Fentanyl is een morfinomimeticum, een stof met een werking analoog aan die van morfine. Het werkt echter vele malen sterker dan morfine (op gewichtsbasis ca. 80 maal).
De zwaarste onder de soorten pijnstillers zijn de sterkwerkende opioïde pijnstillers zoals morfine zelf, oxycodon en fentanyl. Deze pijnstillers kunnen op verschillende manieren ingenomen worden.
Fentanyl, buprenorfine, oxycodon, hydromorfon, methadon of tapentadol. Deze medicijnen werken ongeveer even goed.
Het middel is twee keer sterker dan morfine en dus ook extreem verslavend. Oxycodon werkt erg goed bij het onderdrukken van pijn, maar tolerantie treedt al snel op. Het afbouwen van oxycodon is daarom heel moeilijk als de pijn is geweken. Deze vorm van drugsverslaving noemen we een medicijnverslaving.
Oxycodon heeft geen voordelen boven morfine. Daarnaast kan gebruik van oxycodon duurder zijn dan morfine. De medicamenteuze behandeling van een niersteenkoliek bestaat uit pijnstilling en bevordering van de steenlozing. Ten aanzien van de acute pijnstilling heeft diclofenac intramusculair de voorkeur.
Oxycodon is een sterker opiaat, net als morfine. De werking van oxycodon is dus beter dan die van tramadol. Behalve de werking zijn ook de bijwerkingen en het risico op verslaving hoger bij oxycodon versus tramadol.
De fysiotherapeut helpt u om rustig in beweging te komen én te blijven. In veel gevallen zal de arts ook een pijnstiller voorschrijven. Omdat paracetamol vaak goed werkt, is dat de eerste keus. Vermindert paracetamol de pijn onvoldoende, dan krijgt u een sterkere pijnstiller.
Tramadol is een morfineachtige pijnstiller (opiaat). Het heeft een sterke pijnstillende werking. Artsen schrijven het voor bij plotselinge of langdurige hevige pijn. Soms schrijven artsen het voor bij seksuele stoornissen (voortijdige zaadlozing).
Morfine en andere zeer sterke pijnstillers
Helpt paracetamol met of zonder NSAID's onvoldoende, dan kan de arts morfine of een morfineachtige pijnstiller (opioïd) voorschrijven. Meestal schrijft de arts oxycodon (tablet), morfine (tablet) of fentanyl (pleister) voor. Je gebruikt de medicijnen volgens een vast schema.
Wanneer je kortdurend tramadol gebruikt, is het in principe niet gevaarlijk, tenzij je er allergisch voor bent. Tramadol is gevaarlijk tijdens de zwangerschap en mag niet gecombineerd worden met bepaalde medicijnen tegen HIV/AIDS en antidepressiva.
Oxycodon is een morfineachtige pijnstiller (opiaat). Het heeft een sterke pijnstillende werking. Artsen schrijven het voor bij hevige pijn, zoals pijn na een operatie of pijn als gevolg van kanker. Artsen schrijven het ook voor in de zorg voor mensen die niet meer beter worden (palliatieve zorg).
Er zijn diverse soorten opiaten, oftewel morfine-achtigen, bijvoorbeeld: oxycodon, oramorph, fentanyl, buprenorfine, hydromorfon en methadon. Deze medicijnen werken ongeveer op dezelfde manier.
Methadon lijkt qua chemische structuur niet op morfine, maar het heeft wel een werking op de morfinereceptoren. Methadon is vooral bekend als afkickmiddel voor heroïneverslaafden. Het wordt ook als alternatief aangeboden aan heroïneverslaafden, om criminaliteit tegen te gaan.
Tramadol is een morfineachtige pijnstiller (opiaat). Het heeft een sterke pijnstillende werking. Artsen schrijven het voor bij plotselinge of langdurige hevige pijn. Soms schrijven artsen het voor bij seksuele stoornissen (voortijdige zaadlozing).
Pijn bij kanker komt veel voor. Verschillende factoren kunnen een rol spelen bij het ontstaan van de pijn. Zo kan een tumor druk uitoefenen op het omliggende weefsel zoals de huid, organen of zenuwen. Hierbij wordt de pijnprikkel via de zenuwbanen naar de hersenen geleid waardoor pijn kan ontstaan.
Morfine is een zeer sterke pijnstiller en wordt gebruikt bij ernstige pijn. Voorbeelden zijn morfine, Fentanyl, Tapentadol, Oxycodon, Buprenorfine en Methadon. U kunt deze pijnstillers alleen op recept van een arts krijgen. Ze worden gebruikt bij pijn door kanker.
Morfine zorgt ervoor dat het 'bericht' in de hersenen niet of minder sterk aankomt. Hierdoor voelt u de pijn minder en reageert u er rustiger op.
Oxycodon is een zware pijnstiller, het lijkt op morfine. Mensen met kanker of mensen die veel pijn hebben krijgen vaak dit medicijn voorgeschreven. Mensen die oxycodon gebruiken hebben minder of geen pijn. Een kleine groep mensen die dit medicijn gebruikt krijgt fijne of blije gevoelens van dit medicijn.
Richtlijnen en alternatieven
Als eerstelijnsbehandeling worden niet-opioïden aanbevolen zoals paracetamol, eventueel in combinatie met ontstekingsremmende pijnstillers. De tweedelijnsbehandeling bestaat uit het toevoegen van zwakwerkende opioïden zoals codeïne of tramadol.
Gebruik. Bij oraal gebruik van tramadol wordt 50-100 mg 2-4 x per dag voorgeschreven met een maximum van totaal 400 mg per dag. De hoeveelheid per gift en aantal toedieningen per dag hangt van de ernst van de pijn af.
Tramadol is een sterke pijnstiller die de arts voorschrijft bij ernstige pijn. Gebruik dit medicijn alleen als andere pijnstillers niet voldoende werken. Tramadol kan vervelende bijwerkingen geven. Bij meer dan één op de tien gebruikers ontstaan bijwerkingen, zoals duizeligheid, misselijkheid en braken.
Gelijktijdig gebruik van alcohol of andere centraal depressieve stoffen (zoals anesthetica, antipsychotica, anxiolytica, hypnotica en sedativa) kan de depressieve werking van tramadol op het centrale zenuwstelsel versterken (meer kans op ademhalingsdepressie, versterkte sedering).
Soms zit de pijn aan 1 kant van uw lichaam, dus links of rechts. Zenuwpijn gaat vaak samen met 'gewone' pijn. De pijn is heel vervelend, maar niet gevaarlijk.
Oxycodon wordt gebruikt om pijn in de laatste levensfase te bestrijden. Als tabletten of capsules niet meer goed werken, kan de arts injecties geven. Meestal zal in de laatste fase worden overgeschakeld naar morfine. Dit kan als infuus via een pomp worden gegeven.