De oppositie wordt in de politiek gevormd door alle politieke partijen die tegen de uitvoerende macht zijn gekant; deze partijen worden de oppositiepartijen genoemd.
Een oppositieleider is een titel voor meestal het parlementslid dat politiek leider is van de grootste politieke fractie die niet in de regering zit.
De coalitie werd gevormd door Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), Democraten 66 (D66), Christen-Democratisch Appèl (CDA) en ChristenUnie (CU), dezelfde partijen als het voorgaande kabinet-Rutte III.
Ze werd gevormd na de federale verkiezingen van 2019 en bestaat uit de liberalen (Open Vld, MR), sociaaldemocraten (sp. a (intussen Vooruit), PS), groenen (Groen, Ecolo) en CD&V, de zogenaamde Vivaldicoalitie. In het parlement heeft de coalitie een meerderheid van 87 zetels op 150.
Een coalitie is een verbond van twee of meer groeperingen, partijen of staten. In het bijzonder wordt het woord gebruikt voor een verbond van politieke partijen die dan in een volksvertegenwoordiging samen een meerderheid van de stemmen hebben. Op nationaal niveau spreekt men dan van een regeringscoalitie.
De oppositie wordt in de politiek gevormd door alle politieke partijen die tegen de uitvoerende macht zijn gekant; deze partijen worden de oppositiepartijen genoemd.
Het Nederlandse kabinet bestaat uit alle ministers van de zittende regering, met hun staatssecretarissen. Een kabinet draagt de naam van de regeringsleider, die minister-president wordt genoemd (bijvoorbeeld: kabinet-Rutte), eventueel met een (Romeins) volgnummer (bijvoorbeeld: kabinet-Balkenende I).
In de Verenigde Staten wordt blauw sinds het jaar 2000 in de massamedia met de Democratische Partij geassocieerd. In 2010 lanceerde de partij een blauw officieel logo. De achtergrond van de vlag van de Verenigde Naties is lichtblauw, gekozen om vrede en hoop te vertegenwoordigen.
De grootste partijen van België zijn de sociaaldemocratische Parti Socialiste (PS) in het zuiden en rechts-nationalistische N-VA in het noorden.
Betekenis van het begrip links
Bijvoorbeeld: in het België van midden 19e eeuw werd de katholieke partij (le parti conservateur) aangeduid als la droite (rechts) en de liberale partij als la gauche (links).
Grondwettelijk is de koning het staatshoofd en maakt hij deel uit van de regering. Ook heeft hij een rol in de kabinetsformatie en het wetgevende proces. Hij moet elke wet ondertekenen om deze in werking te doen treden.
De regering maakt wetten in samenwerking met de Eerste en Tweede Kamer (wetgevende macht). Een wet begint met een wetsvoorstel en is klaar na publicatie in het Staatsblad. Daartussen ligt een vast aantal stappen, die alle wetsvoorstellen moeten doorlopen.
Een regeringscoalitie is een samenwerking van twee of meer politieke partijen, meestal met een meerderheid van zetels in het parlement, die een regering steunen zodat die een deel van hun doelstellingen werkelijkheid kan maken.
Betekenissen van het begrip "rechts"
In de 19de eeuw duidde rechts op conservatisme, een scherpe reactie tegen de moderne vrijheden en de industriële maatschappij, sterke klemtoon op organisch gegroeide sociale verbanden en machtsposities, respect voor autoriteit en aanvaarding van ongelijkheid.
Daarbij loopt het spectrum van extreemlinks (o.a. marxisme, communisme) tot gematigd-links (sociaaldemocratisch). Liberalisme staat in het centrum van de links-rechts as, met zowel gematigd-linkse (sociaal-liberaal) tot gematigd-rechtse (conservatief-liberaal) partijen.
De oppositiepartijen zijn dus N-VA, Vlaams Belang, PVDA-PTB, Ecolo (tot oktober 2020), sp.
Met de term paars kabinet wordt een kabinet bedoeld dat is samengesteld uit liberale partijen en sociaaldemocratische partijen, zonder deelname van christendemocraten. Deze naam is te verklaren doordat paars de politieke mengkleur is van het (in Nederland en België) blauwe liberalisme en de rode sociaaldemocratie.
Groene politiek is een politieke stroming die gericht is op een ecologisch duurzame samenleving, vaak gekoppeld aan idealen als sociale rechtvaardigheid en basisdemocratie.
Groen is een Vlaamse, progressieve en groene politieke partij, die bijna 7000 leden telt (2022). Pacifisme, sociale rechtvaardigheid en ecologie (duurzame ontwikkeling) zijn drie pijlers van het Groen-programma. De partij noemt 'de kwaliteit van leven' de 'groene draad door haar programma'.
De Koning stelt ministerieele departementen in. Hij benoemt Ministers en ontslaat hen naar welgevallen. Hij kan Ministers benoemen, die niet belast zijn met de leiding van een ministerieel departement.
Het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer heet het presidium en bestaat geheel uit Tweede Kamerleden. Het staat onder leiding van de voorzitter, ook een Tweede Kamerlid.
Regering controleren en wetten maken
Het parlement (ook wel Staten-Generaal) controleert het beleid van de regering (de Koning en de ministers). Ook heeft het parlement een wetgevende functie. Een wet gaat pas in als de Eerste en de Tweede Kamer het wetsvoorstel hebben aangenomen.
Een informateur krijgt alle aan de verkenner(s) uitgebrachte adviezen. Vervolgens voert hij of zij gesprekken met politici, deskundigen en natuurlijk met de fractievoorzitters van de partijen die wellicht samen een kabinet kunnen vormen. De informateur kijkt welke problemen er daarbij overwonnen moeten worden.
Het kabinet-Rutte IV is sinds 10 januari 2022 het Nederlandse kabinet, als opvolger van het kabinet-Rutte III. Het wordt gevormd door de partijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie na de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2021 en de daaropvolgende kabinetsformatie. Mark Rutte is de minister-president.