Aanbod op de arbeidsmarkt = beroepsbevolking
zijn de personen in een land die (minimaal 12 uur per week) kunnen en willen werken.
Kenmerken Nederlandse arbeidsmarkt. De Nederlandse arbeidsmarkt is een zeer flexibele arbeidsmarkt, met een hoge arbeidsparticipatie en met relatief kleine inkomensverschillen. Maar ook een arbeidsmarkt waar, ondanks de lage werkloosheid, nog te veel mensen langs de kant staan.
Techniek, ICT, zorg en onderwijs
Uit analyse van Randstad blijkt dat bijna ieder vakgebied kansrijk is in 2022. Toch is ook duidelijk te zien dat met name in de techniek, ICT, zorg en het onderwijs structureel de meeste vacatures openstaan.
Op de arbeidsmarkt gaat het om vraag en aanbod. Het aanbod wordt bepaald door de mensen die willen en kunnen werken. De vraag is afhankelijk van het aantal werkenden dat nodig is bij bedrijven en organisaties. De overheid probeert met allerlei maatregelen vraag en aanbod zo goed mogelijk op elkaar te laten aansluiten.
De vraag op de arbeidsmarkt komt van werkgevers: zij vragen namelijk om arbeid. Je kunt zien hoe groot de vraag is door te kijken naar de werkgelegenheid: de hoeveelheid bezette banen plus het aantal openstaande vacatures. Het aanbod op de arbeidsmarkt komt van de beroepsbevolking: zij bieden namelijk hun arbeid aan.
De belangrijkste invloeden op de arbeidsmarkt, zijn de beroepsbevolking, de werkloosheid, de demografische invloeden, de economie zowel nationaal als internationaal en de ontwikkelingen die op dit moment plaatsvinden op de arbeidsmarkt. De beïnvloedende factoren zorgen ervoor dat er veel werk te vinden is of weinig.
We spreken van krapte op de arbeidsmarkt als de vraag naar werk groter is dan het aanbod. Werkgevers hebben dan veel vacatures die ze niet kunnen vullen. Oftewel: er staan posities open en ze moeten meer hun best doen om goede krachten te werven.
De spanningsindicator van UWV berekent de krapte op de arbeidsmarkt door het aantal openstaande vacatures af te zetten tegen het aantal WW'ers met een verstreken uitkeringsduur van minder dan 6 maanden. Hoe meer vacatures per WW'er, des te hoger de arbeidsmarktspanning.
Voor iedere 100 werklozen staan er op dit moment liefst 133 vacatures open. Niet eerder was de arbeidsmarkt zo krap als nu. In het laatste kwartaal van 2021 stonden er nog 106 vacatures tegenover 100 werklozen.
Een van de grote oorzaken is vergrijzing, en dat die eraan zit te komen, weten demografen al jaren. Vergrijzing betekent dat er meer mensen met pensioen gaan dan er op de arbeidsmarkt bij komen. Sectoren met hoge vergrijzing zijn op dit moment onder meer de overheid, onderwijs en transport.
Met een verdere toename van het aantal openstaande vacatures en opnieuw een daling van het aantal werklozen, liep de spanning op de arbeidsmarkt in het tweede kwartaal van 2022 verder op. Er kwamen 16 duizend openstaande vacatures bij en het gemiddeld aantal werklozen daalde met 11 duizend.
Symptomen van een krappe arbeidsmarkt
In de huidige krappe arbeidsmarkt is de vraag naar nieuw talent vele malen groter dan het aanbod hiervan. Werkgevers hebben vooral moeite met het vinden van talent omdat er onder potentiële kandidaten gebrek is aan vaardigheden, ervaring en beschikbaarheid.
De vraag naar arbeid bestaat uit de vraag naar werknemers, de vraag naar arbeidskracht van zelfstandigen en de vacatures. Het aantal personen dat een baan heeft.
Als de vraag naar arbeid groter is dan het aanbod dan spreken we van een krappe arbeidsmarkt, het loon zal dan stijgen. Wanneer de vraag kleiner is dan het aanbod spreken we van een ruime arbeidsmarkt. Het loon zal dan dalen.
Bij een ruime arbeidsmarkt is het aanbod van arbeid groter dan de vraag naar arbeid. Hierdoor is er relatief veel werkloosheid en hebben mensen moeite om een baan te vinden, omdat werkgevers een ruime keuze aan kandidaten hebben.
Een van fundamentele oorzaken van de krapte is de vergrijzing van de Nederlandse bevolking. Volgens hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen is het omslagpunt van de vergrijzing pas over een kleine dertig jaar: "Als we doorgaan met wat we nu doen, zal de vergrijzing ons nog tientallen jaren parten spelen."
De krapte op de arbeidsmarkt nam al vóór corona structureel toe. Maar de virusuitbraak leidde tot een tijdelijke extra krapte. "Er is een tekort aan arbeidsmigranten die tijdens de pandemie terug zijn gegaan naar Oost-Europa", zegt Van Mulligen. Ook de coronasteun zorgt ervoor dat er meer vacatures zijn dan werklozen.
De komende 20 jaar blijft de beroepsbevolking nog wel krimpen, denkt Joop Schippers, hoogleraar arbeidsmarkt aan de Universiteit Utrecht. Wilthagen denkt zelfs dat het nog wel 30 jaar kan duren.
Het arbeidsaanbod en de aard van het werk zal de komende jaren ook veranderen als gevolg van de voortschrijdende technologische ontwikkelingen. Banen zullen verdwijnen, maar er zullen ook nieuwe voor in de plaats komen. Dit vraagt om nieuwe vaardigheden van werknemers en om continu te blijven leren.
De arbeidsmarkt is het “institutioneel stelsel” waarbinnen vraag en aanbod naar inzake arbeid mekaar ontmoeten. Het arbeidsaanbod gaat uit van de werknemers terwijl de vraag naar arbeid een zaak is van de ondernemingen.
De prijs die op de arbeidsmarkt tot stand komt, is het loon. Voor de vragers naar arbeid is loon een kostenpost en voor de aanbieders van arbeid is het loon inkomen. Het aanbod van arbeid of de beroepsbevolking bestaat uit de bezette banen (werkgelegenheid) en de mensen die op zoek zijn naar een baan, de werklozen.
De arbeidsmarkt is het geheel van vraag naar – en aanbod van de productiefactor arbeid. Hoewel deze markt regelmatig wordt voorgesteld als een markt van volkomen concurrentie, is dat eigenlijk onjuist. er is geen sprake van een homogeen product; arbeidskrachten (mensen) beschikken over verschillende kwaliteiten.