Bij reuma is het verdedigbaar om zowel de CRP als de bezinking te meten omdat de bezinking een maat is voor de ontstekingsreactie gedurende langere tijd, terwijl de CRP de activiteit van de ontstekingsreactie van de afgelopen dagen weergeeft.
Veel gebruikte hulpmiddelen voor de diagnostiek van infecties zijn de bepalingen van de bezinking, het C-reactief proteïne (CRP), het aantal leukocyten en van de differentiatie van de witte bloedcellen.
CRP stijgt en daalt snel na een ontsteking, terwijl de BSE trager reageert. De BSE kan beïnvloed worden door fysiologische factoren, de CRP in mindere mate. In 4 van de 10 publicaties wordt de CRP genoemd als accuraatste bepaling bij vermoeden van infecties en/of inflammatoire ziekten.
De bloedbezinking
Het betekent bloedsediment, oftewel bloedbezinking. Bij gezonde mensen is de bloedbezinking kleiner dan 20 mm/uur.
Bloedbezinking (BSE)
Het dient om te controleren of er bij de patiënt ontstekingen actief zijn. Die kunnen het gevolg zijn van infecties (bacteriën, virussen), tumoren en auto-immuunziekten (reuma). Uitslagen hiervan zeggen niets over de oorzaak.
De CRP-test is een van de meest aangevraagde onderzoeken van het bloed. Het gehalte CRP geeft een aanwijzing over de aanwezigheid van een ontstekingsproces of infectie in het lichaam. De CRP test is een algemene bepaling, deze test toont niet specifiek een ziekte of aandoening aan.
3.2 Bloedonderzoek
Bij een gewrichtsontsteking kunnen de bezinkingssnelheid (of ESR) en/ of de CRP-waarde in het bloed stijgen. Grofweg kan men zeggen: hoe ernstiger de ontsteking (grote gewrichten), hoe hoger de ESR en/of CRP-waarde.
De uitslag geeft aan hoeveel CRP er in uw bloed aanwezig is. Normaal is deze waarde kleiner dan 10. Een verhoging wijst op een ontsteking in uw lichaam. Als er een verdenking bestaat op een longontsteking dan wordt er bij waarden van 100 of groter meestal overgegaan tot het voorschrijven van een antibioticum.
Geen paniek over de bezinking in je bloed. De bezinking kan ongelooflijk schommelen. Zo kan b.v. een hoge bezinking voorkomen bij een kleine ontsteking terwijl bij een blindedarmontsteking de bezinking heel laag kan zijn. Een hoge bezinking wil niet zeggen dat er een enorme ontsteking aanwezig is in je lichaam.
De lever maakt als reactie op een ontsteking het eiwit CRP (afkorting voor 'C-reactief proteïne') aan, wat vervolgens in de bloedbaan terechtkomt. Afname van een buisje bloed uit de arm is voldoende voor een betrouwbare test. Een verhoogde waarde van meer dan 10 mg/l wijst op een acute infectie.
CRP is vooral verhoogd bij bacteriële infecties, maar ook bij pancreatitis, appendicitis, grote traumata, tumoren, actieve reumatische aandoeningen en diep veneuze trombose. Matig verhoogde CRP-waarden worden gezien bij virale infecties, chronische reumatische aandoeningen, tuberculose en sarcoïdose.
Het CRP blijkt veel sneller te reageren op infecties dan de bezinking. Bovendien wordt CRP minder beïnvloed door storende factoren in de bloedsamenstelling, waardoor veranderingen in de CRP een maat zijn voor verbetering of verslechtering van een infectie of ontsteking.
CRP waarde en andere ontstekingswaarde
Wanneer er een ontsteking in het lichaam zit, zijn voornamelijk de witte bloedcellen (leukocyten) en het CRP verhoogd, dit is waarneembaar door middel van een bloedonderzoek.
CRP is een eiwit dat in het serum snel stijgt bij inflammatie, weefselschade (o.a. postoperatief), recente infecties: meestal bij bacteriële, minder bij virale.
Wel kan CRP worden gebruikt om inflammatoire darmziekten uit te sluiten. Daarvoor kan een waarde van maximaal 0,5 milligram per liter bloed worden aangehouden [8]. Bij een dergelijk lage CRP-waarde kan ervan worden uitgegaan dat er geen ontstekingsprocessen actief zijn in het lichaam en dus ook niet in de darmen.
Normale waarden voor de BSE sluiten een ziekte niet uit. Een licht verhoogde BSE (een uitslag die kleiner is dan 2 maal de normale waarde) kan bij verschillende situaties passen zoals ontsteking, ouderdom.
De test spoort infecties op, ontstekingen (bijv.reuma), kanker en andere aandoeningen waarbij er veranderingen optreden in de eiwitconcentratie in het bloed. Een verhoogde bezinkingssnelheid wijst dus op een ziekte, maar er is verder onderzoek nodig om uit te maken welke ziekte het betreft.
Een ongewoon lage bezinking kan wijzen op toegenomen stroperigheid van het bloed (polyglobulie), bijvoorbeeld door een toename in rode bloedcellen of door een vormverandering van de rode bloedcellen.
Een CEA-waarde hoger dan 5 kán een aanwijzing zijn voor kanker. CEA is een zogenaamde tumormarker. Het kan ook iets zeggen over de grootte van een tumor en of er wel of geen uitzaaiingen zijn. Maar een verhoogde CEA-waarde kan ook wijzen op bijvoorbeeld een darm- of leverontsteking.
Voor het vaststellen van een ernstige infectie wordt aanbevolen om de afkapwaarden > 80 mg/L voor CRP en > 2,0 ng/mL voor PCT aan te houden ('rood' alarmsymptoom). Voor het uitsluiten van ernstige infecties wordt aanbevolen om < 20 mg/L voor CRP en < 0,5 ng/mL voor PCT aan te houden ('groen' alarmsymptoom).
Bezinking (BSE)
De bezinkingssnelheid (BSE) geeft een indicatie of er een ontsteking of infectie aanwezig is. Wanneer je een ontsteking hebt, zakken de rode bloedcellen namelijk meestal sneller dan wanneer je gezond bent. Ook bij bloedarmoede is de BSE vaak hoger.
Bij een gewrichtsontsteking kunnen de bezinkingssnelheid (BSE)- en de CRP-waardes in het bloed stijgen. Hoe ernstiger de ontsteking, hoe hoger de BSE- en CRP-waardes. Je arts gebruikt deze waardes vooral om het verloop van de reumatische ontstekingen te volgen en niet zozeer om de diagnose te stellen.
Om vast te stellen of u spierreuma hebt, doen we een bloedonderzoek. Kenmerkend voor spierreuma is namelijk de uitzonderlijk hoge bezinkingssnelheid van de rode bloedcellen.
ACPA of anti-CCP test
ACPA of anti-CCP is een auto-antistof tegen het lichaamseigen eiwit CCP. Als je een positieve uitslag op de anti-CCP test hebt in combinatie met gewrichtsontstekingen, dan is de kans dat er sprake is van reumatoïde artritis (RA) groot.