De legitieme portie of het reservatair deel is een gedeelte van de waarde van een nalatenschap waar een afstammeling, of ook de langstlevende echtgenoot, wettelijk recht op heeft als de overledene een testament heeft gemaakt, ongeacht hetgeen bij testament is bepaald.
Hoe wordt de legitieme portie berekend? De legitieme bedraagt de helft van de waarde waarover de legitieme porties worden berekend, gedeeld door het aantal in artikel 4:10 lid 1 onder a genoemde door de erflater achtergelaten personen, aldus artikel 4:64 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW).
Hoe hoog is de legitieme portie? De legitieme portie bedraagt de helft van de waarde van het erfdeel in geld dat het kind zou zijn toegekomen wanneer de overleden ouder geen testament zou hebben opgemaakt. Dit noemen we ook wel het versterferfdeel.
De legitieme portie is de helft van het erfdeel waar kinderen recht op zouden hebben als er geen testament was. Je kunt als ouder je kind dus nooit helemaal onterven, een kind houdt altijd zijn/haar recht op de legitieme portie.
Het kindsdeel is het deel van de erfenis waar kinderen recht op hebben. De legitieme portie is het deel waar kinderen recht op hebben als ze onterfd zijn. Het is dus het minimale deel dat zij kunnen ontvangen uit een erfenis van hun ouders. Het kindsdeel en legitieme portie zijn dus beide een deel van de erfenis.
Ben je onterfd, dan kan jouw legitieme portie alleen uit geld bestaan. Je zult dus geen spullen erven. Ook ben je officieel geen erfgenaam. Is er een langstlevende testament, dan kan de legitieme portie pas worden opgeëist als de langstlevende echtgenoot is overleden.
U kunt uw kind echter nooit voor 100% onterven. Dit komt omdat een kind altijd aanspraak kan maken op de legitieme portie. Dat is de helft van het deel waar uw kind normaal gesproken ontvangt. Een testament heeft geen invloed op de legitieme portie.
Opeisbaarheid legitieme portie
Als kind heb je altijd recht op een minimumdeel uit de erfenis van jouw ouders. Dat is altijd de helft van wat je volgens de wettelijke regels zou krijgen. Je hebt alleen recht op de waarde van jouw deel, in de vorm van een geldvordering (dus niet op goederen of een huis).
Onterfde kinderen hebben nog wel recht op een legitieme portie. Dat is de helft van het bedrag dat u wettelijk zou erven. De legitieme portie krijgt u niet automatisch. U moet die binnen 5 jaar na het overlijden opeisen bij de erfgenamen, of bij de executeur als die er is.
De legitieme portie is het minimum uit de nalatenschap van zijn ouders waar een kind recht op heeft, ook als het onterfd is. Alleen afstammelingen hebben recht op een legitieme portie. De partner en stiefkinderen niet. Het is een vordering in geld.
Legitieme portie
Uw kind houdt het recht op een deel van uw erfenis. Dit deel heet de legitieme portie. Het is de helft van wat uw kind zou hebben gekregen zonder testament. Uw kind moet hier binnen 5 jaar na uw overlijden om vragen.
De omvang van uw legitieme portie
Om de omvang van de nalatenschap op datum van overlijden vast te stellen, kunt u aan de rechter vragen of de executeur, of als deze er niet is de erfgenamen, een boedelbeschrijving op wil stellen.
Een onterfd kind heeft geen recht op goederen, maar alleen op geld. Het onterfde kind heeft dus geen recht op het huis of de inboedel.
Niet direct opeisbaar
De legitieme portie is niet altijd direct opeisbaar. In ieder geval nog niet gedurende de eerste zes maanden na het overlijden van de erflater. De legitieme portie is ook niet opeisbaar wanneer de erflater een echtgenote achterlaat en geen testament had.
Het kindsdeel is het deel van de erfenis dat volgens de wet naar het kind gaat als een van de ouders overlijdt en er geen testament is. Wanneer de andere ouder nog in leven is, krijgt hij of zij de hele erfenis.
Wie betaalt de erfbelasting over de legitieme portie? De erfbelasting over je legitieme portie wordt betaald door de executeur of de partner van je overleden ouder. Op het moment dat je jouw deel krijgt, ontvang je dus een netto bedrag omdat de erfbelasting er al af is.
Iedereen die belang heeft bij een erfenis kan een testament aanvechten. Het beste doet u dit met een advocaat die gespecialiseerd is in erfrecht. Hij of zij kan u helpen om het testament nietig te laten verklaren.
Kinderen zijn zogenaamde reservataire erfgenamen. Dit wil zeggen dat zij altijd recht hebben op een bepaald deel van de nalatenschap van hun ouders. Je kan ze dus niet onterven, maar het is wel mogelijk om het ene kind meer te geven dan het andere.
Als u als kind bent onterfd, hebt u geen recht op een kindsdeel. U hebt (mogelijk) wel recht op uw legitieme portie. Deze twee termen worden in de praktijk veelal op één lijn met elkaar gesteld, terwijl dit twee verschillende rechten betreft.
Het recht om aanspraak te maken op de legitieme portie vervalt uiterlijk vijf jaar na het overlijden van de overleden ouder (de erflater). Deze termijn is een vervaltermijn en geen verjaringstermijn. Dat betekent dat de termijn niet kan worden gestuit en verlengd.
De kinderen hebben een vordering voor hun kindsdelen (3/4de van de erfenis of 3/8ste van het totale vermogen van beide ouders). Echter kan de ouder dit besteden tijdens het leven.
Het deel van vader, de helft van de huwelijksgemeenschap, is dan de erfenis. De erfdelen zijn 1/3e deel (twee kinderen en een echtgenote, dus drie erfgenamen) van de nalatenschap. Het kindsdeel is dan 1/3e deel van de erfenis, is gelijk aan 1/6e deel van het gezamenlijke vermogen van de ouders.
Wettelijk gezien is het niet mogelijk om kinderen volledig te onterven. Kinderen hebben namelijk altijd recht op een geldelijk bedrag dat wij de legitieme portie van de erfenis noemen. Concreet betekent dat het volgende: stel een moeder heeft drie kinderen onder wie de erfenis zou worden verdeeld.
Als je bent onterfd, heb je alleen recht op inzage van het onderdeel van het testament waarbij je een belang hebt. Dat is dus meestal alleen het onderdeel waaruit blijkt dat je bent onterfd.
Uit recent onderzoek in opdracht van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie blijkt dat een misdrijf van het kind tegen een ouder de belangrijkste reden voor onterving is. Ook verslaving en een verstoorde relatie kunnen voor ouders redenen zijn om een kind uit hun testament te schrappen.