PM2,5 is fijnstof (particulate matter) waarbij de deeltjes kleiner dan 2,5 micrometer doorsnee zijn. Deze zijn naar huidige inzichten schadelijker voor de gezondheid dan PM10 . In bijlage 2 van de Wm zijn plandrempels, richtwaarden, een blootstellingsconcentratieverplichting en grenswaarden opgenomen.
De EU-grenswaarden en WHO-advieswaarden voor PM10 en PM2.5
EU-grenswaarde PM2,5 25 μg/m3 - WHO-advieswaarde PM2,5 10 μg/m3 25 μg/m3 Overschrijding is toegestaan, maar maximaal 3 dagen per jaar.
PM10 en PM2,5 bestaan uit een zogeheten primaire en een secundaire fractie. De primaire fractie is het deel dat de mens of de natuur direct in de lucht brengt. Mensen brengen vooral fijnstof in de lucht via industrie en landbouw. Belangrijke natuurlijke bronnen zijn zeezout en opwaaiend bodemstof.
Wettelijke grenswaarden
Voor PM2,5 bedraagt de jaargemiddelde grenswaarde 25 µg/m3. In Nederland wordt daar al aan voldaan. Daarnaast zijn er normen voor (het terugbrengen van) de gemiddelde concentratie op stedelijke achtergrondlocaties (zie Compendium voor de Leefomgeving).
Er is geen limiet bekend waaronder de hoeveelheid fijnstof in de lucht 'veilig' is. We weten wel dat niet alle fijnstof gevaarlijk is. De grotere deeltjes, van zo'n 5 tot 10 micrometer ademen we oppervlakkig in. Door te hoesten of te niezen ben je dat stof zo weer kwijt.
Het kan stoflongen (silicose of longfibrose) veroorzaken. In de longen ontstaat dan bindweefsel waardoor ze minder elastisch worden. Hierdoor nemen ze minder zuurstof op en word je kortademig, ga je hoesten en krijg je pijn op de borst. Deze schade is niet te herstellen.
Delen. In Nederland is de lucht bijna overal ongezond. Alleen op Vlieland en Schiermonnikoog kan je nog gezonde lucht inademen. De grootste oorzaak is het verkeer.
Het verkeer (weg en water) is de grootste bron van fijnstof, vooral door het gebruik van diesel. Het verkeer stoot zo'n 40% van het fijnstof uit. Daarin wordt ze op de voet gevolgd door de industrie die ongeveer evenveel uitstoot. Daarna volgt de landbouw die zo'n 23% van het fijnstof uitstoot.
Welk gebied in Nederland is het meest vervuild? De hoogste concentratie fijnstof in Nederland komt voor rondom de Randstad en Noord-Brabant. Dit is voornamelijk te wijten aan de drukke snelwegen, de grootschalige industrieën en de hoge bevolkingsdichtheid.
Richtlijnen voor CO2 in binnenruimten
Groen: 400 tot 800 ppm is goed (±400 is het niveau van de buitenlucht). Oranje: 800 tot 1200 is medium. Rood: 1200+ is slecht (1200 is echt de limiet voor binnen-lucht, ventileren is noodzakelijk).
De grenswaarden voor fijnstof (als PM10)
Voor fijnstof gelden de volgende grenswaarden: de grenswaarde jaargemiddelde concentratie van PM10 is 40 µg/m3. Er zijn ook regels voor het afronden van de decimalen. Hierdoor ligt de grenswaarde rekenkundig op 40,5 µg/m.
Zet ventilatieroosters en/of open (klep)raampjes en zorg dat lucht door uw huis kan stromen, via de ruimte onder de binnendeuren of roosters in de binnendeuren. Dit kunt u meten met een hygrometer. De ideale vochtigheidsgraad ligt tussen de 40-60%.
Zo is in bijna de helft van de Nederlandse hoofdslaapkamers het CO2-gehalte gemiddeld 21 uur per week hoger dan 1.200 PPM, terwijl volgens de Nederlandse gezondheidsraad een CO2-gehalte van hoger dan 1.200 PPM wordt gezien als bovengrens voor een gezond binnenklimaat.
CO2-gehalte in huis
Een maximum van 800 ppm (parts per million) is ideaal, 1.000 ppm acceptabel en 1.200 is de bovengrens. Ter vergelijking: in de buitenlucht ligt het CO2-gehalte al snel onder de 500 ppm.
Fijnstof ontstaat binnenshuis voornamelijk door koken en verbrandingsprocessen. Denk hierbij aan een brandende open haard of kaars, of een sigaret die je binnen rookt.
De best manier om fijnstof uit de lucht te halen is het gebruik van een luchtreiniger met Hepa filters. Het is belangrijk dat u rekening houdt met uw specifieke behoeften en de grootte van de kamer om de beste luchtreiniger voor u te kiezen.
Luchtvervuiling komt niet alleen
Bij verbranding komt zowel fijnstof als stikstofdioxide vrij. Daarom zijn het verkeer, de industrie en houtvuren belangrijke bronnen van deze schadelijke stoffen. Stikstofoxiden dragen bovendien, samen met ammoniak (NH3) bij aan de vorming van secundair fijnstof.
Groningen heeft de beste luchtkwaliteit van negen onderzochte Nederlandse steden. Dat stelt het Europees Milieuagentschap (EEA) in een groot onderzoek naar schone lucht in Europese steden. De inwoners van het Zweedse Umeå ademen de schoonste lucht van Europa in.
Groningen is de schoonste stad van Nederland als het gaat om fijnstof in de lucht en Amsterdam de smerigste, volgens een ranglijst van het Europees Milieuagentschap (EEA). Dat verzamelde de gemiddelde fijnstofconcentraties van meer dan driehonderd Europese steden.
Groningen is de gezondste stad van Nederland. Twee jaar geleden stond Groningen ook al bovenaan. Onderaan de lijst staat Rotterdam. De onderzoekers van advies- en ingenieursorganisatie Arcadis doen die conclusie op basis van een inventarisatie van de gezondheid van 25 Nederlandse steden.
Gezondheidsrisico's van te veel stof
Stof in huis kan bijdragen aan allergieën, ademhalingsproblemen en astma. Micro-organismen zoals bacteriën en schimmels gedijen op stof en kunnen bewoners ziek maken.
Je kunt last krijgen van: Droge keel en ogen. Hoofdpijn. Vermoeidheid.
Ultrafijn stof komt vrij bij verbranding. Bronnen zijn bijvoorbeeld de uitstoot van transportmiddelen (auto's, schepen, luchtvaart), huishoudens (koken, openhaarden) en de industrie. Ultrafijn stof is ook altijd in de lucht aanwezig door chemische reacties en natuurlijke bronnen, zoals vulkanen.