Ben je hoogsensitief, dan ben je ontvankelijker voor prikkels: je krijgt er meer binnen. Ben je hooggevoelig, dan ben je gevoeliger voor prikkels: je krijgt er niet per se meer binnen, maar je hebt er wel last van.
Wat is hoogsensitief (HSP)?
Onderzoek toont aan dat 15-20% van de mensen hoogsensitief is. Hoogsensitiviteit is aangeboren, je hebt het voor het leven, net zoals de kleur van je ogen of je huidtype. Je kan niet op een bepaald moment hoogsensitief worden als je het voorheen niet was. Het verdwijnt ook niet.
Veel mensen met autisme kunnen snel overprikkeld of hooggevoelig reageren. Vrouwen met bijvoorbeeld karakteristieke mannelijke eigenschappen, zijn vaker wat meer ondergevoelig. De ene vrouw met autisme is minder traditioneel vrouw, terwijl de ander juist zo veel mogelijk wil voldoen aan het ideaalbeeld van de omgeving.
Een zogenaamde HSP (Highly Sensitive Person of hoogsensitief persoon) is iemand die gevoeliger is voor indrukken en prikkels dan gemiddeld. Hij of zij neemt subtielere nuances waar in de lichaamstaal en stemmingen van anderen en is gevoeliger voor licht, geuren en geluiden.
Zorgzaam zijn en moeite om grenzen aan te geven. Gevoelig voor stress, spanning en fysieke klachten als hoofdpijn, allergieën, eczeem, maag/darmklachten, chronische vermoeidheid enz. Gevoelig voor stemmingswisselingen, depressiviteit, angsten en verslavingen. Goed kunnen inleven in een ander.
Aron omschrijft een hoogsensitief persoon als iemand die sterker geprikkeld wordt dan een niet hooggevoelig persoon. Hoogsensitiviteit is geen psychische klacht, maar een persoonlijkheidskenmerk. Mensen die zich hierin herkennen zouden gevoeliger zijn voor omgevings-, sociale en emotionele prikkels.
Wat is het verband tussen hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid? Volgens een onderzoek van professor Elke van Hoof is 87% van de hoogbegaafde volwassenen ook hoogsensitief. Andersom is dat niet zo, 10% van de hoogsensitieve mensen is ook hoogbegaafd.
Het grootste verschil tussen HSP en ADD is dat men ADD als stoornis classificeert, terwijl men hooggevoeligheid als persoonlijkheidskenmerk ziet. Beide bestaan los van elkaar.
HSP (ook wel hoogsensitiviteit of hooggevoeligheid) en autisme lijken op elkaar. Dat is in ieder geval wat je vaak hoort.
HSP is een erfelijk bepaalde aandoening; ergens op uw erfelijke materiaal (DNA) bevindt zich een fout die leidt tot de aandoening. Deze fout kan op verschillende plaatsen op uw DNA voorkomen en krijgt afhankelijk van die plek een SPG-nummer (SPG1, SPG2, etc.).
HSP en artsen
Het komt dan ook voor dat er niet-aangepaste therapieën of medicatie voorgeschreven worden om bepaalde kenmerken te beheersen of zelfs helemaal te onderdrukken. Daarom is het zo belangrijk om correcte informatie over hoogsensitiviteit te verspreiden, zowel in de hulpverlening als in de brede samenleving.
Hoogsensitieve mensen hebben openheid en eerlijkheid hoog in het vaandel staan. Zeker in een relatie. Je kunt dus het beste open en eerlijk zijn in je communicatie. Ben je dit niet, zal een HSP partner dat in de gaten hebben en daardoor (wellicht onnodig) aan je gaan twijfelen.
Hoogsensitieve personen of HSP's ervaren de wereld dan ook op een diepgaandere en intensere manier. Dat wil zeggen dat ze meer oog hebben voor detail, creatiever zijn, andere en snellere associaties leggen, heel empathisch zijn, veel belang hechten aan rechtvaardigheid, enzovoort.
Mensen met ADD komen dromerig over, maar hebben een hoofd vol gedachten.Ze zijn overgevoelig voor uitwendige prikkels en trekken zich regelmatig terug om opgedane ervaringen te verwerken. Bovenstaande ADD symptomen en ADD kenmerken komen vrijwel altijd voor bij mensen met ADD.
Het meest typerende verschil tussen iemand met ADHD en ADD is het hyperactieve gedrag. Als je ADD hebt, dan kom je vaak rustig en dromerig over, in tegenstelling tot iemand met ADHD. Maar jouw hoofd zit echter wel vol met gedachten en ook jij hebt last van concentratieproblemen.
Autonoom en betweterig
Aan routineklussen hebben ze een hekel. Ook kunnen ze absoluut niet tegen (in hun ogen) stupiditeit. Hoogbegaafden kunnen sociaal juist wat onzeker zijn en behoorlijk betweterig.
Veel mensen zien het als een manier om hun hoogbegaafdheid te kunnen bewijzen. Misschien voelt het alsof je dan pas mag vinden en zeggen dat je hoogbegaafd bent. Maar hoogbegaafdheid komt niet altijd naar voren in een IQ-test. Sommige hoogbegaafden scoren zelfs laag op een IQ-test, ook al hebben ze een hoog IQ.
Hoogbegaafdheid uit zich in het creatief denken, originaliteit en het vermogen om buiten reguliere kaders te denken. Hoogbegaafden hebben een sterk rechtvaardigheidsgevoel en accepteren regels en tradities niet zomaar. Er moet een reden voor gegeven worden. Hoogbegaafde leerlingen hebben een hoog leertempo.
HSP is erfelijk en wordt vooral autosomaal dominant overgedragen. Dit wil zeggen dat elk kind van een man of vrouw met HSP 50% kans heeft om deze ziekte ook te ontwikkelen. De ziekte kan ook autosomaal recessief overgedragen worden, waarbij beide ouders drager zijn en een kind 25% kans heeft om de ziekte te krijgen.
Tijdens het doorlezen van het boek over HSP had ik vaak de neiging om in de tekst 'autistisch' te lezen, in plaats van 'hooggevoelig'. Groot verschil is wel, dat autisme hoort binnen de officieel (door psychologen) erkende aandoeningen en HSP niet. HSP wordt vooral binnen het alternatieve circuit erkend en behandeld.
Een HSP als vriend kan dus enorm fijn zijn! HSP hebben een enorm empathisch vermogen, ze geven je alle ruimte om jezelf te kunnen zijn, voelen heel goed aan wat de ander nodig heeft en investeren vaak veel in relaties zonder er direct iets voor terug te vragen.