39 graden is al uniek
Op 24 juli werd het 75(!) jaar oude hitterecord van Warnsveld gebroken toen het in Eindhoven39,3 graden werd. Ook dat was een barrière want nooit eerder werd er in ons land 39 graden gemeten. Tot op de dag van vandaag zijn 24, 25 en 26 juli 2019 de enige dagen geweest met maxima boven 39 graden!
Onbetwist de heetste plek op onze aardbol is de Dasht-e Lut woestijn in Iran. Hier werd ooit een record temperatuur gemeten van 70,7°C. Leven is er niet, zelfs bacteriën houden het hier voor gezien op deze een na droogste plek op aarde (alleen delen van de Atacama-woestijn in Chili zijn droger).
Vandaag 80 jaar geleden werd de laagste temperatuur ooit in Nederland gemeten. Op 27 januari 1942 werd het in Winterswijk -27,4 °C.
In de vorige eeuw stond het landelijke hitterecord bijna 75 jaar op Warnsveld. Op 23 augustus 1944 werd het toen 38,6 graden. In 2019 gingen we op 3 dagen over deze waarde heen en vandaag, 3 jaar later dus, alweer. Uit onderzoek blijkt dat de heetste dag tegenwoordig 4 graden warmer is dan 100 jaar geleden.
Record hoogste temperatuur
De hoogste temperatuur in Nederland sinds het begin van de metingen is 40.7°C op 25 juli 2019 in het Noord-Brabantse Gilze-Rijen.
Op vijf dagen werd het er warmer dan 30 graden en op veel plaatsen in ons land sneuvelden septemberrecords. Eindresultaat was een zomer met in De Bilt over juni, juli en augustus de record gemiddelde temperatuur van 18,7 graden (net als in 1826) en het record van 840,3 uur zon.
Minstens drie maanden per jaar is het in Jakoetsk, in het oosten van Siberië, rond de veertig graden onder nul. Daarmee is dit de koudste stad op aarde. Zeker, er zijn plekken waar het nóg kouder wordt, zoals ruim negenhonderd kilometer verder naar het oosten in het dorpje Ojmjakon (met 500 inwoners).
Dat was met een maximumtemperatuur van 25,7 graden de 'koudste' plek van Nederland. De provincie Groningen kent twee meetstations, namelijk Lauwersoog en Nieuw-Beerta. Op laatstgenoemde plek werd het tropisch warm met 30,3 graden.
Siberisch koud
De koudste plek op aarde waar mensen wonen, is het noordoosten van Siberië. Daar staat het kouderecord op 67,8 graden onder nul. De laatste keer dat die temperatuur werd gemeten was in 1933.
Griekenland is in de zomermaanden gemiddeld het warmst en ook nog eens het op één na droogste land van Europa.
Athene, Griekenland
Hier werd trouwens de hoogste temperatuur van Europa gemeten: 48 graden in 1977! Let wel op dat de winters een stuk frisser zijn: in het noorden van de hoofdstad is zelfs sneeuw niet uitgesloten!
In Somalië regent het bijna nooit. Het is daar bijna elke dag minstens 30 graden en de gemiddelde temperatuur ligt rond de 50 graden. Door de grote droogtes zijn er veel problemen in het land. Er is een groot tekort aan voedsel en drinkwater.
In het Latijn heette de dinsdag dies Martis: de dag van Mars, de oorlogsgod. woensdag: genoemd naar Wodan, de Germaanse oppergod. Bij de Romeinen was woensdag de dies Mercurii: de dag van Mercurius, de god van de handel en winst.
Als de TW-waarde hoger is dan 35 graden Celsius kan een menselijk lichaam niet meer afkoelen door te zweten. Lagere waarden kunnen ook al dodelijk zijn. Dat bleek wel tijdens de Europese hittegolf van 2003, toen duizenden mensen stierven bij een TW van 28 graden Celsius.
De langste hittegolf beleefde ons land in 1975. Op 29 juli begon een aaneengesloten reeks van achttien zomerse dagen, waarvan er zes tropisch waren. In de zomer van 1976 kwam een hittegolf voor van 17 dagen, waarvan er 10 tropisch waren.
De Veluwe is met ruim 950 mm per jaar het gebied waar op jaarbasis de meeste regen valt, in Midden-Limburg (minder dan 750 mm per jaar) valt de minste neerslag.
In het voorjaar schijnt de zon het vaakst in het westen en noorden van het land. Het noordwesten heeft 89 zonuren meer dan het zuidoosten. Dat de zon in het westen en noorden vaker schijnt heeft te maken met het relatief koude water van de Noordzee. Boven dat koude water wordt wolkenvorming onderdrukt.
Het Groningse dorpje Lauwersoog is in 2018 benoemd tot de koelste plek van Nederland. Met meer dan 10 graden verschil met de warmste plek van Nederland, is dit de ideale plek om te vertoeven als het kwik stijgt. Bij Lauwersoog kun je heerlijk zwemmen in het Lauwersmeer en ook de Waddenzee ligt op een steenworp afstand.
In het Russische dorp Ojmjakon - het koudste dorp ter wereld - zijn ze wel wat gewend, maar de kou is daar nu zo extreem dat zelfs een thermometer die er speciaal voor toeristen was geplaatst het begeven heeft. De laagste temperatuur ooit gemeten in Ojmjakon is -67,7 graden Celsius. Dat record stamt uit 1933.
Het absolute nulpunt of nul Kelvin, is min 273 graden Celsius, de temperatuur waarop atomen in theorie volledig zouden moeten stoppen met bewegen. Met een temperatuur van 100 nanoKelvin zijn de BEC's in het ISS kouder dan de gemiddelde temperatuur in de ruimte, waar het zo'n 3 Kelvin is of -270 graden.
Niet alleen in Siberië is het berekoud, ook in het westen van Rusland kan de temperatuur tot ijzige waarden dalen. Het gehucht Ust'Shchuger, dat ten westen van de Oeral ligt, mag zichzelf zelfs het koudste plekje van Europa noemen. Op 31 december 1978 daalde de temperatuur er naar -58,1 graden.
Uiteindelijk klokte de hittegolf van '76 af op een gemiddelde temperatuur van 32,9 graden Celsius. Op de warmste dag die zomer werd het 35,4 graden. Dinsdag klom het kwik op sommige plaatsen in ons land richting de veertig graden Celsius.
Op 19 juli werd het extreem warm, in een deel van het land gaven we code oranje uit vanwege de hitte. Die dag werd het vrijwel overal warmer dan 35 °C en in Beek werd met 39,5 °C de hoogste temperatuur van de zomer gemeten. Augustus staat in de top 3 warmste augustusmaanden sinds 1901.
Maar een record zoals vorig jaar halen we (gelukkig) niet. Toen sneuvelde het 72 jaar oude hitterecord van 27 juni 1947. Maar die zomer van 1947 was wel heel extreem: vier hittegolven, waarvan eentje die maar liefst negentien dagen zou duren.