Bij producten die erg zuur worden zoals zuurkool en yoghurt is de kans op de vorming van ziekmakende bacteriën klein. Bijvoorbeeld de botulisme bacterie kan niet groeien in een zure omgeving. Het is belangrijk om altijd hygiënisch te werken als je deze producten thuis fermenteert.
Je kunt bijna alle voedingsmiddelen thuis fermenteren. Alleen voedsel met veel eiwitten kan een risico opleveren. ,,Daar leven meer schimmels en bacteriën in die niet goed voor ons zijn. Deze producten moet je dus beter controleren.
Groenten, fruit en zuivel kun je fermenteren, maar vis en vlees ook. Door fermentatie verandert de smaak, het uiterlijk, de geur en/of de houdbaarheid van het product. Ook de zuurgraad en de verteerbaarheid kan veranderen door bijvoorbeeld groente te fermenteren.
Veel producten die we dagelijks gebruiken zoals koffie, kaas en brood zijn gefermenteerd. Maar ook kun je zelf groente, fruit, graan en zuivel fermenteren.
Voorbeelden van gefermenteerde producten
Denk aan kaas, yoghurt, brood, wijn, bier, augurken, olijven … Vandaag krijgen producten zoals kombucha, kefir en kimchi extra veel aandacht om hun vermeende gezondheidsvoordelen. Yoghurt en kefir zijn gefermenteerde melkproducten.
Fermentatie van koffie
Koffiebessen fermenteren door de aanwezigheid van de enzymen pectinase en pectase. Deze enzymen breken suikers in het slijmvlies rond de bonen af en zet en dit om in verschillende zuren.
Omschrijving. Bij het maken van verschillende levensmiddelen vindt fermentatie plaats. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij yoghurt, kaas, bier, brood, tempé, wijn, zuurkool, kimchi, sojasaus, droge worst en azijn. Fermenteren is van oudsher een manier om voedsel te verduurzamen.
Fermenteren is 'het gecontroleerd laten bederven van voedsel'. Groenten, fruit en zuivel kun je fermenteren, maar vis en vlees ook. Door fermentatie verandert de smaak, het uiterlijk, de geur en/of de houdbaarheid van het product.
Volle yoghurt ontstaat uit een combinatie van volle melk en melkzuurbacteriën. Maar de ene volle yoghurt is de andere niet. Voor standyoghurt wordt dit mengsel tot 45 graden Celsius verwarmd, wat voor een stevigere, korrelige structuur zorgt. De bereidingstemperatuur van roeryoghurt is 32 graden Celsius.
Fermentatie is het proces waarbij de polyfenolen in de theebladeren worden geoxideerd (blootstellen van bladeren aan zuurstof met als gevolg een chemische reactie). Dit in aanwezigheid van enzymen die door de warmte vrij komen. Het fermentatieproces levert een grote bijdrage aan het karakter van de thee.
Goede groenten voor deze methode zijn courgettes, augurken, komkommer, bloemkool, radijsjes, spruitjes, aardpeer en zoveel meer. Doe de groenten in de pot en giet er water bij tot ze onder staan.
Denk aan bier, brood, wijn, zuurkool, yoghurt, boter, kaas en zure room, maar ook vanille, koffie, thee, chocola, droge worst, tabasco, sojasaus zijn gefermenteerd. 30 tot 40% van het heerlijks wat we dagelijks eten is ontstaan door fermentatie.
Waarom is gefermenteerd voedsel gezond? Door fermentatie neemt ons lichaam moeilijk verteerbaar voedsel makkelijker op. De goede bacteriën kunnen stoffen die onze spijsvertering belasten grotendeels afbreken. Hierdoor heb je minder last van krampen, buikpijn en een opgeblazen gevoel.
Zuurkool is een natuurlijk gefermenteerd product. Bij het maken van verschillende levensmiddelen vindt fermentatie plaats. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij zuurkool, yoghurt, kaas, bier, brood, wijn, sojasaus, thee, koffie en azijn.
Je kneust de groenten niet maar je zet ze onder een pekel. Nog een voordeel van het zout is dat het je product knapperig maakt doordat het vocht uit de groente onttrekt. Melkzuurbacteriën zijn anaeroob (ze kunnen leven zonder zuurstof), heel vaak zijn ze aerotolerant (ze kunnen dus met en zonder zuurstof leven).
Wat betreft vleeswaren speelt fermentatie een rol in de productie van gefermenteerde worsten zoals salami, saucisson sec en chorizo. Melkzuurbacteriën produceren hierbij melkzuur dat het rauwe vleesmengsel verzuurt en zo de houdbaarheid verhoogt en leidt tot een typische textuur en smaak.
Voorheen adviseerde ik nog om kwark en yoghurt te eten. Maar de laatste tijd zijn er steeds meer onderzoeken die er op wijzen dat zuivel je spijsvertering verstoort. Door het pasteuriseren zijn de goede enzymen en bacteriën gedood, waardoor je darmen de zuivel niet goed meer kunnen verwerken.
Voordeel #3: Griekse yoghurt is gezond voor darmflora
Doordat Griekse yoghurt gefermenteerd is bevat Griekse yoghurt gezonde bacteriën. Deze bacteriën bevatten zuivelproducten die niet gefermenteerd zijn zoals melk dus niet. De meeste mensen denken bij bacteriën aan kleine organismen die ons ziek kunnen maken.
Anders dan de meeste (harde) kazen zijn gefermenteerde melkproducten zoals yoghurt, kefir, plattekaas, karnemelk en zure room meestal binnen enkele uren of dagen klaar.
Wijn wordt gemaakt van gefermenteerde druivensap. Druiven worden geplukt, geplet en in emmers of vaten gedaan om te fermenteren. Het proces van fermentatie zet de natuurlijke suikers in de druif om in alcohol.
Rotten betekent dat de cellen van voedingsmiddelen volledig verteren door verbinding met zuurstof. Daarom is rotten een vorm van oxideren. Fermenteren is een vorm van chemische omzetting onder invloed van enzymen of schimmels, waardoor de eigenschappen van het voedingsmiddel veranderen.
Preikimchi maak je door de prei fijn te snijden, zout en een kruidenpasta toe te voegen en daarna te laten fermenteren. De kimchi kun je gebruiken als bijgerecht of in vleesbereidingen. Er zijn meer manieren om voedselverspilling tegen te gaan.
Droge worsten worden gefermenteerd met behulp van starterculturen. Dat zijn mixjes van melkzuurbacteriën en smaak- en kleurvormende bacteriën. Samen zorgen ze ervoor dat de worst veilig wordt, door (in combinatie met zout) een verlaging van de pH tot beneden de 5.3.
Hoe lang duurt het fermenteren
De fermentatietijd van levensmiddelen hangt af van de ingrediënten en persoonlijke smaak. Zuurkool is na ongeveer 10 dagen goed, maar langer maakt de smaak intenser. Wil je het proces vertragen zet het dan in de koelkast. Het belangrijkste verschil is dat je inmaken alle bacteriën dood.
Als u fermenteert heeft u een “starter” nodig die het fermentatieproces in gang zet. Bij zuurkool is dat zout maar het kunnen ook, wei, yoghurt met levende fermenten, melkzuurbacteriën, gist of bv azijn zijn. Gefermenteerde groenten blijven maandenlang goed.