Vroeger werd Amsterdam ook wel “Amstelredamme” genoemd, wat verwijst naar de dam over de Amstel. De oorspronkelijke nederzetting werd gesticht rond het jaar 1275 en kreeg zijn naam door de combinatie van “Amstel” (de rivier waarbij de stad ontstond) en “dam” (de constructie die gebouwd werd om de Amstel te reguleren).
Op de oevers van de Amstel en het IJ bouwden ze hun huizen en een kerk, de oude Kerk. Tussen 1250 en 1275 werd er in de rivier de Amstel een dam geplaatst wat uiteindelijk leidt tot de stadsnaam Amstelerdam en later tot Amsterdam. In 1275 werd voor het eerste de naam Aemstelledamme gebruikt voor het dorp.
Steden werden naar Joods gebruik vaak aangeduid met hun eerste letter volgens het Hebreeuwse alfabet. Zo werd Amsterdam dus Mokum Allef genoemd, waarvan alleen het deel Mokum door de jaren heen is overgebleven.
De dag waarop de naam Amsterdam voor het eerst op een archiefstuk werd vermeld is zondag 27 oktober 1275. Floris V, graaf van Holland, verleende in deze akte het recht van tolvrijheid 'aan de lieden die nabij de Amstel verblijven'.
Uit historisch onderzoek blijkt dat onze hoofdstad al eeuwenlang onterecht Amsterdam wordt genoemd. “Amsterdam dankt zijn naam aan de ligging bij een in de 13e eeuw aangelegde dam in de Amstel”, zo vermeldt de bekende informatiesite Wikipedia.
Wat is de oudste wijk? De oudste wijk van Amsterdam is de Middeleeuwse Binnenstad, ook wel bekend als het historische centrum. Deze wijk is het oorspronkelijke hart van Amsterdam en is ontstaan rond de dam over de rivier de Amstel in de 13e eeuw.
De Amstel werd afgedamd om overstromingen te beheersen, en de naam van de stad is afgeleid van de Amsteldam . In de 16e eeuw was Amsterdam uitgegroeid tot een ommuurde stad met als middelpunt de huidige Dam, ongeveer begrensd door wat nu de Singel en de Kloveniersburgwal zijn.
Amsterdam – Mokum. De naam stamt uit het Hebreeuwse מָקוֹם (Maqom). wat 'plaats' of 'stad' betekent.
Toponiemen zijn veldnamen. Dit zijn historische namen van percelen die gebruikt worden als akkers of weiden, bebouwd of nog onontgonnen. Toponiemen zijn geografische namen, net als Brabant, Nederland of Europa, maar de eenheden die veldnamen benoemen zijn relatief klein.
Burgerlijke Stand
In bijbelse tijden hadden Joden geen achternamen. Mannen en vrouwen werden aangeduid met hun voornaam, vaak aangevuld met een patroniem, oftewel een naam verwijzend naar hun vader. Om een voorbeeld te geven: Mozes ben David, of Mirjam bat Aäron.
De Holocaust in Nederland heeft de Joodse gemeenschap verwoest. De nazi's vermoordden ruim 80% van de 79.000 Joden in Amsterdam. Toch is de gemeenschap erin geslaagd een levendig Joods leven op te bouwen voor haar ongeveer 15.000 huidige leden .
De meest bekende bijnaam van die van Amsterdam is wel 'Mokumers'. Mokum = makan (Hebr.) = stad. De schimpnaam 'Stoepeschijters' hebben de Amsterdammers hoofdzakelijk te danken aan die van Broek in Waterland en Monnikendam, die bekend staan vanwege hun zindelijkheid.
Ze ontstond als zeearm van de Zuiderzee bij een van de grootste overstromingen uit de Nederlandse geschiedenis, de Allerheiligenvloed in 1170. Een stukje hoger gelegen land dat tijdens de zondvloed boven water bleef, was het begin van Noord: Volewijck.
Opvallend is dat, binnen Amsterdam, het stadsdeel Nieuw-West het meest populair is onder inwoners met een Turkse herkomst (45,3%) of met een Marokkaanse herkomst (41,9%). Bijna de helft van de inwoners in Amsterdam met een Turkse herkomst, woont in het stadsdeel Nieuw-West.
Mokum, zonder Aleph , wordt in Nederland nog steeds veel gebruikt als bijnaam voor de stad Amsterdam. De bijnaam werd eerst gezien als bargoens, een vorm van Nederlands straattaal, maar in de 20e eeuw verloor het zijn negatieve klank en wordt het nu door Amsterdammers gebruikt als bijnaam voor hun stad in een sentimentele context.
Een echte Amsterdammer is een Mokumer. Een Mokumer is een ingezetene van Amsterdam van wie een der grootouders, ouders en hij/zij zelf zijn geboren, getogen en woonachtig binnen de stadsmuren van 1650.
Mokum komt oorspronkelijk van het Hebreeuwse woord maqom (מָקוֹם), wat 'plaats' betekent. Er was een tijd dat mensen die Jiddisch spraken naar Nederlandse en Duitse steden verwezen met Mokum, plus de eerste letter van de naam van de stad (volgens het Hebreeuwse alfabet).
De oudste continu bewoonde stad ter wereld is Jericho in Palestina. Naar schatting is de stad ongeveer 9.000 tot 11.000 jaar geleden gesticht. Wat is de oudste stad van Nederland? Nijmegen is de oudste stad van Nederland, hoewel die status ook door Maastricht en Voorburg wordt opgeëist.
1000 jaar geleden was het Amsterdam zoals we dat nu kennen nog maar een onooglijk vissersdorpje. De geschiedenis van de stad begint in de 12e eeuw, toen het uitgestrekte veengebied ten zuiden van het IJ werd ontgonnen. De streek kreeg de naam Amestelle en ontving in 1306 stadsrechten.
Dordrecht is hiermee de oudste stad van Holland (een titel die overigens ook wordt geclaimd door Geertruidenberg, dat vroeger in Holland lag). In 1299 gaf graaf Jan I Dordrecht het stapelrecht, wat betekende dat alle goederen die over de Lek en Merwede werden vervoerd in Dordrecht op de markt moesten worden gebracht.
Amsterdam dankt zijn naam aan de ligging bij een in de 13e eeuw aangelegde dam in de Amstel. De stad wordt in het Amsterdams ook Mokum genoemd, een bijnaam afkomstig uit het Jiddisch.
De oorsprong van Amsterdam is verbonden met de bouw van een dam in de Amstel, genaamd Amestelle, wat 'waterrijk gebied' betekent, van Aa(m) 'rivier' + stelle 'locatie aan een kustlijn', 'rivieroever' .
Stadswapen gemeente Amsterdam
Het stadswapen met het wapenschild en kroon, de leeuwen en de tekst 'heldhaftig, vastberaden en barmhartig' is een symbool dat de stad Amsterdam aanduidt, en wordt als zodanig herkend.