Koninklijke Kentalis is een Nederlandse organisatie die onderzoek, zorg en onderwijs biedt aan mensen met beperkingen in horen en communiceren doordat ze doofblind, doof of slechthorend zijn, of omdat ze communicatieproblemen hebben door een taalontwikkelingsstoornis of autisme met problemen in spraak en taal.
Kentalis College Utrecht is een school voor voortgezet speciaal onderwijs (cluster 2). Leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) of gehoorverlies kunnen hier het vmbo of praktijkonderwijs volgen.
Zorg bij Kentalis
Kinderen, jongeren en volwassenen kunnen bij ons terecht voor specialistische zorg. Samen gaan we op zoek naar oplossingen. Belangrijke thema's zijn: communiceren, zelfvertrouwen, acceptatie en zelfstandigheid. We zijn er ook voor ouders en zorg- en onderwijsprofessionals.
Kentalis ontstond toen in 2009 drie organisaties samengingen: Koninklijke Effatha Guyot Groep (KEGG), Viataal en Sint Marie. Deze drie organisaties zetten zich in voor mensen met een beperking in horen of communiceren.
Een taalontwikkelingsstoornis is niet te genezen maar een goede en liefst vroege behandeling kan een kind leren om beter met taal om te gaan zodat het zich beter kan redden.
Kinderen met een TOS laten bijvoorbeeld nooit repeterend of compulsief gedrag zien, terwijl dit kenmerkend is voor ASS. In haar lezing onderscheidt Ingrid Feiter sociale communicatieve taalvaardigheden van pragmatische taalvaardigheden.
De definitie van TOS is als volgt: 'Een TOS wordt gedefinieerd als een beperking in taalbegrip en/of taalproductie waarbij de taalproblemen niet kunnen worden verklaard door aantoonbaar hersenletsel, intelligentieproblemen, gehoorverlies, lichamelijke problemen of sociaal-emotionele problemen.
In heel Nederland zijn er vijf dovenscholen.
Opvallend veel kinderen met TOS hebben ook dyslexie. Dyslexie is een hardnekkig probleem in het aanleren van accuraat en vlot lezen en/of spellen op woordniveau. TOS en dyslexie zijn allebei taalstoornissen, maar de eerste uit zich in de mondelinge taal, terwijl de andere betrekking heeft op de schriftelijke taal.
Cluster 1: blinde, slechtziende leerlingen; Cluster 2: dove, slechthorende leerlingen of met een taal-spraakontwikkelingsstoornis; Cluster 3: lichamelijk gehandicapte en/of verstandelijk gehandicapte en langdurig zieke leerlingen (somatisch); Cluster 4: kinderen met psychische stoornissen en gedragsproblemen.
Dit wil zeggen dat de persoon zich in verschillende dagelijkse situaties niet kan uiten. De communicatieve beperking is definitief. Dit betekent dat ze niet of onvoldoende verholpen kan worden door middel van therapie of technieken.
Kenmerken TOS
Het kind heeft moeite om op een woord te komen. Het kind is niet goed te verstaan. Het kind wordt boos als hij of zij niet begrepen wordt of anderen niet begrijpt. Het kind maakt korte zinnen of veel fouten bij het maken van zinnen.
Kinderen die een taalontwikkelingsstoornis hebben, komen in aanmerking voor een onderwijs- of ondersteuningsarrangement. Een onderwijsarrangement geeft toegang tot een speciale school. Een ondersteuningsarrangement is nodig voor ambulante begeleiding op een reguliere school.
Dyslexie is een taalstoornis die zich uit in ernstige leesproblemen ondanks adequate intelligentie, leestraining en een stimulerende omgeving. Volgens recent onderzoek is een fonologische verwerkingsstoornis de onderliggende cognitieve oorzaak van dyslexie.
Een taalontwikkelingsstoornis (TOS) is een neurocognitieve ontwikkelingsstoornis. Dit betekent dat taal in de hersenen minder goed wordt verwerkt. Een kind met TOS heeft bijvoorbeeld grote moeite met praten of het begrijpen van taal. De taal- en spraakontwikkeling verloopt hierdoor anders dan bij leeftijdsgenoten.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) schat dat maar liefst 5% van de wereldbevolking lijdt aan een bepaalde vorm van gehoorverlies. Dat zijn maar liefst 350 miljoen mensen. De oorzaken en gevolgen van gehoorverlies zijn talrijk en variëren sterk in verschillende delen van de wereld.
Doofheid. In Nederland zijn circa 1,3 miljoen mensen die niet alles kunnen horen. Dat is dus ongeveer 1 op de 12 mensen. Omstreeks 475.000 mensen ondervinden in het dagelijkse leven hinder van hun gehoorverlies.
Voor slechthorenden en voor mensen die de Nederlands spreken, is deze taal geschikt. In feite maak je het makkelijker voor anderen om de woorden of de gebaren die je uitbeeld te begrijpen. Mensen die moeite hebben met verbale communicatie kunnen dus dankzij het NmG makkelijker communiceren.
TOS door de jaren heen
TOS ontstaat bij jonge kinderen, maar verdwijnt niet wanneer zij volwassen worden. Door begeleiding en behandeling leren zij nieuwe taal. Ze worden beter verstaanbaar, leren taal beter begrijpen, leren meer woorden en hun zinnen worden langer.
In dit boek leer je wat taal voor impact heeft op kinderen en jongeren met een Taal Ontwikkelingsstoornis (TOS). De situaties die in dit boek worden beschreven komen voort uit ervaringen vanuit de praktijk. Benieuwd hoe ik, iemand die zelf TOS heeft de wereld bekijkt?
Er is sprake van TOS samenhangend met 'X' als er naast de taalproblemen een duidelijk aanwijsbare en/ of vastgestelde ontwikkelings- of zintuiglijke stoornis bestaat. In alle andere gevallen spreken we van TOS. De toevoeging specifieke TOS wordt hierbij losgelaten.
Kenmerken autisme bij sociale interactie
Problemen hebben met het goed aanvoelen van andere mensen. Weinig rekening houden met andere mensen. Moeite hebben met het maken van oogcontact (vooral kinderen), in sommige gevallen langs je heen kijken.
Agressie om rituelen. Veel kinderen met autisme hebben iets waar ze zich helemaal in verliezen, waar ze heel graag mee bezig zijn. Dat heet een preoccupatie of fiep. En autistische kinderen kunnen een ritueel hebben, wat soms kan leiden tot een (dwang)handeling.