Bij mentale ontspanning kun je denken aan muziek luisteren, meditatie of mindfullness. Maar ook een kijkje naar je persoonlijke overtuigingen kan op lange termijn ontspannend werken.
Geestelijke ontspanning is de rust die we creëren in ons hoofd. Na een drukke dag vol stress en piekermomenten ken je vast wel het gevoel van een te vol hoofd. Zeker na zo'n dag is het belangrijk om je hoofd weer helemaal leeg te maken en te ontspannen.
Dit kan bijvoorbeeld een wandelingetje zijn of een boek lezen. Het kan ook helpen om je mobiele telefoon even weg te leggen. Daarnaast bestaan er veel ontspanningsoefeningen die je kunt volgen. Muziek kan je ook helpen ontspannen; het heeft een aantoonbaar positief effect op de hersenen.
Ontspannen: even alles wat moet los laten, je hoofd leegmaken (door te gaan sporten bijvoorbeeld). Je kunt ook kiezen voor mindfulness of yoga, waar veel mensen veel baat bij hebben, ook goed voor kinderen.
Op het moment van ontspanning maak je de hormonen endorfine en oxytocine aan. Lichamelijk gezien zorgen deze stoffen, als tegenhangers van de stresshormonen (nor)adrenaline en cortisol, voor het verlagen van je spier- en bindweefselspanning en verbeteren ze de doorbloeding van spieren, huid en slijmvliezen.
Na een stresssituatie moet er weer ontspanning komen, om het effect op je lichaam uit te balanceren. Je spieren moeten zich weer ontspannen, je ademhaling moet zich weer verplaatsen van je borst naar je buik en je hartslag moet weer naar beneden gaan.
In de eerste plaats geeft chronische stress een verhoogd risico op hart- en vaatproblemen. Eerst raakt namelijk de vethuishouding verstoord en de bloeddruk verhoogd, wat kan leiden tot aderverkalking en trombose, en dus een verhoogde kans op een hart- of herseninfarct.
Hersencellen maken minder goed contact met elkaar en trekken zich terug. Je wordt daardoor minder goed in staat jezelf te remmen of je gedrag te sturen. Je concentratie gaat achteruit en je emoties vliegen alle kanten op. Ook in de Hippocampus, een dieperliggend gedeelte in de hersenen, treedt een soort krimp op.
De mogelijke gevolgen van onvoldoende rust en ontspanning:
Chronische klachten kunnen je gezondheid flink aantasten. Jouw immuunsysteem wordt zwakker. Jouw hormoonhuishouding kan uit balans raken. Jij gaat roofbouw plegen op je energie, lichaam en gezondheid.
Je spieren spannen zich constant aan, je bent vermoeid, kunt je moeilijk concentreren of heb last van veel (spannings)hoofdpijn. Door chronische stress verhoog je de kans op overprikkeling, hartritmestoornissen en andere psychische klachten zoals een burn-out, angststoornis en depressie.
Ontspan die spieren en richt je aandacht op dat gevoel van ontspanning... Concentreer je op het gevoel van ontspanning. Maak dat dieper en dieper. Voel hoe dat gevoel van warmte of zwaarte zich meer en meer over je lichaam uitbreidt.
Er wordt uiteindelijk meer cortisol aangemaakt, wat in een neerwaartse spiraal ervoor zorgt dat de stress alleen maar vermeerdert. Het gaat zichzelf in stand houden en wordt niet meer doorbroken. Het brein bestaat, even globaal gezien, uit de neocortex en het limbisch systeem.
Voor mannen geldt een gemiddelde van 3,1 uur per dag, voor vrouwen is dat 2,5 uur. Dat blijkt uit onderzoek van Prominent onder 1.001 Nederlanders. Vrouwen stellen het liefst te ontspannen door te telefoneren of te kletsen, en mannen doen liever een dutje of kijken tv.
Bij een beroerte (CVA) gaat er iets mis in de bloedvaten van je hersenen. Een deel van de hersenen krijgt op dat moment geen zuurstof en voeding meer. Plotseling vallen functies uit. Je gaat bijvoorbeeld verward praten of hebt een scheve mond of een lamme arm.
U vermoedt dat u overspannen bent en behoefte heeft aan ondersteuning. De huisarts kan uw situatie met u bespreken, met u nagaan wat de oorzaak is van uw overspannenheid en samen met u eventuele oplossingen bedenken. Verder kan uw huisarts u doorverwijzen naar de praktijkondersteuner of een andere hulpverlener.
De kleinste taken zijn al te veel gevraagd en dat kan zorgen voor gevoelens van falen. Als je een burn-out hebt, dan heb je vaak ook veel klachten die voorkomen bij een depressie. Zo voel je je vaak somber, lusteloos en heb je last van schuldgevoelens. De ziektebeelden zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Als je prikkels niet goed kunt selecteren en/of prikkels langzamer dan gebruikelijk verwerkt dan ontvangen de hersenen teveel prikkels. Alles komt tegelijkertijd en/of even sterk binnen. Hierdoor raakt je brein overbelast en kun je geen nieuwe informatie meer opnemen of verwerken.
Psychische klachten door stress
Piekeren. Vergeetachtig zijn. Neiging tot verslaving. Nergens zin in hebben.
Spanningsklachten, zoals: lichamelijke vermoeidheid, concentratieproblemen, geheugenproblemen, onrustig slapen, piekeren en/of een gejaagd gevoel. Verliezen van grip op de situatie en een gevoel van machteloosheid. Verlies van controle op het leven en de problemen in je leven.
Ons afweersysteem houdt de bacteriën prima onder controle, totdat stress-hormonen de afweer onderdrukken – en daarvoor is hard bewijs. Stress kan dus een duw richting ziekte geven. En dan niet alleen richting psychische klachten zoals overspannenheid of burn-out, maar bijvoorbeeld ook de oogziekte serosa.
Oorzaken overspannenheid
Vaak ligt de oorzaak in vervelende gebeurtenissen. In de privésfeer moet je dan denken aan dingen als: echtscheiding, ziekte, mantelzorg, overlijden of geldschulden. Op het werk is werkstress de grote boosdoener. Dit ontstaat op de eerste plaats door een te hoge werkdruk.