De burgemeester vormt samen met de wethouders het dagelijks bestuur van de gemeente. De burgemeester heeft eigen taken en bevoegdheden en is voorzitter van de gemeenteraad.
Het zal ook niet voor niets zijn dat Van Dale sinds enkele edities de uitdrukking kent: 'iets burgemeester maken', met als betekenis: iets opdrinken of opeten.
Etymologie. Vroeger sprak men van borghmeester, burchmeester of borgermeyster, dat wil zeggen hoofd van borg of burg (stad, wijk).
De ideale leeftijd van de nieuwe burgemeester is 45 jaar. Van de tien recent benoemde burgemeesters zijn er acht tussen de 43 en 47 jaar. Twee zijn er ouder: de 53-jarige Henk Kosmeijer die burgemeester mag worden in Marum en de 55-jarige Lex Roolvink die is voorgedragen in het Brabantse Grave.
De burgemeester wordt in Nederland nog door de Kroon benoemd. Dat gebeurt op voordracht van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties na een aanbeveling van de gemeenteraad.
Taken burgemeesters
De burgemeester zorgt voor een goed verloop van de vergaderingen van de gemeenteraad. De burgemeester is zelf geen lid van de gemeenteraad en mag dus niet stemmen of onderwerpen inbrengen. Wel mag de burgemeester tijdens de vergadering deelnemen aan de overleggen (ook wel beraadslagingen genoemd).
In Nederland wordt de burgemeester feitelijk door de gemeenteraad gekozen (voorgedragen), na een zorgvuldige selectieprocedure waarbij ook de commissaris van de Koning een belangrijke rol vervuld. De 'Kroon' (de Koning én de verantwoordelijke minister van BZK) benoemt uiteindelijk de burgemeester.
Het woord burgemeesteres staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
De burgemeester is echter niet de baas van de gemeente. De gemeenteraad is het hoogste orgaan. De burgemeester legt, net als de wethouders, verantwoording af aan de gemeenteraad over hoe de burgemeester zijn of haar taken uitvoert.
Arbeidsmarktperspectief Burgemeester
Voor een Burgemeester zijn er niet veel doorgroeimogelijkheden. Het beroep is al een van de belangrijkste beroepen binnen een gemeente. De Burgemeester zou er wel voor kunnen kiezen om eventueel op provinciaal niveau of nationaal niveau een politieke functie te gaan bekleden.
Het gemiddelde loon binnen de sector Overheid & Semi-overheid ligt op € 4.264 bruto per maand. Het minimale of startsalaris begint bij € 886 en het maximale loon is € 21.000 bruto per maand.
Het is samengesteld uit de Middelnederlandse woorden burch [= stad] en meester. In de uitspraak is men een e gaan toevoegen en later is men die e ook gaan schrijven: burgemeester. Het eerste lid is dus afkomstig van het woord burch/burg en niet van het woord burger.
Burgemeesters moeten wonen in de gemeente waar zij zijn benoemd. Omdat verhuizen niet altijd gelijk mogelijk is, kan de gemeenteraad een ontheffing van de verhuisplicht geven van maximaal één jaar.
Er is geen opleiding om burgemeester te worden, je moet verkozen worden door de kiezers van een gemeente.
Politieke ambtsdragers zijn de mensen die het land, de provincies, waterschappen en gemeenten besturen. Denk aan ministers, burgemeesters, wethouders en gedeputeerden van provincies. Politieke ambtsdragers zijn geen 'gewone' werknemers of ambtenaren. Voor hen gelden daarom soms aparte regels.
Het college van burgemeester en wethouders vormt het bestuur van de gemeente. De burgemeester is de voorzitter van het college van B en W. Het aantal wethouders is evenals het aantal raadsleden afhankelijk van het aantal inwoners van de gemeente: minimaal twee en maximaal negen.
Het college van B&W bestuurt de gemeente; de burgemeester is voorzitter van het college. De burgemeester let erop dat het college het beleid op tijd voorbereidt, vaststelt en uitvoert. De burgemeester kan zelf onderwerpen voorstellen en in het college bespreken. De gemeenteraad controleert het college van B&W.
Een locoburgemeester neemt voor bepaalde omstandigheden de taken over, bijvoorbeeld bij (kortstondige) afwezigheid van of verplichtingen elders van de zittende burgemeester.
Gemeente voert landelijk en eigen beleid uit
Bijvoorbeeld het bouwen van een theater, het aanleggen van een fietspad of het bouwen van woningen. Het maken van die keuzes is de belangrijkste taak van het gemeentebestuur. Daarnaast voert de gemeente ook veel landelijke wetten uit.
Indien sprake is van een verstoorde verhouding tussen de burgemeester en de raad, kan de raad, door tussenkomst van de commissaris van de Koning, een aanbeveling tot ontslag zenden aan Onze Minister.
Androgynie kan men op drie verschillende manieren omschrijven: Zich androgyn voelen. Een persoon die zich niet mannelijk en niet vrouwelijk voelt, zich juist mannelijk én vrouwelijk voelt of iemand die gevoelsmatig tussen beide seksen staat. Androgyn zijn uit vrije wil.
Benoemen wethouders
De partijen dragen kandidaat-wethouders voor aan de gemeenteraad. De gemeenteraad benoemt de kandidaat vervolgens tot wethouder. De gemeenteraad controleert het werk van de wethouder.
Aan het hoofd van de gemeentelijke organisatie staat de gemeentesecretaris. De gemeentesecretaris heeft de leiding over de ambtenaren en vormt de verbinding tussen het college van B en W en het ambtelijk apparaat.
Een gemeenteraad is het gekozen vertegenwoordigende lichaam in de gemeente en daarvan tevens het hoogste bestuurlijke orgaan. De raad stelt het beleid van de gemeente vast en controleert het dagelijks bestuur: het college van burgemeester en wethouders.
Elke gemeente heeft een gemeenteraad, een burgemeester en een college van burgemeester en wethouders (B en W). Een belangrijke taak van de gemeenteraad is om het college te controleren. Het college moet op zijn beurt verantwoording afleggen aan de gemeenteraad. Een wethouder kan geen lid van de gemeenteraad zijn.