Vandaag 80 jaar geleden werd de laagste temperatuur ooit in Nederland gemeten. Op 27 januari 1942 werd het in Winterswijk -27,4 °C.
Op 26 januari 1942 kwam het kwik in De Bilt niet hoger dan min 11,2 graden en de nacht die volgde koelde het af tot min 24,8 graden, de laagste standen ooit op het hoofdstation van het KNMI gemeten. Op 27 januari 1942 registreerde Winterswijk min 27,4 graden, de laagste temperatuur van de eeuw in ons land.
9,5 Graden onder nul is in 2021 de laagste temperatuur die is gemeten door Meteo Alkmaar en wel op 11 februari. Het jaar daarvoor was dat -2,4 graden (30 november 2020). Het weerstation bestaat vijftien jaar. Het kouderecord in die periode werd gemeten in 2012: toen was het op 4 februari -16,8 graden.
In het winterseizoen 1951-1952 duurde het tot 29 maart 1952 eer de koudste dag werd waargenomen. Gemiddeld gesproken valt de koudste dag van het jaar op 10 januari. Jaarlijks zijn er grote variaties mogelijk in datum, maar het gemiddelde blijft schommelen rond 10 januari.
De winter van 1963 was de koudste van de twintigste eeuw. Op veel plaatsen vroor het bijna drie maanden achtereen elke dag. Over de drie wintermaanden december 1962 en januari en februari 1963 had De Bilt een gemiddelde temperatuur van -3,1 graden (+2,6 graden is normaal).
Dat was 1963. DEN HAAG - De winter van vijftig jaar geleden wordt vooral geassocieerd met de Elfstedentocht, maar op 24 februari van dat jaar deden ook vijfduizend auto's mee aan een rally dwars over het IJsselmeer.
Winter van 1963 het koudst
De allerkoudste winter was die van 1963. De gemiddelde temperatuur over de maanden december, januari en februari was -3,0 graden. De temperatuur daalde maar liefst 81 nachten tot onder het vriespunt.
Een duinpan vlak achter het klimduin in Schoorl is het koudste plekje van Nederland. Deze zomer is er in de duinpan een gemiddelde van 8,6 graden gemeten.
Furnace Creek in Death Valley in de Amerikaanse staat Californië is de heetste plek op aarde. Op 10 juli 1913 werd het daar 56,7 graden en dat is officieel de hoogste temperatuur ooit gemeten.
Siberisch koud
De koudste plek op aarde waar mensen wonen, is het noordoosten van Siberië. Daar staat het kouderecord op 67,8 graden onder nul. De laatste keer dat die temperatuur werd gemeten was in 1933.
De door hogedrukgebieden gedomineerde maand was naast recordzonnig ook extreem droog en tevens vrij zacht, met een gemiddelde temperatuur van 7,3°C tegen 6,5°C normaal.
Zo voorspelden wetenschappers vorig jaar de koudste winter ooit en al gauw bleek dat daar geen sprake van was. De eerste weermodellen voor de winter van 2022/2023 verwachten in ieder geval een redelijk natte winter. In januari zullen er waarschijnlijk 8 tot 15 dagen zijn waarop er neerslag valt.
Kelvin: absolute temperatuur
De absolute temperatuurschaal heeft stappen van dezelfde grootte als de Celsiusschaal, maar legt het nulpunt bij het absolute nulpunt, dat wil zeggen dat een temperatuur uitgedrukt in kelvin niet negatief kan zijn. Het absolute nulpunt ligt ongeveer bij −273,15 °C, dit is dus nul kelvin.
Een ijsdag is een dag waarop het de hele dag blijft vriezen. Ook de hoogste temperatuur van het hele etmaal ligt op een ijsdag dus onder nul.
Smogalarm in heel Nederland
De warmste dag ooit werd op 25 juli 2019 gemeten in Gilze-Rijen. Het werd destijds 40,7 graden. In Zeeland werd het op die dag 40,6 graden.
Als je puur naar de gemiddelde jaartemperatuur kijkt is Zeeland met gemiddeld 10,5 graden de warmste provincie van Nederland. In grote delen van Zuid-Holland, Noord-Brabant en Limburg ligt de gemiddelde jaar temperatuur op 10,2 graden. In het noorden is het duidelijk kouder dan in het zuiden en zuidwesten.
Januari, de tweede maand van de meteorologische winter, is gemiddeld gezien de koudste maand van het jaar. De maandgemiddelden van de maximumtemperatuur liggen, naargelang van de plaats, tussen 0 en 6°C en die van de minimumtemperatuur tussen –5 en 1°C.
Wat is extreme koude? In extreme kou moet de mens de lichaamstemperatuur toch rond de 37°C kunnen handhaven. Er zijn er veel werksituaties waarin regelmatige blootstelling aan koude voorkomt, zowel in gebouwen als in de buitenlucht (in de winter).
Volgens de onderzoekers is de kans op een hete zomer in 2022 ruim 70%. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift 'nature'. Eerder voorspelden dezelfde meteorologen al de extreem warme zomer van 2018, 2019 en 2020.
April 2022 was een zeer zonnige maand. De zon scheen gemiddeld over het land 233 uur tegen 196 uur normaal. Verder was de maand te koud met een gemiddelde temperatuur van 9,3 graden tegen 9,9 graden normaal en de maand was gemiddeld iets te nat. Gemiddeld viel 51 mm tegen 41 normaal.
De zomer van 2022 verraste Nederland met hitte, droogte en volop zonneschijn. Met een gemiddelde temperatuur van 18,6 graden in De Bilt waren alleen de topzomers van 2003 en 2018 nog respectievelijk 0,1 en 0,3 graden warmer. Normaal is het ruim een graad kouder met 17,5 graden.
De verwachting is dat het weer zacht blijft. De kans op winters weer is heel klein. Dat betekent niet dat het helemaal niet meer kan sneeuwen of koud wordt. Ook tijdens zachte weken kan er weleens een dagje met winterse buien of een koude vriesnacht tussen zitten.
Op 19 juli werd het extreem warm, in een deel van het land gaven we code oranje uit vanwege de hitte. Die dag werd het vrijwel overal warmer dan 35 °C en in Beek werd met 39,5 °C de hoogste temperatuur van de zomer gemeten. Augustus staat in de top 3 warmste augustusmaanden sinds 1901.
De winters in Nederland waren vroeger veel kouder dan nu. De kans op een Elfstedentocht werd de afgelopen jaren steeds kleiner en de winters lijken steeds minder streng. Wanneer kon je maar beter twee winterjassen over elkaar dragen?