Constitutionele toetsing door de rechter houdt in dat de rechter toetst (of mag toetsen) of wetten al dan niet in overeenstemming zijn met de Grondwet. Het huidige artikel 120 van de Grondwet bepaalt dat de rechter niet mag beoordelen of wetten en verdragen in strijd zijn met de Grondwet.
Toetsingsverbod van artikel 120 GW
In principe is het niet mogelijk dat rechters wetten in formele zin toetsen aan de Grondwet en rechtsbeginselen, zoals het evenredigheidsbeginsel. Dit volgt uit artikel 120 van de Grondwet en wordt ook wel het toetsingsverbod genoemd.
Nederland beschikt niet over een constitutioneel hof, en artikel 120 van de Nederlandse Grondwet verbiedt bovendien aan de rechter om de wet te toetsen aan de Grondwet.
De rechter kan en moet wetgeving in formele zin echter wel toetsen aan hoger recht waar het betreft rechtstreeks werkende bepalingen van verdragen en van het Unierecht. In de kern gaat artikel 120 Grondwet over de vraag wie het laatste woord heeft over de interpretatie van met name de Grondwet.
Een van de tien aanbevelingen is om het toetsingsverbod van wetgeving aan de Grondwet af te schaffen. De staatscommissie verwacht dat dit de overheid dwingt zich bewuster te verhouden tot de grondbeginselen van de rechtsstaat.
Waarom mag de rechter dat niet? De rechter mag dat niet omdat de Eerste en Tweede Kamer en de regering de wetten hebben gemaakt. Alleen de regering en de Eerste en Tweede Kamer mogen iets te zeggen hebben over de regels die voor iedereen gelden.
Constitutionele toetsing door de rechter houdt in dat de rechter toetst (of mag toetsen) of wetten al dan niet in overeenstemming zijn met de Grondwet. Het huidige artikel 120 van de Grondwet bepaalt dat de rechter niet mag beoordelen of wetten en verdragen in strijd zijn met de Grondwet.
Rechters mogen geen zaken behandelen waarbij ze zelf zijn betrokken doordat ze een bepaalde nevenfunctie hebben. Een rechter die in het bestuur zit van een voetbalclub, mag bijvoorbeeld geen zaak behandelen waarin die club een van de partijen is. Zijn onpartijdigheid zou dan ter discussie komen te staan.
De werking van het internationale recht in de nationale rechtsorde is omschreven in de artikelen 93 en 94. Bepalingen van verdragen en van besluiten van volkenrechtelijke organisaties, die naar hun inhoud een ieder kunnen verbinden, hebben voor iedereen verbindende kracht, nadat zij zijn bekendgemaakt.
Nederland is het enige Europese land dat geen enkele vorm van rechterlijke toetsing van wetten aan de Grondwet kent. Mondiaal bezien staat Nederland in een rijtje met Irak, Cuba, Noord-Korea en Saoedi-Arabië. Door het toetsingsverbod van artikel 120 van de Grondwet schiet de rechtsbescherming van burgers tekort.
In artikel 7 van de Grondwet staat dat niemand voorafgaand toestemming nodig heeft van de overheid om iets te zeggen of te schrijven in het openbaar.
Nederland is een civielrechtelijk rechtsgebied en kent daarom het systeem van zogenaamde “carrièrerechters” (het is mogelijk dat een rechter zijn hele professionele leven op de rechterstoel heeft doorgebracht).
Nederland is een constitutionele monarchie. Aan het hoofd van het land staat een monarch, koning of koningin, die zich heeft te houden aan de constitutie, oftewel de Grondwet. In de Grondwet is bepaald dat de Koning, of de Koningin, onschendbaar is en dat de ministers verantwoordelijk zijn.
Het Grondwettelijk Hof toetst in de eerste plaats de wetskrachtige normen aan de regels die de onderscheiden bevoegdheden van de federale Staat, de gemeenschappen en de gewesten bepalen.
Nederland is het enige land in Europa waar nieuwe wetten niet door de rechter aan de Grondwet worden getoetst. Om misstanden zoals het Toeslagenschandaal te voorkomen wil NSC, de partij van Pieter Omtzigt, dat Nederland een constitutioneel hof krijgt.
Niet al het recht staat in de wet. De rechter houdt ook rekening met jurisprudentie. Dat zijn uitspraken die eerder zijn gedaan in vergelijkbare zaken. De rechter kan deze uitspraken gebruiken als richtlijn, maar hij kan er ook van afwijken.
Niemand kan de doodstraf krijgen. Niemand kan de doodstraf krijgen. Hoe erg de misdaad ook is, een Nederlandse rechter kan niemand ter dood veroordelen. Ook niet in een bijzondere situatie.
Zo beschermt hij de rechten en vrijheden van iedereen in Nederland. Maar de rechter mag wetten niet toetsen aan de Grondwet, vanuit de gedachte dat het aan de wetgevende macht is om ervoor te waken dat wetten hiermee in overeenstemming zijn.
Voorbeelden van uitspraken zijn een vonnis, beschikking en arrest.
Alle rechters verdienen jaarlijks in ieder geval, als je uitgaat van een 36-urige werkweek, tussen de €74.000 en €111.000 bruto. Dit is inclusief vakantiegeld en eindejaarsuitkering. Nu gaan we het stapje voor stapje bekijken: Een rechter in opleiding verdient per maand tussen de €2407 en €3754 bruto.
De rijksoverheid mag burgers verplichten belasting te betalen. Welke belastingen burgers moeten betalen, staat in de wet. Werknemers betalen bijvoorbeeld loonbelasting over het loon dat zij verdienen.
Artikel 21
De zorg van de overheid is gericht op de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu.
De overheid moet ervoor zorgen dat iedereen in Nederland voldoende inkomen heeft om van te kunnen leven. Nederlanders die dat niet op eigen kracht lukt, komen in aanmerking voor een uitkering. De bestaanszekerheid der bevolking en spreiding van welvaart zijn voorwerp van zorg der overheid.