Samengevat is dit de conclusie. Als je een olie of vet niet verhit, dan zijn olijf-, koolzaad-, soja-, arachide-, zonnebloem-, maïsolie en andere plantaardige oliën de betere keuzes. Dat is omdat ze vooral onverzadigde vetten bevatten en zo helpen de verzadigd vet consumptie te beperken.
Het maakt de olie nog langer houdbaar en extra bestand tegen verhitting. Een groot nadeel van dit gedeeltelijke hardingsproces is dat het transvetten produceert. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat deze soort vetten erg ongezond zijn en het risico op hartaandoeningen kunnen verhogen (1).
Olijfolie kun je goed als vervanger van zonnebloemolie gebruiken. Voor het bakken en braden van bijvoorbeeld vlees of groenten raden we de gewone of Mild Olijfolie aan. Ook bij het bakken van een taart of cake kan olijfolie worden gebruikt, maar dit blijft niet onopgemerkt door de sterkere smaak van olijfolie.
"We noemen een olie gezond als die rijk is aan onverzadigde vetzuren. Oliesoorten met veel verzadigde vetten sorteren we in de categorie 'ongezond", legt hij uit. Hij raadt aan om vooral olijfolie, koolzaadolie en sojaboonolie te gebruiken.
En op basis van dit criterium zijn arachideolie en olijfolie de grote winnaars. De eerste barst van de omega 9, een vetzuur dat erom bekend staat een grote rol te spelen bij het voorkomen van hart- en vaatziekten. Dankzij zijn neutrale smaak is dit de perfecte kandidaat-frituurolie.
Om gezond te bakken kun je dus het beste vloeibaar vet gebruiken. Je kunt hierbij denken aan verschillende soorten oliën, maar bijvoorbeeld ook aan vloeibare margarine of een vloeibaar bak- en braadproduct. Er zijn verschillende typen olie verkrijgbaar in de supermarkt, zoals olijfolie, zonnebloemolie en arachideolie.
Dat komt door de oorlog in Oekraïne, waar Nederlandse bedrijven tweederde van hun zonnebloemolie vandaan halen. Als gevolg van de schaarste raakt het zonnebloemolieschap in de supermarkt leeg. Om tekorten tegen te gaan, wordt de verkoop van zonnebloemolie in supermarkten soms beperkt.
Bak, braad, wok of frituur bij voorkeur in gewone (goedkope) olijfolie, arachideolie, zonnebloemolie of maïsolie. Lijnzaadolie en extra vierge olijfolie kun je beter niet verhitten.
Zonnebloemolie bestaat voor ongeveer negentig procent uit gezonde onverzadigde vetten. Hierdoor is zonnebloemolie gezond in vergelijking met harde bak- of braadproducten die veel ongezonde verzadigde vetten bevatten. Het eten van veel verzadigd vet verhoogt het risico op hart- en vaatziekten.
Frituur op maximaal 175 °C en tot de friet een goudgele kleur heeft. Gebruik vloeibaar, plantaardig frituurvet. Geschikt om te frituren zijn: vloeibaar frituurvet, zonnebloemolie en olijfolie (geen extra vierge). Doe kleine hoeveelheden in de frituurpan, houd maximaal 150 gram per keer aan.
Extra vierge olijfolie is minder geschikt voor verhitten bij hele hoge temperaturen voor langere tijd. De smaak gaat grotendeels verloren na verhitting. Ook kan deze olie boven de 180 graden ontbinden en kunnen ongezonde stoffen ontstaan. Zorg er bij de bereiding voor dat de olie niet begint te roken of te dampen.
Alternatieven voor bakken
Een veelgenoemde vervanger voor zonnebloemolie is arachideolie. Deze olie wordt uit pinda's gewonnen en smaakt daar ook een beetje naar. Verder zijn raapzaadolie, koolzaadolie, olijfolie (absoluut geen extra vierge) en maisolie goede alternatieven.
Gebruik geschikte vloeibare margarines, bak- en braadproducten of oliën. Voorbeelden van oliën geschikt om in te bakken zijn: arachideolie, olijfolie, maïsolie, rijstolie, slaolie, soja-olie, zonnebloemolie, koolzaadolie en roerbakolie.
Extra vierge olijfolie is perfect om éénmalig te verhitten. De meeste olijfoliën mogen verhit worden tot 140 à 160°C. Maar bijvoorbeeld Verde Salud van amanprana mag verhit worden tot 180°C. Bij hogere temperaturen ontstaan er zowel bij extra vierge als bij geraffineerde olie toxische stoffen.
Zonnebloemolie bevat net als olijfolie veel onverzadigbare vetzuren, maar doordat dit meervoudige vetzuren zijn is zonnebloem veel beter bestand tegen verhitting. Zonnebloemolie is geschikt voor bakken, braden en frituren. Overigens geldt dit ook voor pinda- of arachideolie.
8. De winnaar is Monini GranFruttato Selezione Speciale Olio Extra Vergine di Oliva. Die is algemeen verkrijgbaar voor €9,32. De testers beoordeelden deze olie met een 7,3 en vonden hem Italiaans, niet scherp maar mild pittig en de smaak bleef lekker lang hangen.
Het is aan te raden gebruikte frituurolie nooit aan te vullen met nieuwe olie. Oude olie kan met zuurstof reageren en ranzig worden. Bovendien ontstaan er sneller schadelijke stoffen zoals PAK's. Als de frituurolie 5 tot 7 keer is gebruikt, is het advies de olie te vervangen.
Het beste om in te bakken of te frituren is olie of zachte of vloeibare margarine uit een fles. Behalve vloeibaar frituurvet is gewone plantaardige olie, zoals zonnebloemolie en olijfolie, ook geschikt om in te frituren.
In sommige supermarkten van bijvoorbeeld PLUS en Jumbo geldt er daarom een limiet van één fles per klant. "Als de aanvoer opdroogt, moet je ervoor zorgen dat iedereen het kan kopen en dat mensen niet meer inslaan dan ze nodig hebben", zegt Marc Jansen, directeur van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel.
Door de oorlog raken voorraden op. Supermarkten gaan ertoe over om de verkoop van het aantal flessen zonnebloemolie per klant te beperken. In sommige supers is er nu al geen aanbod meer, meldt brancheorganisatie Centraal bureau Levensmiddelenhandel (CBL).
Olijfolie versus boter
Olijfolie is niet beter voor de lijn dan boter, maar wel beter voor de gezondheid. Oliën hebben namelijk als voordeel dat ze veel onverzadigde vetzuren bevatten. Die zijn goed voor je cholesterol: ze houden het slechte LDL-cholesterol laag en helpen zo hart- en vaatziekten voorkomen.
kies voor margarine en halvarine met < 17 gram verzadigd vet/100 gram en kies voor vloeibare bak- en braadproducten of olie; kies voor magere vleessoorten en vleeswaren; kies voor halfvolle of magere melkproducten en magere kaas; beperk het gebruik van snacks zoals gefrituurde producten, slaatjes, chocolade en gebak.
Als onderdeel van een gevarieerde voeding en gezonde leefstijl, leveren 2 eetlepels Blue Band Vloeibaar (20ml) per dag een belangrijke bijdrage aan de hoeveelheid essentiële vetten die nodig zijn voor de groei en ontwikkeling van kinderen. De benodigde dagelijkse inname is 2g alfa-linoleenzuur en 10g linolzuur.