Scheurbuik, medisch: scorbutus of scorbuut, is een ziekte ten gevolge van een langdurig vitamine-C-tekort, een ascorbinezuurdeficiëntie, zoals dat in vroeger eeuwen op zeilschepen op de grote vaart veel voorkwam. Het woord scheurbuik is een op volksetymologie gebaseerde verbastering van het Latijnse woord scorbutus.
Een langdurig gebrek aan vitamine C kan leiden tot scheurbuik. De term scheurbuik is afgeleid van het Latijnse woord scorbus. Ascorbinezuur, de andere benaming voor vitamine C, betekent letterlijk tegen scheurbuik. Scheurbuik kwam vroeger vaak voor op de VOC-schepen.
Hoewel je aan scheurbuik kunt sterven, is het gemakkelijk te genezen.
Er ontstaan ook kleine bloeduitstortingen (petechiën), de ledematen doen pijn en er kunnen inwendige bloedingen voorkomen. Scheurbuik is niet besmettelijk en komt nog zelden voor. Mensen met een zeer slecht voedingspatroon hebben een verhoogde kans op het krijgen van de ziekte.
Scheurbuik komt nog steeds voor. – 'Het aantal gevallen van scheurbuik wordt waarschijnlijk onderschat, omdat veel dokters de ziekteverschijnselen niet meer kennen. Zij gaan ervan uit dat scheurbuik zich niet meer voordoet. Onze ervaringen wijzen echter uit dat deze ziekte nog geregeld voorkomt.
Symptomen van scheurbuik zijn onder meer zwellingen en bloedingen van het tandvlees, petechiën, vooral op onderbenen, slapte, stijve en pijnlijke ledematen en inwendige bloedingen. Er is geen sprake van een specifieke buikaandoening.
Een vitamine C-tekort is vandaag de dag eerder zeldzaam aangezien onze voeding meestal voldoende van deze vitamine bevat. Wanneer een tekort zich toch voordoet, kun je dit merken aan symptomen zoals gewichtsverlies, een lage weerstand, vermoeidheid, een slechte genezing van blauwe plekken en wondjes en gewrichtspijn.
Sommige mensen hebben extra vitamine C nodig, zoals zware drinkers, of mensen die heel eenzijdig eten. Vrijwel geen bijwerkingen. Alleen bij meer dan 1500 mg per dag kunt u misselijk worden of diarree krijgen. Ook heeft u dan meer kans op een niersteen.
Vitamine C zit in fruit, groente en aardappelen, met name in koolsoorten, citrusfruit, kiwi's, bessen en aardbeien. Om vitamine C zoveel mogelijk te behouden, is het belangrijk om groente in weinig water te koken, en niet langer dan nodig is.
De truc met het natuurlijk conserveren van witte kool als zuurkool was ontdekkingsreizigers en veroveraars van wereldzeeën zeer welkom. Zuurkool blijft ook op lange reizen goed houdbaar en was het middel tegen scheurbuik, een dodelijke ziekte veroorzaakt door een gebrek aan vitamine C.
De meeste voedingswetenschappers gaan uit van 1000 - 3000 mg vitamine C per dag in tijden van stress of dreigende virussen. Mensen kunnen echter zelf geen vitamine C aanmaken en zijn aangewezen op hun voeding, maar het valt niet mee om die hoeveelheid uit je voeding te halen.
Een tekort aan vitamine A kan huidproblemen, dof haar, nachtblindheid of in het ergste geval blindheid veroorzaken. Volgens zorgprofessionals is niet met zekerheid te zeggen dat deze gezondheidsklachten ook in Nederland ontstaan door een gebrek aan vitamine A.
Hoeveel vitamine C heb je elke dag nodig? Voor gezonde volwassenen wordt een dagelijkse vitamine C behoefte van 75 milligram gehanteerd. Wanneer je gevarieerd eet, krijg je genoeg vitamine C binnen uit het voedsel.
Bramen: door het grote aantal gezonde voedingsstoffen kunnen bramen worden gezien als het gezondste fruit! Bramen bevatten veel belangrijke vitamines (A, B1, B2, B6, B11, C en E) en mineralen (natrium, kalium, calcium, fosfor, ijzer, magnesium en koper).
Gemiddeld bevat andijvie meer mineralen dan andere groenten. Vooral het buitenste groene blad is rijk aan vitamine A, vitamine C en mineralen. Hierdoor is de groente gezond voor hart, maag en lever. Verder wordt gezegd dat andijvie vochtafdrijvend werkt en de lever ontgift.
Een paprika bevat bijna drie keer zoveel vitamine C dan een sinaasappel. Alle soorten fruit en groente bevatten vitamine C. Spruitjes, zwarte bessen, kiwi's, rode paprika's en ook koolsoorten, zoals boerenkool, bevatten allemaal veel vitamine C. Uiteraard ook sinaasappels.
Sommige groepen krijgen via de voeding onvoldoende vitamines binnen, en zij krijgen daarom het advies om vitamine D, foliumzuur, vitamine B12 of vitamine K te slikken.
Magnesiumtekort is meestal moeilijk te herkennen. Vooral spier- en zenuwstoornissen staan op de voorgrond: spierzwakte of -krampen, beven, stuipen. Ook psychische veranderingen kunnen voorkomen zoals toegenomen prikkelbaarheid, depressie en psychose.
De aanbevolen hoeveelheid vitamine C is voor een volwassene dus vastgesteld op 75 mg en de maximale hoeveelheid is 2.000 mg. Alles boven deze hoeveelheid kan als een overdosis worden beschouwd, maar gevaarlijk is het niet.