Esotropie: één oog staat naar binnen gedraaid (convergent scheelzien), zie afbeelding 1. Exotropie: één oog staat naar buiten gedraaid (divergent scheelzien), zie afbeelding 2.
Exotropia of exophoria
Exotropia is een defect dat optreedt wanneer de ogen naar buiten zijn gericht, wat een aanzienlijk probleem van wazig zien veroorzaakt. Exophoria is een soort strabismus en is ook in de volksmond bekend als muurogen.
Deze forie kan worden verdeeld in een exoforie (een oog neigt naar buiten te draaien), een esoforie (een oog neigt naar binnen te draaien) of een heteroforie (een oog neigt naar beneden [hypoforie] of naar boven [hyperforie] te draaien).
Vaak komt scheelzien op latere leeftijd door een slechter functionerende of uitgevallen hersenzenuw. De oorzaak hiervan kan bijvoorbeeld suikerziekte, een verwonding, een neurologische aandoening, vaatziekten of een hersenbloeding zijn. Hoe dit zich verder ontwikkelt en wordt behandeld, verschilt.
Enkele oorzaken van scheelzien kunnen zijn: een brilsterkte, een verminderde gezichtsscherpte of een oogspierverlamming. Zo'n verlamming kan bij de geboorte al aanwezig zijn of pas op latere leeftijd ontstaan. De gevolgen van scheelzien zijn afhankelijk van de leeftijd waarop het scheelzien ontstaat.
Als u plotseling met één oog niet kunt zien, mag u tijdelijk niet rijden. Uw hersenen hebben tijd nodig om te wennen aan kijken met één oog. Dit geldt ook als u één oog moet afdekken omdat u dubbelziet. Na minimaal 3 maanden mag u weer rijden.
Door stress spannen uw spieren aan, ook die in uw ogen. Hierdoor neemt uw gezichtsscherpte af. Het wazig zien door stress is een tijdelijke klacht. Zodra de stress minder wordt, wordt uw zicht weer helderder.
Joosse: “Waarschijnlijk zien mensen met een schele oogstand eerst heel even dubbel, maar kunnen de hersenen dat niet goed verwerken. Een aantal hersencellen zal er dan mee stoppen, omdat ze alleen maar storen. Zo verdwijnt het dubbelzien.”
Scheelzien kan minder worden of weggaan door een bril of een operatie. Het is belangrijk om scheelzien vroeg te ontdekken en te behandelen. Dat kan voorkomen dat uw kind een lui oog krijgt.
Een lui oog geneest niet uit zichzelf en is alleen bij kinderen tot ongeveer 7 jaar met succes te behandelen. Indien scheelzien ontstaat na het achtste levensjaar, of op volwassen leeftijd, dan is het vermogen van de hersenen om het afwijkende beeld te onderdrukken verloren gegaan.
Een oogspieroperatie (of strabismusoperatie) verhelpt scheelzien of oogbewegingsafwijkingen. Hier leggen we u uit hoe de operatie in zijn werk gaat. De oogspieroperatie is een operatie aan de spieren die de ogen bewegen. Die spieren zijn normaal niet te zien, omdat ze onder het vlies van het oogwit zitten.
Scheelzien is een afwijking waarbij de ogen niet op één punt gericht zijn. Meestal heeft één van beide ogen een afwijkende stand, in sommige gevallen zijn beide ogen afwijkend. De medische term voor scheelzien is strabismus. Het ontstaat meestal op jonge leeftijd, maar ook volwassenen kunnen het krijgen.
Soms wordt het scheelzien hiervan minder erg, soms erger. Meestal zijn er een of meerdere oogspieroperaties nodig om de oogstand te verbeteren. Het is ook mogelijk dat de ogen jarenlang recht blijven staan, maar later weer geleidelijk gaan afwijken.
Bel direct uw huisarts of de huisartsenpost als u opeens dubbel ziet. Dubbelzien kan komen door bijvoorbeeld een beroerte, druk op een zenuw of een zenuwziekte. Het kan zijn dat u snel behandeld moet worden door een oogarts of neuroloog. Ook bij scheelzien en staar kunt u dubbel zien.
Een andere oorzaak zijn te korte, te lange of niet goed functionerende oogspieren. Daarnaast speelt erfelijkheid vaak een rol in het ontstaan van scheelzien. Soms gaat scheelzien samen met een andere oogaandoening. Ook te vroeg geboren kinderen hebben een grotere kans scheel te gaan kijken.
Wanneer je je gestresst voelt reageert je lichaam op deze gevoelens. Deze reactie kan op verschillende manieren tot uiting komen: zo kan stress zorgen voor problemen met je ogen. Enkele van de symptomen die op kunnen treden door stress zijn vermoeide ogen, dubbelzien, een wazig zicht en andere oogklachten.
Door de verhoogde hersendruk krijg je last van hoofdpijn, misselijkheid en overgeven. Je oogzenuw kan door de druk in de hersenen ook opzwellen, dat noemen we papiloedeem. De oogarts kan dat zien. Je kunt ook prikkelbaar worden en je gedrag en je ontwikkeling kunnen veranderen.
Naast dubbelzien kan dit ook hoofdpijn geven. Trainen van de oogspieren kan dan helpen. Als er geen dubbelzien ontstaat, maar het oog wel wegdraait, is het niet verstandig om te oefenen. Start deze oefeningen dan ook niet zelf, maar altijd na advies van een orthoptist.
Het luie oog is het oog waar uw kind niet mee kijkt. Het luie oog werkt wel, maar de hersenen van uw kind kiezen ervoor om alleen met het goede oog te kijken. Als uw kind het luie oog lang niet gebruikt, wordt het steeds moeilijker om met het luie oog nog goed te zien.
Het is mogelijk dat de afwijking al langere tijd bestaat en dat er sprake is van een lui oog. Iemand die scheel kijkt, ziet geen diepte. Hierdoor kan het moeite hebben met afstanden en dieptes inschatten. De meeste mensen leren vanzelf hoe ze hiermee moeten omgaan.
Symptomatisch kan dubbelzien behandeld worden met speciale Fresnell-plak-prismas op een bril of in het uiterste geval door één oog af te dekken. Sommige vormen van dubbelzien gaan vanzelf over, andere wisselen erg door de onderliggende oorzaak, zoals bij de ziekte van Graves.
Het zien van één of meerdere (zwevende) vlekjes door glasvochttroebelingen, wordt ook wel 'mouches volantes' genoemd. dat bij het ouder worden hoort. Het treedt bij veel mensen op, vaak op een wat oudere leeftijd. Meestal is dit onschuldig, maar soms kan dit het begin van een netvliesprobleem zijn.
De oogdruk is opeens heel hoog. Dit geeft heftige klachten, zoals hoofdpijn, misselijkheid en braken, een rood en pijnlijk oog en wazig zien.