Wat is controle? Controle is het krampachtig vasthouden aan iets of iemand op een ongezonde manier. Deze mensen laten hun dagelijkse leven hierdoor beïnvloeden. Ze willen controle over alles en iedereen en zijn zich niet bewust dat hun gedrag van nadelige aard is.
Angst en zekerheid
Overmatige controle heeft vaak te maken met angst. Je bent bang dat je fouten maakt of je bent bang dat het mis gaat. Je bent bang om iets te verliezen of je bent bang voor de gevolgen van een foute inschatting. Je krijgt pas vertrouwen wanneer je merkt dat het zo loopt als jij had bedacht.
Er is niet één oorzaak aan te wijzen; wel zijn er verschillende risicofactoren. Controledwang of een andere dwangstoornis ontstaat meestal door een combinatie van lichamelijke oorzaken, wat je meemaakt in je leven en je persoonlijke eigenschappen. Een belangrijke lichamelijke oorzaak is erfelijkheid.
De control freak
De controlfreak heeft het goed voor elkaar en daar is niks mis mee. Je bent goed voorbereid, alles is perfect geregeld en er gebeuren geen onverwachte dingen. Dit is wel zo overzichtelijk en je kunt gemakkelijk anticiperen op situaties (die waar mogelijk al zijn ingecalculeerd).
Als je last hebt van controledrang, dan ben je extreem bang dat dingen niet gaan zoals ze volgens jou zouden moeten gaan. Het streven naar controle geeft een (vals) gevoel van veiligheid.
Schrijf op wat je los wilt laten en bepaal het door jou gewenste resultaat (dus wat mogelijk gaat worden als je de controle hebt losgelaten). Schrijf het resultaat bevestigend op (wat je wilt, niet wat niet wilt) en gebruik de tegenwoordige tijd. Laat je niet beperken door twijfels en (on)mogelijkheden.
Mensen met een dwangmatige-persoonlijkheidsstoornis, ook wel een obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis genoemd (OCPS), ervaren een sterke drang om alles onder controle te hebben. Ze zijn voortdurend bezig om hun taken ordelijk en foutloos te uit te voeren, vaak zonder enige emotie.
Ze hebben behoefte aan macht en controle en zijn mede daardoor snel jaloers. Die macht en controle over jou zullen ze proberen te bereiken door van jou hun trouwste fan te willen maken, en jou het gevoel te geven dat je hen nodig hebt.
De oorzaak van deze angst voor controleverlies is het sterke verlangen naar houvast en zekerheid, terwijl de wereld om je heen constant in verandering is.
Is het 'de controle' of 'het controle'?
Het is 'de controle', want controle is mannelijk en vrouwelijk. Als je het aanwijst is het 'die controle'.
Wanneer verliefdheid en het gevoel een sprookje te beleven plaats maakt voor een emotionele kwelling en hel. Drama, conflict, twijfel, teleurstelling, verstikkend, gemene woorden, sorry's die niks betekenen,… zijn kenmerken van destructieve relaties.
De neiging om jezelf zo perfect mogelijk te profileren komt voort uit angst voor de oordelen van een ander en uit angst om te falen. Je leven en je daden moeten perfect zijn en jij bent de enige die een taak succesvol uit kan voeren. Dit kan zowel positief als negatief kan zijn.
Als je last hebt van een paniekstoornis, kunnen situaties die voor een ander heel normaal zijn tot zweethanden, angstige gedachten en regelmatig tot paniekaanvallen leiden. Een paniekaanval kan erg heftig zijn. Je kunt het gevoel hebben gek te worden, de controle te verliezen of een hartinfarct te krijgen.
Een angststoornis gaat bijna nooit vanzelf over. Wacht daarom niet met hulp zoeken. Het belangrijkste is dat je toegeeft dat je een probleem hebt en daar iets aan wilt veranderen. Je kunt zelf en samen met mensen om je heen (familie, vrienden) aan jouw angsten werken.
Iemand met een gegeneraliseerde angststoornis is overmatig en langdurig angstig en bezorgd over meerdere dingen in zijn leven. Er is bijna constant sprake van een angstig voorgevoel. Dit betreft niet één, maar meerdere levensgebieden, bijvoorbeeld het werk, de financiën of de zorg voor de kinderen.
Ook in bed. De meeste narcisten leven in de volle overtuiging dat ze onweerstaanbaar zijn in bed en dat hun bedpartner maar al te graag bereid is om aan hun fantasien te voldoen. Dit is overigens een reden waarom narcisten zo slecht om kunnen gaan met kritiek, krenking en met afwijzing. Ook in bed.
Je kunt een narcist boos maken door het ontvangen van een compliment. Ongeacht of het nou een compliment is voor een prestatie die je hebt geleverd, of een beloning op je werk. Wanneer iemand anders dan de narcist een compliment ontvangt worden ze boos. Ze geven hieraan uiting door je te devalueren.
Narcisten vallen op gevoelige en empathische vrouwen en mannen. Mensen met prachtige eigenschappen en waarden als zorgzaamheid, respect, eerlijkheid, openheid. Zorgzaamheid, bijvoorbeeld, zorgt ervoor dat je oog hebt voor de behoefte van anderen.
Controle leren loslaten betekent jezelf overgeven
Goed om te weten is dat controle veelal een illusie is. Je kúnt nu eenmaal niet alles controleren, want zelfs wanneer je alles in de puntjes hebt uitgedacht, is de kans groot dat het anders verloopt. En, je raad het al, dat geef opnieuw flink wat stress.
Wel zijn er een paar terugkerende signalen die je in de gaten kan houden. Volgens Kromwijk-Lub is een van de eerste tekenen van wegkwijnende liefde dat je je steeds meer aan elkaar gaat ergeren. Je gaat elkaar vermijden, in gesprekken wordt er kortaf gereageerd en er is minder interesse in elkaars leven.
conflicten worden of niet uitgesproken (irritaties) en dat stapelt zich, of conflicten worden niet opgeruimd. je kunt niet jezelf zijn, je verliest jezelf. de relatie is gestoeld op angst, manipulatie en controle. er is fysiek en/of emotioneel misbruik.
Hier zijn enkele kenmerken die over het algemeen geassocieerd zijn met toxische mensen: Toxische mensen zijn heel veroordelend. Ze zullen ze de dingen die je wel en niet gedaan hebt heel kritisch benaderen. Problemen zijn nooit hun fout, en ze zijn bereid te liegen als het hen uitkomt.
Persé is een alternatieve spelling die al lange tijd voorkomt. Per se betekent letterlijk 'op zichzelf', 'noodzakelijkerwijs'. Het komt ook al lange tijd voor in de betekenissen 'beslist, zeker, absoluut' en 'zeer, echt'.