Wanneer valt de winterzonnewende? Het moment dat de zon van richting lijkt te veranderen, valt in 2023 op 22 december om 04.27 uur. Dit is de officiële winterzonnewende. In 2024 valt de winterzonnewende op 21 december om 10.20 uur.
Vrijdag 22 december is dit jaar officieel de dag met de minste zonuren. Het wordt laat licht en (veel te) vroeg weer donker. Bij veel mensen zorgen deze donkere dagen voor vermoeidheid, omdat hun biologische klok door het gebrek aan daglicht in de war is.
Kortom. Winterzonnewende vindt plaats op 22 december 2023 op het noordelijk halfrond en op 20 juni 2024 op het zuidelijk halfrond. Het markeert de kortste dag en de langste nacht van het jaar en de eerste dag van de winter in astronomische termen. Deze dag wordt wereldwijd gevierd — zelfs in Antarctica.
In de astronomische zomer worden de dagen korter, maar dat gaat in het begin maar heel langzaam. De dagen worden in maart zo'n 4 minuten per dag langer en het tempo waarmee het langer licht wordt bereikt jaarlijks op 20 of 21 maart het hoogtepunt.
Die kortste dag, die ook het begin van de (astronomische) winter markeert, is de dag waarin er het minste tijd tussen zonsopkomst en zonsondergang zit. Op 21 december duurde de daglichtperiode – afhankelijk van waar je precies was in het land – 7 uur en 41 minuten.
De langste nacht, of kortste dag, luidt het begin van de astronomische winter in. De datum varieert van jaar tot jaar tussen 21 en 22 december. De scheve stand van de aardas draait het noordelijk halfrond van de zon af in onze winter waardoor wij in Nederland het minste licht ontvangen op 21 december.
4 minuten per dag minder daglicht
Daarnaast duurt de schemering erg lang en wordt het 's nachts niet echt compleet donker. Na 21 juni wordt de daglengte langzaam korter, maar geleidelijk gaat dat steeds sneller. Eind augustus zijn we in totaal al ruim 2 uur daglicht verloren (ten opzichte van eind juni).
Eind januari zullen de dagen zelfs met ongeveer 3 minuten aangroeien per dag.
Elke dag 4 minuten 'korter'
De langste nacht luidt het begin van de astronomische winter in. "Dat is het moment waarop de zon loodrecht op de steenbokskeerkring staat, waardoor we vandaag het minste licht ontvangen. De datum varieert elk jaar tussen 21 en 22 december.
Op het noordelijk halfrond van de aarde valt deze dag elk jaar rond 21 december en wordt hij winterpunt genoemd. Op het zuidelijk halfrond is het omgekeerd; daar valt de kortste dag omstreeks 21 juni. Dit artikel beschrijft de kortste dag verder vanuit het gezichtspunt van het noordelijk halfrond.
Op 20 juni gaat de zon om 22.03 uur onder, de volgende ochtend komt die om 05.18 uur weer op. Een nacht dus van 7 uur en 15 minuten. Wist je trouwens dat de kortste nacht niet altijd de nacht vóór de langste dag betreft?
De kortste dag van het jaar is op vrijdag 22 december 2023. Dit wordt ook wel de winterzonnewende genoemd. Op deze dag bereikt de zon haar laagste punt aan de hemel, wat resulteert in de minste daglichturen en de langste nacht.
Halverwege tussen het Noorse vasteland en de Noordpool vind je de eilandengroep Spitsbergen, waar de ijsberen wonen. Hier kun je echt spreken over een eindeloze dag. De zon cirkelt de hele zomer lang door de hemel.
Nederland. Per etmaal verschuiven de tijden van zonsopgang en zonsondergang in Nederland elk maximaal ongeveer twee minuten (afgezien van de sprongen van een uur door de wisseling tussen zomer- en wintertijd), waardoor de tijd ertussen per etmaal maximaal ongeveer vier minuten verandert.
Pas op 4 januari begint de zon 's ochtends vroeger op te komen. De vroegste zonsondergang heeft plaats op 12 december.
Het is winter op Svalbard, en rondom de hoofdplaats van deze archipel in de ijselijke Barentsz-zee (die wij als Spitsbergen aanduiden) is het permanent duister. 's Nachts en overdag. Van november tot eind februari zijn de ruim drieduizend inwoners van de Noorse nederzetting verstoken van daglicht.
Middernachtzon: 24 uur licht in IJsland
De aarde draait een baan om de zon in precies 1 jaar tijd. Doordat de as van de aarde een hoek van 23,5 graden maakt ten opzichte van het vlak dat door die baan wordt gemaakt krijgen we de gekende seizoenen, met het lengen en korten van de dagen.
In België is 21 juni dus de langste dag met de kortste nacht.
Langste en kortste dag van het jaar
Die dag start om 22:51 uur de astronomische zomer. De daglengte is dan ongeveer 16 uur en 44 minuten. De winter begint in 2024 op 21 december om 10:20 uur. Die dag zijn de dagen het kortst met in Midden-Nederland ruim 7,5 uur daglicht.
De zomerzonnewende, ook wel midzomer genoemd, is met 16 uur, 16 minuten en 47 seconden zonlicht, de langste dag op het noordelijke halfrond. Tijdens een schrikkeljaar valt deze dag op 20 Juni, anders bijna altijd op 21 Juni.
De vuistregel is dat Golden Hour één uur na zonsopkomst en één uur voor zonsondergang is.
Feestmaand december is de eerste maand van de meteorologische winter. Dit is ook de donkerste maand van het jaar. De normale maandelijkse maxima variëren in ons land tussen 2,5°C en 7°C, afhankelijk van de plaats, en de minima tussen –2°C en 2°C.
In de gebieden rond de evenaar verloopt de zonsondergang het snelst. In iets meer dan twee minuten is de klus geklaard. Het gevolg is dat het in die gebieden heel snel donker wordt: het "vallen" van de nacht. Naarmate we hogere breedtegraden opzoeken, wordt het verschil tussen de seizoenen duidelijk.