Een darmstoma is een kunstmatige uitgang van de darm door de buikwand. Er kunnen allerlei redenen zijn waarom de chirurg een darmstoma aanlegt. U kunt bijvoorbeeld een darmontsteking hebben, poliepen of tumoren.
Een ileostoma is een stukje dunne darm dat door een opening in de buik naar buiten is gebracht en op de huid is vastgehecht. Op deze manier wordt een nieuwe uitgang voor de ontlasting gemaakt. De ontlasting komt dus niet meer uit de anus naar buiten, maar uit de stoma.
Een darmstoma wordt zowel op de dunne als dikke darm aangelegd. Krijg je een darmstoma op de dikke darm, dan noemen we dat een colostoma. Ligt de stoma op de dunne darm, dan spreken we over een ileostoma. De darmstoma kan ook nog op verschillende manieren worden aangelegd, namelijk dubbelloops of enkelloops.
Ileostoma, dubbelloops of eindstandig
Indicatie: Tumor , Colitis Ulcerosa, Morbus Crohn, ontsteking/diverticulitis, necrose, enterocutane fistel, perianaal probleem, lage darmnaad, Familiaire Adenomatosis Polyposis (FAP), neurologische aandoening, obstipatie, slow transit problematiek, trauma, iatrogeen.
Meestal gaat het om het uiteinde van uw dunne darm. Meestal zit de ileostoma aan de rechterzijde van uw buik, onder uw navel.
De ontlasting verlaat het lichaam dan via een opening in de buik en wordt opgevangen in speciaal opvangmateriaal. Omdat de stoma geen kringspier heeft, kunt u geen ontlasting en winden tegenhouden.
Als u een ileostoma heeft, verliest u veel vocht met de ontlasting. Daarom is het belangrijk om, verdeeld over de dag, 2 tot 2,5 liter te drinken. Dit komt overeen met de inhoud van ongeveer 16 tot 20 kopjes. Onder vocht worden niet alleen dranken verstaan.
Reinig de huid rond de stoma voorzichtig met vochtige gaasjes. Werk van buiten naar binnen. Douchen mag ook, maar richt de douchekop niet op de stoma om beschadiging van het slijmvlies te voorkomen. De huid om de stoma mag gewassen worden met niet vette zeep (op een vette huid plakt geen nieuwe plak).
Tot wel bijna 50 procent van de mensen die een stoma hebben, ervaart achteruitgang in kwaliteit van leven. Bij mensen die al langer dan 11 jaar een stoma hebben, is het aantal mensen dat hierdoor een mindere kwaliteit van leven ervaart gedaald tot 20 procent.
Geschikt tijdstip
De verzorging kan het beste plaatsvinden op een tijdstip dat de productie van de stoma zo laag mogelijk is. Meestal is dit 's ochtends. Na enkele dagen mag u douchen. Leeg eerst het stomazakje en verwissel het zakje na het douchen.
U kunt douchen met of zonder het opvangsysteem van uw stoma. Als u zonder opvangsysteem doucht, moet u er rekening mee houden dat er wat ontlasting uit de stoma kan komen. U kunt het best 's ochtends douchen en uw stoma verzorgen. Dan komt er meestal vrij weinig ontlasting uit de stoma.
Een ileostoma produceert tussen de 750 tot 1000 milliliter waterige tot brijachtige ontlasting per 24 uur.
De stoma heeft geen zenuwuiteinden, hierdoor is deze gevoelloos. In de stoma bevinden zich veel kleine bloedvaatjes waardoor de stoma iets kan bloeden bij aanraking. Omdat de stoma geen sluitspier heeft, kan er op elk moment ontlasting, urine of gasvorming komen.
Wanneer uw herstel goed verloopt, kunt u met ontslag. Als alles goed gaat, kunt u op de vijfde dag na de operatie het ziekenhuis verlaten. Dit verschilt per patiënt en is afhankelijk van het herstel en het type operatie; bij een “kijkoperatie” is het herstel meestal sneller dan bij een “open” operatie.
Bij de ziekte van Crohn zitten er ontstekingen (wondjes) in je darmen. Klachten zijn vooral diarree met (soms) bloed en slijm, buikpijn, weinig honger en vermoeidheid. Je hebt periodes met klachten en periodes zonder klachten. Je krijgt medicijnen die ontstekingen remmen.
Doordat er een koolstoffilter in het stomazakje zit, kunnen u en anderen het niet ruiken. U zal uw stoma niet ruiken: de zakjes voor darmstoma's hebben filters die de geur tegenhouden. Maar bij de verzorging merkt u wel dat bepaalde voedingsmiddelen geur afgeven. Denk aan ui, knoflook, koolsoorten en peulvruchten.
Seks is niet het eerste waar je aan denkt als je net een stoma hebt gekregen. Door de operatie kan de zin in seks verdwijnen. Toch hoeft een stoma geen belemmering te zijn voor een prettig seksleven.
Veel mensen ontwikkelen een soort zesde zintuig voor de verzorging van het stoma. U kunt midden in de nacht wakker worden en voeen dat uw zakje moet worden verwisseld of geleegd. Ondersteun uw lichaam met kussens en probeer eens een kussen tussen uw benen of onder uw rug.
Hoe vaak een ileozakje geleegd moet worden is afhankelijk van de hoeveelheid ontlasting wat uit de stoma komt. Het gemiddelde aantal ligt tussen de 6 en 10 keer per 24 uur.
De ontlasting van een ileostoma zal vloeibaar zijn omdat de ontlasting niet langs de dikke darm komt (waar vocht uit de ontlasting wordt afgevoerd om deze vaster te maken). Daarom moet het stomazakje gewoonlijk 4-6 keer per dag worden geleegd.
Verzorging stoma
Een stoma met een eendelig opvangsysteem dient één keer per dag helemaal vervangen te worden. Bij een stoma met een tweedelig opvangsysteem moet de huidplak 2 à 3 keer per week vervangen worden. Ook dient het zakje dan vervangen te worden.
Het gaat hier dan om vezelige producten als harde rauwkost, vezelige draderige groenten zoals asperges, bleekselderij, champignons, zuurkool, maïs, fruit met pit en schil, verse ananas, citrusfruit, gedroogde vruchten, kokosproducten, taai en draderig vlees, noten en pinda's, en grove volkorenproducten.
De voedselbrij die vanuit de dunne darm de dikke darm binnenkomt is nog zo dun als water. De dikke darm trekt het water en de zouten die nog in de brij zitten eruit.