Wat is een waterhoofd (hydrocephalus)? Ongeveer één op de duizend baby's wordt geboren met hydrocephalus, een aandoening waarbij zich te veel hersenvocht (cerebrospinale vloeistof) ophoopt in de holtes (
Behandeling waterhoofd
Bij de behandeling van een waterhoofd wordt de druk in de hersenen verminderd. De standaard ingreep bij een waterhoofd is het inbrengen van een shunt onder de hoofdhuid. Hiermee wordt het hersenvocht afgevoerd naar een ander deel van het lichaam.
De behandeling bestaat net al bij andere vormen van een waterhoofd uit het inbrengen van een shunt. Een shunt is een slangetje dat het vocht uit de hersenen afvoert naar de buikholte of naar het hart. 80% van de personen met spina bifida hebben ook hydrocefalie.
Bij een sterk verhoogde hersendruk ontstaat er hoofdpijn, braken en uiteindelijk ook sufheid. In ernstige gevallen kan een coma optreden. Bij normale druk zonder ernstige symptomen van overdruk ontstaat er een langzaam evoluerend ziektebeeld met als symptomen dementie, gangstoornissen en blaasproblemen.
De diagnose van een waterhoofd wordt gesteld door middel van een echo, CT-scan van het hoofd of MRI-scan. De arts kijkt dan naar de grootte van de hersenkamers. Normaal gesproken zit er zo'n 150 milliliter vocht in de hersenkamer en rond de hersenen.
Deze aandoening wordt ook wel hydrocefalie of 'waterhoofd' genoemd. De symptomen die hiermee gepaard kunnen gaan, zijn onder andere braken, lusteloosheid en heel veel slapen (lethargie), hoofdpijn, een vergroot hoofd of zelfs stuipaanvallen (convulsies).
De hoofdomtrek van de baby bij de geboorte
De grootte van het hoofd moet binnen een bepaald bereik vallen. Gemiddeld is het hoofdje van een baby direct na de bevalling 35 cm omtrek. Alles tussen 32 en 37 cm valt binnen het normale bereik.
Hydrocefalie kent verschillende oorzaken. De aandoening kan zowel aangeboren als later in het leven verworven zijn. Zo kan het onder meer ontstaan door een tumor in het hoofd; hersenvliesontsteking; een subarachnoïdale bloeding (SAB, bloeding tussen de hersenvliezen) of door bloedingen in de hersenkamer.
Hersenoedeem kan de toevoer van bloed naar de hersenen beperken. Daardoor kan een tekort aan zuurstof in de hersenen optreden en kunnen de hersencellen beschadigen of zelfs sterven. Doordat de harde schedel niet meegeeft, niet uit kan zetten, kunnen de hersenen gestuwd worden richting de hersenstam.
Hersenvocht ziet eruit als water en wordt aangemaakt in de holtes van de hersenen, de hersenkamers. Deze kamers noemen we ook wel 'ventrikels'. Er zijn twee zijventrikels, een derde ventrikel (in het midden van de hersenen) en een vierde ventrikel (onderaan bij de kleine hersenen).
Of een baby een groot of klein hoofd heeft is in de eerste plaats een kwestie van aanleg. Dus als papa of mama een groot hoofd heeft, is er meer kans dat je kind ook een wat groter hoofd heeft. Hetzelfde geldt voor een hoofdomtrek die kleiner dan gemiddeld is. Dit is dus geen reden om je zorgen te maken.
Hydrocefalus wordt behandeld door met een operatie een buisje (shunt of drain) in de hersenkamers te plaatsen. Dan kan het hersenvocht weglopen. De druk in de hersenen neemt dan af.
Vlak na de eerste verjaardag zal je baby al bijna driemaal zoveel wegen als bij de geboorte! Niet alle lichaamsdelen groeien even snel. Het hoofd groeit bijvoorbeeld relatief snel en de benen groeien sneller dan de romp. Het hoofd neemt zelfs bij de geboorte een kwart van de lichaamslengte in beslag!
Aangeboren aandoening waarbij het ruggenmerg zich niet voldoende ontwikkeld heeft, waardoor er een gat of spleet in de ruggengraat is en de blootgestelde zenuwen kunnen beschadigd zijn, ook wel spina bifida genoemd. Dat kan leiden tot allerlei medische, neurologische en cognitieve problemen.
Uit onderzoek blijkt dat mensen met een groot hoofd ook grotere hersenen hebben. En hoewel intelligentie moeilijk te definiëren is, lijkt het er sterk op dat de hersengrootte invloed heeft op hoe slim je bent.
De precieze oorzaak van een open ruggetje (spina bifida) is nog niet bekend. Wel is duidelijk dat het probleem ontstaat tijdens de eerste vier weken van de zwangerschap. Bij het ontstaan van een open ruggetje kunnen erfelijkheid, voeding en omgevingsfactoren een rol spelen.
Een schedelbasisfractuur aan de voorkant van uw schedel kan in het dak van de neusholte zitten. Er kan een opening ontstaan tussen de neusholte en de inhoud van de schedel. U verliest dan hersenvocht (liquor) uit uw neus. Dit kan gevaarlijk zijn, omdat er bacteriën vanuit uw neus in het hersenvocht komen.
Hersenvocht is het vocht dat om de hersenen en ruggenmerg heen zit. Er kunnen veel redenen zijn om een lumbaalpunctie uit te voeren. Het hersenvocht wordt onderzocht op samenstelling. Er wordt bijvoorbeeld gekeken naar een ontsteking, kankercellen, een doorgemaakte bloeding en/of een verhoogde hersendruk.
Bij een breuk ter hoogte van de middelste hersengroeve (rotsbeenderen) kan het gehoororgaan beschadigd raken, met gehoorverlies en duizeligheid tot gevolg. Ook de gehoorgang kan beschadigd raken, waardoor er hersenvocht uit het oor kan lekken.
Er bestaat nog onenigheid over de oorzaak van anencefalie. Genetisch gezien volgen neuralebuisdefecten geen direct patroon, al is er wel gering bewijs dat het erfelijk is. Gekend is dat bepaalde medicijnen, zoals tegen epilepsie en diabetes, het risico verhogen.
Als er te veel hersenvocht in je hersenholtes zit, dan drukt dit op het omringende hersenweefsel. Hoe groter de druk en hoe langer het duurt, hoe groter de kans dat je hersenweefsel beschadigd raakt. Het is daarom belangrijk dat je hersenvocht goed kan blijven doorstromen en wordt afgevoerd.
De vergroting van het hoofd houdt volgens Van Daalen verband met de grootte van de hersenen. Kinderen met een vergrote hoofdomtrek hebben ook grotere hersenen. “Er is aangetoond dat met name rond het vierde jaar de inhoud van de hersenen goed correleert met de hoofdomtrek.”
Bij baby's en kinderen tot de leeftijd van 3 jaar veranderen de hoofdmaten snel en is er een groot verschil per kind. Vanaf de 3 jaar groeien kinderen door naar een hoofdomtrek die in het algemeen tussen 51 en 54 cm ligt tot ze de volwassen maten bereiken aan het begin van de pubertijd.
Het Dandy-Walker syndroom is een aangeboren afwijking van de hersenen. De kleine hersenen zijn niet goed ontwikkeld en er zit vocht in de hersenen. Soms is ook de verbinding tussen beide hersenhelften niet aangelegd.