Van frituren worden producten erg vet. En veel vet levert veel calorieën. Frituurolie bevat vooral onverzadigd vet wat bekend staat om positieve gezondheidseffecten. Frituurolie is daarom gezonder dan hard frituurvet, dat vaak veel verzadigd vet bevat.
En op basis van dit criterium zijn arachideolie en olijfolie de grote winnaars. De eerste barst van de omega 9, een vetzuur dat erom bekend staat een grote rol te spelen bij het voorkomen van hart- en vaatziekten. Dankzij zijn neutrale smaak is dit de perfecte kandidaat-frituurolie.
De winnaar: Kokosolie is de gezondste keuze voor frituren
Kokosolie is alles bij elkaar genomen de beste keus. Uit onderzoek blijkt dat zelfs na 8 uur continu frituren bij 180°C de kwaliteit niet afneemt (2). Meer dan 90% van de vetzuren in kokosolie zijn verzadigd, waardoor het zeer goed tegen verhitting kan.
Zonnebloemolie is de betere grondstof voor frituurolie. Dat heeft vooral met de vetzuursamenstelling te maken. We onderscheiden in zonnebloemolie de normale versie en High Oleic zonnebloemolie. Die laatste soort is veel meer hittebestendig dan de gewone zonnebloemolie.
Vast frituurvet wordt meestal gemaakt van plantaardige oliën of het wordt gemaakt van dierlijk vet, zoals rundvet. Vast frituurvet bevat minder onverzadigde vetzuren dan vloeibaar frituurvet of olie. Vast frituurvet is in dozen verpakt, met daarin verschillende wikkels met blokken frituurvet.
Alle oliën bestaan uit een mengeling van onverzadigde en verzadigde vetten. ,,We noemen een olie gezond als die rijk is aan onverzadigde vetzuren. Oliesoorten met veel verzadigde vetten sorteren we in de categorie 'ongezond'”, legt hij uit. Hij raadt aan om vooral olijfolie, koolzaadolie en sojaboonolie te gebruiken.
Cafetaria's die Verantwoord Frituren gebruiken vloeibaar frituurvet of frituurolie. Daarin zitten, in vergelijking met vaste frituurvetten, veel onverzadigde vetzuren in. Onverzadigde vetzuren helpen een normaal cholesterolgehalte te behouden.
Het beste om in te bakken of te frituren is olie of zachte of vloeibare margarine uit een fles. Behalve vloeibaar frituurvet is gewone plantaardige olie, zoals zonnebloemolie en olijfolie, ook geschikt om in te frituren.
Deze aldehyden kunnen het DNA beschadigen en daarmee ziektes in de hand werken. Volgens onderzoekers kan geoxideerde zonnebloemolie op de lange termijn leiden tot neurodegeneratieve ziekten. Geraffineerde zonnebloemolie bevat naast omega 6 geen micronutriënten, waardoor het lege calorieën zijn.
Het maakt de olie nog langer houdbaar en extra bestand tegen verhitting. Een groot nadeel van dit gedeeltelijke hardingsproces is dat het transvetten produceert. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat deze soort vetten erg ongezond zijn en het risico op hartaandoeningen kunnen verhogen (1).
Frituur op maximaal 175 °C en tot de friet een goudgele kleur heeft. Gebruik vloeibaar, plantaardig frituurvet. Geschikt om te frituren zijn: vloeibaar frituurvet, zonnebloemolie en olijfolie (geen extra vierge). Doe kleine hoeveelheden in de frituurpan, houd maximaal 150 gram per keer aan.
Frituren is een techniek waarbij het product wordt ondergedompeld in gloeiend heet vet of olie. Voor deze kooktechniek heb je een frituurpan of een hoge pan nodig. Je kunt een neutrale olie gebruiken, zoals zonnebloemolie of arachideolie, maar ook een daarvoor bestemde frituurolie of frituurvet.
