Het conflict begon nadat de pro-Russische Oekraïense president Viktor Janoekovytsj in februari 2014 werd afgezet na de maandenlange pro-westerse Euromaidan-protesten en de daaropvolgende Revolutie van de Waardigheid. Dit leidde tot pro-Russische protesten in de oostelijke en zuidelijke delen van Oekraïne.
24 februari 2022: de Russische president Vladimir Poetin (69) kondigt een militaire operatie aan in Oekraïne "om de separatisten in het oosten van het land te verdedigen". Het is de start van het grootste militaire conflict op Europese bodem sinds de Tweede Wereldoorlog.
Sinds de tweede helft van 2021 zijn de energieprijzen in de EU en de rest van de wereld enorm gestegen. De brandstofprijzen zijn verder gestegen als gevolg van de militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne, zonder aanleiding of grond, wat ook tot bezorgdheid heeft geleid over de energievoorziening in de EU.
In 1667 werd Oekraïne verdeeld tussen Polen en Rusland, met de Dnjepr als scheidingslijn. Die deling leverde twee culturen op, wat tot nu toe zichtbaar is en tot politieke spanningen leidt. In 1900 woonden 86 % van de 26 miljoen Oekraïners in het Russische Rijk, de overige 14 % in Oostenrijk-Hongarije.
De Russische invasie van Oekraïne is een aanvalsoorlog die begon op 24 februari 2022, toen Rusland buurland Oekraïne vanuit meerdere kanten binnenviel in een grote escalatie van de Russisch-Oekraïense Oorlog die sinds 2014 gaande is.
De gruwelijke oorlog in Syrië duurt al 11 jaar. Het voortslepende conflict heeft inmiddels aan honderdduizenden mensen het leven gekost. Miljoenen Syriërs zijn op de vlucht en hebben alles moeten achterlaten.
Zo vielen er in de twee Tsjetsjeense oorlogen die Rusland uitvocht (in 1994-96 en in 1999-2009) naar schatting tussen de 20.000 en 40.000 Russische militaire slachtoffers. In de tien jaar durende Afghaanse oorlog waren het er 15.000.
Oekraïne is een grote Europese staat en een grote markt met 42 miljoen consumenten. Het land is rijk aan grondstoffen (vruchtbare gronden, steenkool en erts mijnbouw (mangaan, titanium, ijzer). Het Oekraïense BNP is bij huidige prijzen bijna 131 miljard USD.
De officiële naam van het land werd Unie van Socialistische Sovjet-Republieken (USSR), kortweg Sovjet-Unie. Na de dood van Lenin in 1924 volgde Jozef Stalin hem op en werd de Sovjet-Unie een dictatuur. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stond de Sovjet-Unie aan de geallieerde zijde en leed het land zware verliezen.
Als Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek zou het tot 1991 onderdeel blijven van de Sovjet-Unie, onderbroken door Duitse bezetting tussen 1941 en 1944. Tijdens het bewind van Stalin (1922-1953) onderging dit deel van Oekraïne een krachtige industriële ontwikkeling.
Er zijn op dit moment geen aanwijzingen voor specifieke dreigingen voor Nederland, maar de ontwikkelingen in het conflict volgen elkaar snel op. Dat maakt dat het dreigingsbeeld snel kan veranderen.
Nederland hielp in eerste instantie Oekraïne aan bijvoorbeeld helmen, defensieve middelen, maar nu we ook offensieve wapens leveren (pantserhouwitsers), schuiven we meer op. Ook hoogleraar Geschiedenis en politiek van Rusland Hans van Koningsbrugge ziet dat Nederland steeds meer betrokken raakt bij het conflict.
De oorlog in Oekraïne leidt ook tot grote tekorten van biologische grondstoffen voor diervoeders. De sector heeft bij de Europese Unie een derogatie aangevraagd zodat pluimveebedrijven en varkensbedrijven 5 procent gangbaar eiwitrijk veevoer mogen bijmengen in biologisch voer.
Conflict vol mensenrechtenschendingen
Separatisten riepen in 2014 in de Oost-Oekraïense provincie Donbas twee volksrepublieken uit: Donetsk en Loegansk. Oekraïne accepteerde de afscheiding niet, waarna er een oorlog uitbrak tussen het Oekraïense leger en (pro-Russische) rebellen.
Spanje gaat 20 ton hulpgoederen sturen, vooral medisch materiaal en ook defensieve uitrustingen. Ook Griekenland stuurt defensieve uitrustingen en humanitaire hulp. Israël stuurt 100 ton humanitaire goederen en Italië maakte 110 miljoen euro over aan de Oekraïense regering.
Wanneer de Russen de invasie voortzetten zal deze naar schatting zorgen voor een kostenpost van $20 miljard per dag.
Voor 1990. Gorbatsjov volgt de overleden Konstantin Tsjernenko op als partijleider.
Voor auto en motor geldt, dat je op de Russische grens een tijdelijke invoervergunning voor je voertuig krijgt. Dat is in de praktijk vooral een Russische vertaling van je kentekencard, voor politieagenten die je onderweg willen controleren. Dit documentje wordt bij het verlaten van Rusland weer ingenomen.
Het huidige Oekraïne, Wit-Rusland, Georgië, Azerbeidzjan en Armenië maken als Sovjetrepublieken deel uit van het land. In 1924 volgen Oezbekistan en Turkmenistan, in 1929 Tajikistan, in 1936 Kazachstan en Kirgizië en in 1940 Litouwen, Moldavië, Letland en Estland. De Sovjet-Unie is daarmee het grootste land ter wereld.
Het samenwerkingsakkoord met Oekraïne zorgt voor makkelijkere handel voor Nederlandse bedrijven. Het draagt ook bij aan meer democratie in Oekraïne. En stabiliteit aan de grenzen van Europa.
Voor Oekraïne zijn er vooralsnog voldoende kansen voor terreinwinst, met dank aan de westerse levering van steeds zwaardere wapens. "Met name rond Cherson liggen er kansen", zegt Oost-Europadeskundige Bob Deen van het Instituut Clingendael. Deze zomer wordt daar een stevig Oekraïens tegenoffensief verwacht.
Naast olie en aardgas importeren Nederlandse bedrijven ijzer, staal, steenkool, koper, kurk en houtwaren uit Rusland. De Nederlandse export bestaat vooral uit medicijnen, bloemen, kunststoffen, vervoermiddelen, computerapparatuur en medische instrumenten en apparaten.
De huidige omvang van de Oekraïense strijdkrachten, die bestaan uit 250.000 (215.000 militairen), is na de Russische strijdkrachten de grootste in de regio.
In 2020 was het Russische bbp bijna US$ 1500 miljard en dit was vergelijkbaar met de som van de Benelux landen.
In de afgelopen week zijn 500 stuks Russisch materieel (waaronder 157 tanks, 5 vliegtuigen en helikopters, en 151 infanterievoertuigen) verloren gegaan. Hiermee komt het totale verlies aan Russisch materieel boven de zesduizend stuks uit. Dit blijkt uit een analyse van onderzoeksbureau Oryx Spioenkop.