Een confederatie of statenbond is een bestuurseenheid van samenwerkende onafhankelijke soevereine staten, die bij verdrag is samengekomen. Er is meer samenwerking dan bij een alliantie, maar minder dan bij een federatie.
De Geconfedereerde Staten van Amerika (Engels: Confederate States of America, CSA), vaak kortweg de Confederatie (Engels: Confederacy) genoemd, waren een bondsstaat (ook al was het volgens de naam een statenbond) bestaande uit zuidelijke staten die zich van de Verenigde Staten van Amerika hadden afgescheiden.
Een gedecentraliseerde eenheidsstaat beschikt over bevoegdheden die bij lagere overheden kunnen worden neergelegd (provincies, gemeente). De soevereiniteit ligt bij de centrale overheid. Nederland is een soort federatie. Aruba, Curacao en Sint Maarten hebben een eigen grondwet.
Het Koninkrijk der Nederlanden heeft kenmerken van een federale monarchie. In een federale monarchie is het land opgedeeld in gebiedsdelen, in dit geval de drie landen, met ieder een eigen regering, parlement en wetgeving. Deze gebiedsdelen samen vormen een federatie.
Duitsland, België en de VS zijn bondsstaten. Nederland was in de Gouden Eeuw een statenbond; Zwitserland was dat vroeger ook, maar is nu een bondsstaat.
Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat uit 4 landen: Nederland. Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Bonaire, Sint Eustatius, Saba zijn bijzondere gemeenten en hebben een aparte status binnen Nederland. Zij heten Caribisch Nederland.
Nederland is een constitutionele monarchie. Dat betekent dat de positie van de Koning in de Grondwet staat, ook wel constitutie genoemd. In de Grondwet staat dat de Koning samen met de ministers de regering vormt. De Koning is het staatshoofd van het Koninkrijk der Nederlanden.
De Europese Unie is geen federatie, omdat zij haar bevoegdheden krijgt van de lidstaten. Die worden haar bij verdrag toegekend en kunnen in beginsel ook weer worden teruggedraaid, als de lidstaten daar gezamenlijk toe besluiten.
Federalisme versus confederalisme
Zie Confederatie voor het hoofdartikel over dit onderwerp. Federalisme wordt soms verward met confederalisme. Confederalisme is een lossere samenwerking tussen staten die voorheen meestal onafhankelijk waren. De deelstaten behouden echter volledig zelfbeschikkingsrecht.
Tussen 1970 en 1993 evolueerde het land tot een efficiënte federale structuur. Dit gebeurde via vijf staatshervormingen (in 1970, 1980, 1988-89, 1993 en 2001). Daarom zegt het eerste artikel van de Belgische grondwet vandaag: "België is een federale staat, samengesteld uit de gemeenschappen en de gewesten".
een federale staat is een staat die bestaat uit verschillende deelstaten. Die deelstaten vormen samen een 'federatie'. Niet alleen België is een federale staat, ook bij voorbeeld Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Spanje zijn federale staten.
Nederland is een constitutionele monarchie. Dat betekent dat de positie van de Koning is vastgelegd in de Grondwet, ook wel constitutie genoemd. In de Grondwet staat dat de Koning samen met de ministers de regering vormt.
De Europese Unie (EU) is uniek. Het is geen federale staat zoals de Verenigde Staten van Amerika, omdat haar lidstaten onafhankelijke en soevereine staten blijven. De EU is evenmin een louter intergouvernementele organisatie zoals de Verenigde Naties, omdat haar lidstaten een deel van hun soevereiniteit bundelen.
Ook Nederland is een gedecentraliseerde eenheidsstaat. Eenheidsstaten kunnen ook zeer centralistisch zijn, en alle macht bij zich houden. De Franse republiek ten tijde van de Franse Revolutie wordt gezien als de ultieme eenheidsstaat. Ook nu nog is Frankrijk een van de meest unitaristische landen ter wereld.
Georgia is een van de zuidelijke staten van de Verenigde Staten. Het grenst aan de staten Florida, Alabama, South Carolina en Tennessee. Daarnaast ligt de staat aan de Atlantische Oceaan, met een kustlengte van 160 kilometer.
Naast de drie gewesten telt de federale staat drie gemeenschappen. Men gaat daarbij uit van de "taal". We spreken dus over de Vlaamse, de Franse en de Duitstalige Gemeenschap.
Het belgicisme, meestal gebruikt als synoniem voor unitarisme, is een politieke opvatting die de Belgische politieke en economische eenheid vooropzet. Aanvankelijk werd het gebezigd als pejoratief door tegenstanders uit de hoek van het Vlaamse, Waalse en Duitstalige streven naar grotere autonomie.
Het gaat met name over buitenlandse zaken, defensie, justitie, financiën, sociale zekerheid, een deel van volksgezondheid en binnenlandse zaken. De federale overheid draagt alle verantwoordelijkheden van België en van de deelstaten ten aanzien van de internationale organisaties waar het partij van is.
Een federaal Europa moet bestaan voor haar burgers, in een democratie bepalen de burgers de ideologische richting van het gebied en geven zij mandaat aan het bestuur. In een federaal Europa worden besluiten op een lokaal niveau genomen waar kan, en op een federaal niveau waar moet.
Artikel 43 van de Grondwet stelt dat benoeming en ontslag van alle ministers, inclusief de minister-president, geschiedt bij koninklijk besluit. Dit besluit is een beslissing van de regering. Het is dus geen zelfstandige beslissing van de Koning. De Koning zet alleen maar zijn handtekening onder het koninklijk besluit.
De koning vormt samen met de ministers de regering. Sinds 1848 staat in de Grondwet dat de koning onschendbaar is, en dat de ministers verantwoordelijk zijn. De koning kan dan ook niet gedwongen worden af te treden naar aanleiding van een politieke handeling; een minister wel.
De koning kan buiten het gezag worden geplaatst
Maar wat als de koning nu echt iets heel ergs doet, zoals een moord plegen? Wordt hij dan vervolgd? In het uiterste geval kan in Nederland het staatshoofd buiten het gezag worden geplaatst. Dat noemen we een 'buitenstaatverklaring'.
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Deze krijgt de naam Bataafse Republiek (1795-1806). Onder Lodewijk Napoleon werd Nederland voor het eerst een Koninkrijk, het Koninkrijk Holland. Dit duurde slechts vier jaar (1806-1810). In 1813 herwon Nederland zijn onafhankelijkheid.