Astma en COPD zijn veelvoorkomende aandoeningen in de huisartsenpraktijk. Beide zijn chronische aandoeningen van de luchtwegen, maar er is wel een duidelijk verschil. Zo is er bij COPD sprake van blijvende schade van de kleine luchtwegen, terwijl het bij astma kan gaan om afwijkingen die reversibel zijn.
Astma en COPD zijn allebei ontstekingen in de luchtwegen, toch zijn het twee hele verschillende ziektes. Astma is een blijvende ontsteking van de luchtwegen. Bij COPD zijn de luchtwegen beschadigd door bijvoorbeeld roken of doordat u voor een langere tijd in aanraking bent geweest met irriterende stoffen.
Astma en COPD zijn beide obstructieve en inflammatoire longziekten, die gekenmerkt worden door hoest en kortademigheid.
De combinatie van astma en COPD wordt vaak het astma-COPD-overlapsyndroom (ACOS) genoemd. Dit Britse onderzoek toont aan dat 20% van de patiënten ouder dan 40 jaar met een diagnose astma en/of COPD ACOS heeft.
COPD-patiënten hebben naast klachten ook vaak bijkomende complicaties, die het ziektebeeld verergeren. Veel voorkomende complicaties zijn bacteriële en/of virale luchtweginfecties en bijwerkingen van medicijnen. Een complicatie die weinig voorkomt, maar wel ernstig is, is cor pulmonale.
Acetylcysteïne (oraal,inhalatie) wordt ontraden bij COPD; het is onzeker of acetylcysteïne een voordeel heeft boven placebo voor patiënten met COPD 1. Onderhoudsbehandeling met antibiotica wordt in het algemeen niet aanbevolen vanwege mogelijke resistentieontwikkeling en ernstige bijwerkingen 2.
U maakt een piepend geluid bij het ademen (vooral als u uitademt). U hoest, vooral 's nachts. U heeft periodes van veel hoesten en slijm.
Voorbeelden zijn dexamethason, prednisolon en prednison. Soms wordt ook triamcinolonacetonide injectie gebruikt. Luchtwegverwijders in tabletvorm worden gebruikt als luchtwegverwijders om te inhaleren alleen niet voldoende werken. U krijgt dan een proefbehandeling met deze middelen.
Bij astma heeft u last van benauwdheid, piepend ademen en hoesten. Als u opeens heftige klachten krijgt, noemen we dit een longaanval. De klachten komen bijvoorbeeld door pollen, huisdieren, huisstofmijt, rook, actief bewegen, stress, kou of mist. Als u rookt, is stoppen met roken heel belangrijk.
Bij chronische bronchitis zijn je bronchiën steeds ontstoken. De bronchiën zijn de vertakkingen van je luchtpijp naar je longen. Daardoor maakt je lichaam meer slijm aan en is ademhalen lastiger. Bij longemfyseem of emfyseem gaan er langzaam longblaasjes verloren.
Laatste fase van COPD
Bij COPD worden de klachten in de loop van de jaren steeds erger. In de laatste fase van COPD worden de klachten snel erger. We noemen dit de palliatieve fase. De arts probeert dan vooral de ziekte draaglijk voor je te maken (volgens de richtlijn palliatieve zorg).
Risicogroepen: COPD komt vooral vóór boven de leeftijd van 45 jaar. Het komt vaker voor bij mensen met een lage opleiding dan bij mensen met een hoge opleiding. Dit komt grotendeels doordat lager opgeleiden meer roken dan hoger opgeleiden.
De afkorting COPD komt uit het Engels en staat voor 'chronic obstructive pulmonary disease'. Vroeger heette dit chronische bronchitis en longemfyseem.
Tabaksrook en uitlaatgassen, twee bronnen van fijn stof, zorgen bij ongeveer 70% van de mensen met astma en COPD voor benauwdheid. In de eigen woonomgeving hebben mensen met astma en COPD het meeste last van luchtvervuiling door tabaksrook, vuurwerk en houtverbranding of barbecue.
Het aantal longblaasjes neemt fors af. Er blijft steeds minder over van het 'reserveteam' dat nodig is bij inspanning. Bij lichamelijke inspanning is extra zuurstof nodig en iemand met COPD krijgt dan te weinig zuurstof. Hierdoor gaat hij sneller ademen en wordt kortademig.
Luchtwegverwijders zorgen ervoor dat de spiertjes rondom je luchtwegen zich ontspannen, waardoor je luchtwegen zich verwijden. Hierdoor adem je gemakkelijker. De huisarts, longarts, longverpleegkundige of apotheker bekijkt met jou hoe vaak en hoe je de puffer moet gebruiken.
Fluimucil breekt taai, vastzittend slijm af. Je kunt het gebruiken bij slijmhoest zoals bij luchtwegaandoeningen als astma, bronchitis en taaislijmziekte. Fluimucil is verkrijgbaar als capsule, tablet, bruistablet, zuigtablet, poeder, drank of inhalatievloeistof.
Veel mensen met astma gebruiken een puffer met ontstekingsremmers. Die gaan de kleine ontstekingen in je longen tegen. Hierdoor reageren je longen minder heftig op prikkels en heb je minder last van astmaklachten. Het duurt een aantal weken voordat ontstekingsremmers goed werken.
Een longfunctie-test is een onderzoek om te kijken of u astma heeft. Op een longfoto is dit niet te zien. Bij dit onderzoek meet de praktijkondersteuner hoe goed uw longen werken (de longfunctie): hoeveel lucht u maximaal kunt uitademen na rustig diep inademen.
Salbutamol is een luchtwegverwijder. Artsen schrijven het voor bij astma en bij COPD (chronische obstructieve longziekte).
Crepitaties (of crepiteren): dit zijn krakende, knetterende of borrelende geluiden die tijdens het ademen worden gehoord. Soms wordt het omschreven als het geluid van klittenband. Dit geluid wordt veroorzaakt doordat er vocht, slijm of pus in de longblaasjes zit.
Prednison heeft ongeveer dezelfde werking als het lichaamseigen cortisol. Prednison kan uw longaandoening niet genezen, maar wel rustiger maken. Het werkt al binnen 24 uur, maar het duurt vaak langer voordat u hier iets van merkt.
Als COPD plotseling erger wordt, krijgt u meestal een stootkuur met prednison of prednisolon. Prednison geneest de ziekte niet. Het onderdrukt de ziekteverschijnselen, zodat uw lichaam zich makkelijker kan herstellen. Meestal merkt u binnen een paar uur dat het werkt.
Als je niet goed inhaleert, komt het medicijn bijvoorbeeld in de keel terecht. Helaas gaat er bij 70 procent iets mis in het gebruik van de inhalatoren. Denk aan het niet volledig uitademen naast het mondstuk of de adem niet lang genoeg vasthouden.