, rivieren, en plassen.
Je kunt dus beter voorafgaand aan een flinke onweersbui al alle apparaten loskoppelen. Een eventuele overspanningsbeveiliging zou mogelijke schade aan apparaten na een blikseminslag daarnaast kunnen voorkomen.
In een ouder artikel in de New York Times uit 2006 schatte voormalig meteoroloog Ron Holle, die blikseminslagen in kaart brengt, dat jaarlijks tussen de 10 en 20 mensen in de VS een elektrische schok krijgen tijdens het baden, het hanteren van apparaten of het gebruiken van kranen.
Meestal 's middags of 's avonds
Die warme lucht stijgt op en vormt een wolk. Er ontstaan hagelstenen, die tegen elkaar aan schuren en voor statische elektriciteit zorgen. Af en toe overleeft zo'n bui de nacht en ontweert het 's ochtends."
Bij een inslag van onweer in huis zal de stroom een weg zoeken door metalen leidingen, bedrading en stekkers. Raak aangesloten elektrische apparatuur daarom niet aan. Of haal apparaten die je niet gebruikt uit het stopcontact om schade te voorkomen.
Terwijl de meesten van ons onweersbuien associëren met warm, vochtig zomerweer, kunnen ze ook in de winter voorkomen . Onweerssneeuw is simpelweg een type onweersbui waarbij neerslag als sneeuw in plaats van regen valt. De donder en bliksem van een onweerssneeuwstorm zijn het gevolg van dezelfde factoren die regenachtige onweersbuien veroorzaken.
Het meest frequent doet dit weersverschijnsel zich voor in de tropen. In het klimaat van Centraal-Afrika komt onweer meer dan 200 dagen per jaar voor, in Oeganda zelfs op 240 dagen. In Nederland onweert het gemiddeld 21 (noordoosten) tot 34 (omgeving Breda) dagen per jaar.
Het fenomeen rond het Meer van Maracaibo in Venezuela staat bekend als 'Catatumbo Lightning', de everlasting storm. Het nachtelijke spektakel kan wel tien uur aanhouden. Tijdens zo'n storm slaat de bliksem tussen de 16 en 40 keer per minuut in. Behoorlijk indrukwekkend, maar nieuw is het niet.