Verkeer, industrie, landbouw en huishoudens (o.a. houtstook) zijn belangrijke bronnen van fijnstof. Een slechte luchtkwaliteit (dus veel verontreinigende stoffen in de lucht) heeft effect op de gezondheid. Zie verder paragraaf gezondheidseffecten.
In Nijmegen en Amsterdam is de luchtkwaliteit het slechtste. Ook Europees gezien scoort Groningen goed, maar de schoonste lucht wordt ingeademd door de inwoners van het Zweedse Umeå. In de Poolse stad Nowy Sacz is de slechtste luchtkwaliteit van Europa gemeten.
Een goede indicatie van de luchtkwaliteit in huis is het CO2-gehalte. In een niet-geventileerde ruimte waar mensen verblijven en CO2 (koolstofdioxide) uitademen loopt het CO2-gehalte langzaam op. Een maximum van 800 ppm (parts per million) is ideaal, 1.000 ppm acceptabel en 1.200 is de bovengrens.
Pakistan staat bovenaan de lijst als het meest vervuilde land ter wereld met een gemiddelde fijnstofconcentratie (PM 2,5) van 115,7.
De luchtkwaliteit is goed in de blauwe gebieden op de kaart. Geel geeft een matige kwaliteit van de lucht aan. Gebieden met oranje, rode en paarse kleuren scoren onvoldoende tot zeer slecht. Lees hier wat je moet doen als er veel luchtvervuiling is.
Fijnstofdeeltjes kleiner dan 0,01 millimeter komen na het inademen diep in de longen terecht. Ze brengen in de longen een ontstekingsreactie op gang. Dit kan leiden tot: luchtwegklachten, zoals een astma-aanval, benauwdheid of hoesten.
Luchtkwaliteit geeft de mate van afwezigheid van luchtvervuiling aan. Dit kan buiten, in de openlucht zijn, zoals gemeten wordt door het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit, of binnen, in een woning of gebouw.
Tips tegen luchtverontreiniging
Laat de auto wat vaker staan en neem voor korte ritten de fiets en voor langere de trein. Zo verminder je de uitstoot van ongezonde stoffen. Kijk op Fiets, OV of auto. Bij houtstook komt er veel fijnstof in de lucht.
De luchtkwaliteit in huis kun je zelf meten met apparaten en sensoren. Hier zijn veel verschillende soorten van. Zo kun je voor vocht en elke vervuilende stof een los apparaat kopen. Daarnaast zijn er apparaten die een combinatie van vocht en vervuilende stoffen kunnen meten.
De schoonste lucht, het zuiverste water en het meeste groen? The winner is … Zwitserland!
Het wordt pas gevaarlijk wanneer het aan hoge concentraties wordt ingeademd (meer dan 5% volume, of 50,000 PPM). De grenswaarde of het hoogste niveau aan CO2 waarvan verondersteld wordt dat het niet gevaarlijk is voor een gezonde volwassene tijdens een werkdag, bedraagt (5,000 PPM).
Smog. Smog treedt op als er verhoogde concentraties verontreinigende stoffen in de lucht zijn. Fijnstof (PM10) is één van de vier indicatoren voor smog. De andere drie zijn: ozon (O3), stikstofdioxide (NO2) en zwaveldioxide (SO2).
Gezonde lucht heeft een luchtvochtigheid tussen de 40 en 60 procent. Te droge lucht zorgt voor geïrriteerde luchtwegen, droge ogen of gebarsten lippen. Erg vochtige lucht is vooral slecht voor je huis: hout zwelt op en schimmel groeit sneller.
De schoonste lucht werd gevonden in Nieuw-Caledonië, een eilandengroep in de Grote Oceaan. Onder de ontwikkelde landen had Finland de beste luchtkwaliteit. Er waren wereldwijd wel 222 steden die het doel haalden. Het probleem zit in fijnstof dat kleiner is dan 2,5 micrometer per deeltje.
DE SCHOONSTE LUCHT IN KENIA
Volgens Newsweek staan we op nummer 1 in de top van landen met de schoonste lucht ter wereld. Holland op nummer 32. De schoonste lucht is voornamelijk te vinden in Sub-Sahara Afrika.
Groningen heeft de beste luchtkwaliteit van negen onderzochte Nederlandse steden. Dat stelt het Europees Milieuagentschap (EEA) in een groot onderzoek naar schone lucht in Europese steden. De inwoners van het Zweedse Umeå ademen de schoonste lucht van Europa in.
De ideale luchtvochtigheid in huis ligt tussen de 40-60%. Zowel een te vochtige als te droge atmosfeer wordt bij bepaalde temperaturen als onaangenaam ervaren en kan bovendien leiden tot (gezondheids)problemen. Het inademen van droge lucht voelt allereerst hard en vervelend.
Een CO2meter wordt gebruikt om de luchtkwaliteit in huis in de gaten te houden. Dit is belangrijk, omdat de luchtkwaliteit in gesloten ruimtes erg snel achteruit gaat. De meter geeft zeer nauwkeurig weer wat de concentratie CO2 in een ruimte is. Een CO2meter maakt een melding wanneer het CO2-gehalte te hoog is.
Met één BRISE-luchtreiniger dag en nacht in gebruik in de woonkamer van een eengezinswoning, zijn de kosten circa € 12,- per maand. Dit is inclusief aanschafkosten, filters en elektriciteit over een termijn van vijf jaar genomen.
Opmerkelijk: Hoogeveen staat wel in de top 3 van meest zwerfafvalboetes van het land. Van alle boetes in Nederland voor het dumpen van afval is tussen 2014 en 2020 1,7 procent uitgedeeld in de provincie Drenthe.
Fijnstof vergroot het risico op longontsteking, longkanker, ernstige longziekten, hersenbloedingen en hart- en vaatziekten.
Mensen die naast een snelweg wonen hebben een verhoogde kans op luchtwegaandoeningen en hart- en vaatziekten. Dat zeggen deskundigen in een uitzending van het televisieprogramma Zembla. Het kan volgens onderzoeksbureau RIVM ook zorgen voor astma-aanvallen, benauwdheid en hoestbuien.
Als uitgangspunt gelden de Europese grenswaarden (ook wel normen) voor fijnstof. Voor PM10 is de grenswaarde 40 µg/m³ per jaar. Ook mag de hoeveelheid PM10 niet hoger zijn dan 50 µg/m³ per dag en mag die hoge waarde niet meer dan 35 keer per jaar voorkomen. Voor PM2,5 is de grenswaarde 25 µg/m³ per jaar.
Een goede luchtkwaliteit is belangrijk voor de gezondheid van mensen en voor het milieu. Slechte luchtkwaliteit leidt bijvoorbeeld tot luchtwegklachten of zelfs vroegtijdige sterfte. Luchtkwaliteit hangt sterk samen met mobiliteit, energiegebruik, industrie en landbouw.
Regelgeving voor de fijnere fractie van fijn stof (PM2,5)
Voor het jaargemiddelde geldt voor het hele land: een streefwaarde van 25 µg/m3 die geldt vanaf 2010; een grenswaarde van 25 µg/m3 die geldt vanaf 1 januari 2015; een indicatieve grenswaarde van 20 µg/m3 die geldt vanaf 2020.