Waarom is vloeibaar frituurvet gezonder? In vloeibare frituurvetten zitten in vergelijking met vaste frituurvetten veel goede, onverzadigde vetten. Deze onverzadigde vetten verlagen het cholesterolgehalte. Een laag (LDL-) cholesterolgehalte vermindert het risico op hart- en vaatziekten.
Van frituren worden producten erg vet. En veel vet levert veel calorieën. Frituurolie bevat vooral onverzadigd vet wat bekend staat om positieve gezondheidseffecten. Frituurolie is daarom gezonder dan hard frituurvet, dat vaak veel verzadigd vet bevat.
,,Ook avocado-olie is heel goed om te koken. Arachideolie, ghee en frituurolie kun je gebruiken om te frituren”, aldus Joshi. Voor het garneren van gerechten en voor sausjes adviseert ze extra vierge olijfolie of sesamolie.
Door het frituren, etensresten, hoge temperaturen en herhaald gebruik wordt het rookpunt van de olie steeds lager. Dit leidt er uiteindelijk toe dat de olie vies wordt, waardoor het bereide voedsel niet meer lekker smaakt. Wij adviseren de olie na 5-8 keer te verversen.
Door de oorlog raken voorraden op. Supermarkten gaan ertoe over om de verkoop van het aantal flessen zonnebloemolie per klant te beperken. In sommige supers is er nu al geen aanbod meer, meldt brancheorganisatie Centraal bureau Levensmiddelenhandel (CBL).
Alternatieven voor bakken
Een veelgenoemde vervanger voor zonnebloemolie is arachideolie. Deze olie wordt uit pinda's gewonnen en smaakt daar ook een beetje naar. Verder zijn raapzaadolie, koolzaadolie, olijfolie (absoluut geen extra vierge) en maisolie goede alternatieven.
Het Voedingscentrum zegt daarover: "Palmolie bevat meer verzadigd vet dan andere oliesoorten. Verzadigd vet staat erom bekend niet goed te zijn voor de gezondheid. Zo verhoogt verzadigd vet het LDL-cholesterol. Op die manier vergroot verzadigd vet het risico op hart- en vaatziekten."
Om gezond te bakken kun je dus het beste vloeibaar vet gebruiken. Je kunt hierbij denken aan verschillende soorten oliën, maar bijvoorbeeld ook aan vloeibare margarine of een vloeibaar bak- en braadproduct. Er zijn verschillende typen olie verkrijgbaar in de supermarkt, zoals olijfolie, zonnebloemolie en arachideolie.
Er zijn veel oliën geschikt voor warme bereidingen, maar kijk voor alle zekerheid altijd op de verpakking. Frituur alleen nooit in extra vierge olijfolie: bij verhitting tot hoge temperaturen komen er schadelijke stoffen vrij. Weetje: alle oliën brengen evenveel calorieën aan. Er bestaan dus geen light frituuroliën.
Zonnebloemolie bevat duidelijk meer vitamine E dan olijfolie, wat de cellen, celwand, bloedbaan en weefsels beschermt. Ook bevat zonnebloemolie meer vitamine K, wat nodig is voor een goede bloedstolling. Olijfolie bevat dan weer meer omega 3-vetzuren, die beschermen tegen hart- en vaatziekten.
Wat de frietjes bij een snackbar zo lekker maakt, is dat er vaak genereus om wordt gegaan met het zoutvaatje. Met alleen een beetje zout strooien na het frituren zul je deze smaak nooit bereiken, daarom is het nodig om de frieten eerst te weken in een badje met zout water.
Het beeldmerk Verantwoord frituren betekent dat de snackbar of de cafetaria met vloeibaar vet frituurt. Vloeibaar vet bevat minder transvet en verzadigd vet en is daardoor beter voor de gezondheid dan vast vet. Het beeldmerk moet hangen aan de gevel van een snackbar of cafetaria.
Frituurvet is ongebruikt ongeveer 6 maanden tot een jaar houdbaar. Bij frituren gebruik je je olie of vet vaak meer dan 1 keer. Let dan wel op een aantal gebruiksregels. Als je deze opvolgt gaan de kwaliteit en stabiliteit van het product minder snel achteruit.