Filips II, verdediger van het rooms-katholieke geloof, was koning over een rijk waar de zon nooit onderging. Hij probeerde via oorlogvoering en slimme huwelijken zijn concurrenten Frankrijk en Engeland in toom te houden, zette tevergeefs de ketters in de Nederlanden onder druk en versloeg de Ottomanen.
Aan het einde van zijn leven had Filips II maar weinig van zijn doelen bereikt. Hij had de Ottomanen weerstaan, maar geenszins uitgeschakeld; Frankrijk was een katholieke mogendheid gebleven, maar werd geregeerd door de in religieus opzicht notoire opportunist, Hendrik IV.
Filips II en Alva
Zijn zoon Filips II volgde hem op en zette zijn vaders strenge (religieuze) politiek voort. Omdat hij zelf in Spanje verbleef, benoemde Filips zijn halfzus Margaretha van Parma als gouverneur van de Nederlanden. Het verzet tegen Filips zijn beleid werd echter steeds sterker.
Als reactie op de vogelvrijverklaring van Willem van Oranje, besloten ze daarom Filips II officieel af te zweren als koning. Dit betekende dat ze hem niet meer erkenden als koning. Dit werd opgeschreven in het Plakkaat van Verlatinge (1581).
Protestantse en katholieke edelen verzetten zich tegen de bloedige vervolging. In een brief, het Smeekschrift der Edelen, veroordelen zij de Inquisitie. Margaretha van Parma, bang voor onrust, geeft de edelen tijd en ruimte om hun brief aan Filips II in Spanje te overhandigen.
De Beeldenstorm begon op 10 augustus 1566 in Vlaanderen en eindige een paar maanden later in Holland. De Spaanse koning, Philips II, was woedend en stuurde een groot leger. Een slecht idee, want daarmee begon de Tachtigjarige Oorlog en de Nederlandse strijd voor onafhankelijkheid. En die hebben we mooi gewonnen!
De Beeldenstorm ontstond niet vanuit het niets. Het jaar 1566 was sowieso al onrustig geweest. De lage adel uit de Nederlanden had zich verbonden en was in opstand gekomen tegen het gezag van de katholieke Spanjaarden die met hun inquisitie ernst maakten met de vervolging van protestanten, ketters in hun ogen.
Willem van Nassau wordt in 1533 geboren op een kasteel in Duitsland. Hij is de oudste zoon van de graaf van Nassau. Van huis uit spreekt Willem Duits en hij wordt opgevoed in het protestantse geloof.
Protestanten vallen honderden kerken binnen, vernielen de heilige beelden en plunderen alles leeg. Ze uiten hiermee hun kritiek tegen de rooms-katholieke kerk en tegen het bewind van koning Filips II. De Beeldenstorm, ontstaan als gevolg van opbouwende onrust, leidt tot nog meer chaos in de Nederlanden.
De Opstand, ook wel bekend als de Tachtigjarige Oorlog, duurde van 1568 tot 1648. Het verzet begon naar aanleiding van de invoering van een belastingmaatregel en de harde vervolging van protestanten. Al snel werd het echter een algehele opstand tegen de Spaanse machthebber in de Nederlanden, Filips II.
De Tachtigjarige Oorlog was een oorlog tussen Nederland en Spanje, die duurde van 1568 tot 1648. De oorlog woedde in de Nederlanden (huidige Nederland en België), die toentertijd bestuurd werden door de koning van Spanje. De oorlog begon als een opstand onder het volk in de Noordelijke Nederlanden tegen de Spanjaarden.
De Tachtigjarige Oorlog neemt een belangrijke plaats in de vaderlandse geschiedenis in. Tijdens deze oorlog kwamen de Nederlanden, onder leiding van Willem van Oranje, in opstand tegen het Spaanse Rijk onder koning Filips II. De oorlog leidde tot het ontstaan van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
Het plan van de Armada om Engeland te veroveren faalt dan ook volledig als de Spaanse vloot door de Engelsen wordt verslagen in de Slag bij Grevelingen en daarna kapot slaat op de klippen van de Ierse kust. Aan het einde 16e eeuw leefden Spanje en Engeland in een staat van conflict met elkaar.
Hertog van Alva en de Beeldenstorm
Het is 1566 als Alva naar Nederland wordt gestuurd. Daar heeft dan net de Beeldenstorm plaatsgevonden. De Spaanse koning is woedend over de vernielingen die protestanten hebben aangericht in katholieke heiligdommen en stuurt daarom een van zijn krachtigste onderdanen naar het noorden.
Waarschijnlijk was hij in tegenstelling tot Granvelle en Filips ervan overtuigd dat na de vermoording van de prins even snode personen diens plaats zouden innemen; hij zal met andere woorden wel de mening toegedaan zijn dat de Opstand alleen door militaire overmacht ten einde kon worden gebracht, en gevreesd hebben dat ...
Zijn bijnaam dankte hij aan zijn moedig optreden tijdens de Frans (huis Valois) Engelse (huis Plantagenet) Honderdjarige Oorlog over de troon van Frankrijk. De bijnaam kan volgens verschillende kroniekschrijverstoegeschreven worden aan Filips' moedige gedrag tijdens de Slag bij Poitiers.
Beelden werden kapot geslagen en kunstwerken vernield. Dit gebeurde op veel meer plaatsen in heel Nederland. Deze 'Beeldenstorm' was begonnen in de Zuidelijke Nederlanden en had zich nu uitgebreid naar het noorden. In 1517 had de Duitse monnik Maarten Luther kritiek geuit op de rooms-katholieke kerk.
Op 10 augustus 1566 bestormt een groep protestanten een klooster bij het Zuid-Vlaamse Steenvoorde. Heiligenbeelden worden van de muur getrokken. De beeldenstorm markeert een aantal ingrijpende politieke, religieuze en staatkundige veranderingen in de Nederlanden.
Koning Filips II wilde de orde in de Nederlanden herstellen en de beeldenstormers bestraffen, en zond daarom Fernando Álvarez de Toledo, hertog van Alva, naar de Nederlanden. In 1567 trad landvoogd Margaretha van Parma uit protest tegen Alva's methoden af, waarna Alva werd aangewezen als haar opvolger.
Willem van Oranje staat bekend als onze Vader des Vaderlands. Niet omdat hij maar liefst 15 kinderen kreeg, maar omdat hij in de 16e eeuw zo'n belangrijke rol speelt in de opstand tegen de Spaanse koning Filips II.
De kleur oranje verwijst naar de familienaam van de Nederlandse koninklijke familie, het Huis van Oranje-Nassau. Hun voorvader, Willem van Oranje, is de stichter van Nederland. De kleur oranje symboliseert onze nationale eenheid en Nederlanders geven uiting aan hun nationale trots door oranje te dragen.
Hij is een van de belangrijke figuren uit de Nederlandse geschiedenis: Willem van Oranje, de vader des vaderlands, prins van Oranje, Willem de Zwijger. Zijn verzet tegen de Filips II vormt het begin van de Tachtigjarige Oorlog en leidt tot het ontstaan van de Republiek der Nederlanden.
Maar het was niet tachtig jaar volop oorlog. In 1609 werd namelijk een bestand gesloten, waarbij de strijdende partijen afspraken de wapens (voorlopig) neer te leggen. Deze vrede duurde twaalf jaar en heet daarom het Twaalfjarig Bestand. Als we zo rekenen duurde de Tachtigjarige Oorlog dus 80-12 = 68 jaar.
De Slag bij Heiligerlee in 1568 wordt algemeen gezien als het begin van de Tachtigjarige Oorlog met Spanje die duurde tot 1648.