Vulkanen zijn de overdrukventielen van de aarde. Als zich om welke reden dan ook te veel magma onder de aardkorst bevindt, ontstaat er een nieuwe vulkaan of barst een bestaande vulkaan uit om de druk te verlichten.
Een vulkaan is een opening in het oppervlak van een planeet waar gesmolten gesteente (magma) als lava, gas en brokstukken van vast gesteente (tefra) door naar buiten komen. Rond zulke openingen wordt vaak met dit materiaal een berg gevormd. Men sprak daarom vroeger van een vuurspuwende berg.
Met de geothermische energie uit een vulkaan kunnen in omringende gemeenschappen allerlei technologische voorzieningen worden aangedreven. De bodem rond actieve vulkanen is vaak verrijkt met afzettingen vol mineralen en is uitstekend geschikt voor de landbouw.
Waar die platen tegen elkaar botsen, of juist uit elkaar bewegen, kan gesmolten gesteente (magma) naar het aardoppervlak stromen. Diep in de aarde zijn de temperaturen extreem hoog, waardoor er magma en gassen naar boven worden gedrukt. Als de druk te groot wordt, barst de vulkaan uit.
Een vulkaan heeft eigenlijk drie 'standen': dood, slapend en actief. Een dode vulkaan zal niet meer uitbarsten. Een slapende vulkaan is soms duizenden jaren niet meer uitgebarsten, maar kan altijd weer 'wakker worden'.
De Mauna Loa is nu weer de grootste geïsoleerde vulkaan op aarde.
1. Vesuvius. Via de Etna is de stap richting de Vesuvius – de beroemdste vulkaan die wij kennen – snel gezet. De Vesuvius ligt aan de westkust van het vasteland van Italië.
Dit zijn bijvoorbeeld sommige metalen, zoals staal en titanium en kristallen van kwarts of zirkoon.
Chili staat met meer dan 1500 vulkanen op de zesde plek van de lijst omtrent landen met de meeste vulkanen wereldwijd (2017) na de Verenigde Staten, Rusland, Indonesië, IJsland en Japan.
Mount Merapi staat hoog op de lijst van gevaarlijkste vulkanen ter wereld. Niet alleen omwille van de grote activiteit van de vulkaan, maar ook omdat de grote stad Yogyakarta dicht in de buurt ligt. Yogyakarta telt meer dan een half miljoen inwoners.
Een positief gevolg is dat de asregens zorgen voor vruchtbare landbouwgrond. Daarnaast kan de warmte van de vulkaan een rol spelen in de energievoorziening. En vulkanisch gesteente kan gebruikt worden voor bijvoorbeeld dijkenbouw.
Sinds 2010 maken de BES-eilanden (Bonaire, Sint Eustatius en Saba) deel uit van Nederland. De twee vulkanen daar, de Quill op Sint Eustatius en de Mount Scenery op Saba, waren de reden dat het KNMI De Zeeuw heeft aangesteld als vulkanoloog.
Diep in de zee
Deze dode vulkaan bevindt zich in de Waddenzee ruim 2 km onder het aardoppverlak. Deze vulkaan is inmiddels al 160 miljoen jaar niet actie. Ook in de landen rondom ons land komen geen werkende vulkanen voor. Heel vroeger had Nederland wel een werkende vulkaan.
Het instorten van een deel van de vulkaan kan ook tot gevolg hebben dat grondwater door kan sijpelen tot het magma, waardoor de vulkaan op freatische wijze tot uitbarsting komt. De wijze waarop de vulkaan uitbarst na het instorten van een flank kan sterk verschillen van de normale activiteit.
Namelijk: De straal van de aarde: 6.371 km De dikte aardkorst: 6 km Straal buitenkant aardmantel: 6.371-6=6.365 km Straal tot magma: 6.365-250=6.115 km Inhoud bol = 4πr² Om de hoeveelheid magma te berekenen moet je het volume berekenen met de buitenkant min het volume berekend met de binnenkant 4 x π x 6.365² = ...
De Monte Busca-vulkaan staat ook bekend als de kleinste vulkaan ter wereld en ligt midden in Italië, op de Romagna-heuvels tussen de Tramazzo- en Montone-valleien.
Vloeibare lava kan temperaturen tot 1500 °C bereiken. Vooral de vulkaan Kilauea in Hawaï staat bekend om zijn gloeiend hete lava. De meeste lavastromen zijn echter 800 tot 1100 °C, en de vulkaan Ol Doinyo Lengai in Tanzania produceert de 'koudste' lava ter wereld van circa 500 °C.
De meest actieve vulkaan ter wereld, de Merapi in Indonesië, heeft opnieuw lava gespuwd. Door de uitbarsting stroomde een grote hoeveelheid rode lava uit de vulkaanopening en verspreidden aswolken zich tot zo'n 3,5 kilometer verder.
Lava is vloeibaar, maar je kan er niet in verdrinken. Dit geldt voor elke mob. Lava kan gebruikt worden om items te laten verdwijnen. Het textuur van de zon verandert wanneer je in lava zit.
De lava reageert op de druk zoals een marshmallow. Het is verrassend stevig en veerkrachtig ondanks de vlammende vloeistof onder het verharde oppervlak.
Maar het verder afkoelen van een dikke lavastroom kan heel lang duren. Bedenk dat lava een temperatuur heeft van ongeveer 1000°C, soms wat minder soms wat meer. Berekeningen hebben aangetoond na een uur de korst van de lavastroom al afgekoeld is tot ongeveer 400°C; dat is met een tempo van ongeveer 15°C per minuut.
In tegenstelling tot de naastgelegen Mauna Loa is de Mauna Kea niet actief en wordt hij beschouwd als slapende vulkaan. De leeftijd wordt geschat op 1 miljoen jaar, de oudste gevonden stenen zijn ca. 200.000 jaar oud.
Locatie van vulkanen
Ze ontstaan door het omhoog komen van magma uit de diepe mantel (ca. 900-2900 km diep).