Bij de behandeling van pijn bij kanker is het belangrijk om niet alleen de ziekte, maar de hele patiënt te begrijpen en dit bij de beoordeling en behandeling van de pijn te betrekken. Daarbij onderscheiden wij een somatische, psychische, sociale en spirituele dimensie. Dit concept van pijn wordt 'total pain' genoemd.
Behandelingen bij pijn
Soms is het niet mogelijk de oorzaak weg te nemen maar kan de pijn wel worden verminderd of dragelijker worden gemaakt. Dit kan bijvoorbeeld door het geven van medicijnen. Die medicijnen kunnen als tablet, drankje, lolly, zetpil, pleister of infuus worden gebruikt.
Verpleegkundigen kunnen nog zorgen voor aanvullende interventies die pijn kunnen verlichten, zoals het verminderen van angst en het bevorderen van comfort. Interventies als eenvoudige massage, ontspanningsoefeningen, muziek en geur zijn hierbij goed bruikbaar en worden door patiënten vaak erg op prijs gesteld.
Pijn is in de palliatieve, terminale fase vaak een van de grootste problemen. Omdat bij terminale patiënten de pijnproblemen vaak complex zijn en gepaard gaan met andere lichamelijke klachten en ook met psychosociale en spi- rituele problemen, verdient dit thema ons inziens speciale aandacht.
Ook zwakke opioïden worden door kwetsbare ouderen vaak minder goed verdragen. Voor codeïne is daarom geen plaats, voor tramadol een beperkte plaats. Kwetsbare ouderen hebben vaak te maken met multimorbiditeit en daarmee polyfarmacie. Belangrijk is dat daarmee rekening gehouden wordt bij de medicamenteuze behandeling.
De zwaarste onder de soorten pijnstillers zijn de sterkwerkende opioïde pijnstillers zoals morfine zelf, oxycodon en fentanyl. Deze pijnstillers kunnen op verschillende manieren ingenomen worden.
Mogelijk oorzaken zijn overbelastingsletsels, sporttrauma, ongeval, verkeerde houding of onaangepast materiaal op de werkvloer. De pijnen kunnen ook te maken hebben met aandoeningen zoals artrose, reuma, fibromyalgie… Vrij vaak treedt spier- of beenderpijn op zonder enige reden, en verdwijnt die spontaan.
In het algemeen is de pijnstiller paracetamol bij acute en chronische pijn de eerste stap. Paracetamol is een zeer effectieve pijnstiller die bij normaal gebruik nauwelijks bijwerkingen geeft. Paracetamol bestrijdt pijn en werkt koortsverlagend.
De overige 13 procent overlijdt tijdens de behandeling, bijvoorbeeld door een acute hartstilstand, of door een bloeding. De gemiddelde leeftijd van de onderzochte IC-patiëntenpopulatie is 70 jaar. Gemiddeld liggen zij 6,95 dagen op de IC. Vaak hebben zij drie tot vier organen die falen.
De veronderstelling dat morfine levensverkortend werkt, is niet juist. Morfine wordt niet gegeven om de dood te bespoedigen. Ongeveer 25% van de morfine wordt gebruikt door patiënten met langdurige, chronische ziekten zoals reuma. Morfine kan dus jaren achtereen als pijnstiller worden voorgeschreven.
Pijn na een operatie is meestal beperkt in duur en zal na een aantal dagen verdwijnen. In een aantal gevallen kan pijn na een operatie aanleiding geven tot chronische of blijvende pijnklachten.
Het model van Loeser
- De eerste cirkel = de (dreigende) verwonding waarin pijnprikkels omgezet worden in zenuwsignalen. - De tweede cirkel = de gewaarwording van pijn. - De derde cirkel = de pijnbeleving. - De vierde cirkel = het pijngedrag.
Asdrukpijn: staande patiënt. Drukt naar caudaal met beide handen op hoofd. Kloppijn: bij staande patiënt. - Laat de staande patiënt de schouders en hoofd naar achter trekken.
Onderzoek en diagnose
Er bestaat geen test of bloedonderzoek om fibromyalgie vast te stellen. Ook op röntgenfoto's kunnen we geen aanwijzingen zien. We kunnen pas zeggen dat u fibromyalgie hebt als we andere ziektes hebben uitgesloten en als er voldoende aanwijzingen zijn voor fibromyalgie.
18 fibromyalgie pijnpunten
Deze gevoelige plekken worden wel de tenderpoints of drukpunten genoemd. Het American Collage of Reumatology (ACR), het instituut dat diagnostische criteria voor fibromyalgie heeft opgesteld, beschrijft 18 tenderpoints die onder andere te vinden zijn in de nek, de onderrug en de knieën.
Pijn leidt bovendien tot inactiviteit, waardoor spieren verslappen en men gevoeliger wordt voor slaapstoornissen. Pijn en vermoeidheid kunnen vervolgens een bron zijn van diverse psychische klachten zoals angststoornissen en depressies, die de volgende vicieuze cirkel van stress in werking stellen.
Wanneer je kortdurend tramadol gebruikt, is het in principe niet gevaarlijk, tenzij je er allergisch voor bent. Tramadol is gevaarlijk tijdens de zwangerschap en mag niet gecombineerd worden met bepaalde medicijnen tegen HIV/AIDS en antidepressiva.
Tramadol is een morfineachtige pijnstiller (opiaat). Het heeft een sterke pijnstillende werking. Artsen schrijven het voor bij plotselinge of langdurige hevige pijn.
Bijvoorbeeld om de 4 tot 6 uur (gewone capsules en tabletten), om de 12 uur (bij MGA of retard) of om de 24 uur (once-daily). U kunt misselijk worden door tramadol. Dit verdwijnt meestal binnen een paar dagen. Ook kunt u suf, slaperig en duizelig worden.
Tramadol is één van de zwakkere opiaten. Oxycodon is een sterker opiaat, net als morfine. De werking van oxycodon is dus beter dan die van tramadol. Behalve de werking zijn ook de bijwerkingen en het risico op verslaving hoger bij oxycodon versus tramadol.
De opioide werking van Tapentadol is sterker dan die van Tramadol. Tramadol remt echter niet alleen de opname van noradrenaline, maar ook die van serotonine, een andere signaalstof in de hersenen. Welk medicijn voor u het meest geschikt is, kan de arts voor u bepalen.
Gelijktijdig gebruik van alcohol of andere centraal depressieve stoffen (zoals anesthetica, antipsychotica, anxiolytica, hypnotica en sedativa) kan de depressieve werking van tramadol op het centrale zenuwstelsel versterken (meer kans op ademhalingsdepressie, versterkte sedering).