Voor de vorming van regen- of onweersbuien zijn drie ingrediënten noodzakelijk. Omdat wolken uit kleine waterdruppeltjes bestaan is er als eerste vocht nodig. Verder is er een groot temperatuurverschil nodig tussen de temperatuur dichtbij de grond en die op aanzienlijke hoogte.
De knal bij de bliksemflits ontstaat doordat de lucht binnen het pad van de vonk sterk verhit wordt en uitzet. De snelle en plotselinge uitzetting van de lucht veroorzaakt een flinke schokgolf die hoorbaar is als donder. Uit de tijd die verstrijkt tussen bliksem en donder kan men afleiden of het onweer nabij is.
Als een boom naast je huis wordt geraakt kan de spanning via de leidingen in de grond, zich naar je huis verplaatsen en slaat door op je elektrische apparaten. Als bliksem thuis inslaat kan er brand ontstaan, muren kunnen scheuren of inzakken.
Houd ramen en deuren gesloten, bliksem wordt aangetrokken door tocht. Blijf uit de buurt van koperen leidingen en elektrische kabels. Haal alle stekkers uit het stopcontact (dus niet bellen met een telefoon die in het stopcontact zit). Ga niet douchen of in bad, vermijd bij voorkeur contact met stromend water.
Onweer ontstaat door wrijving tussen sterk stijgende warme lucht en sterk dalende koude lucht. In onweerswolken stromen sterk stijgende warme lucht en sterk dalende koude lucht vlak langs elkaar met snelheden van maximaal honderd kilometer per uur.
De bliksem kiest de gemakkelijkste weg en slaat in waar het elektrische veld het grootst is. Zo goed als alles geleidt stroom beter dan de lucht, dus slaat de bliksem vaak in op het hoogste punt. Ook ijzeren constructies geleiden erg goed en trekken dus de bliksem aan.
Douchen en afwassen
Doordat stroom bij blikseminslag ook via leidingen binnen kan komen én water stroom kan geleiden, is het beter om ook alles waar water uit komt, te mijden. Een douche nemen, je handen wassen of de afwas doen, kun je dus beter uitstellen tot de bui over is.
Haal dus altijd gelijk de stekkers van alle elektrische apparatuur uit het stopcontact als het onweert. Zelfs de oplader van uw mobiele telefoon. Blikseminslag kan er namelijk voor zorgen dat alle stoppen doorslaan en dat de apparaten onherstelbare schade oplopen.
In een huis ben je ook redelijk veilig, mits je niet in de buurt van koperen leidingen of elektrische kabels bent. Ook schijnt douchen en badderen een afrader te zijn. De kans dat je geraakt wordt door de bliksem is gemiddeld 1 op 2 miljoen.
Als de bliksem thuis inslaat kan er brand ontstaan. Het is daarom belangrijk om je woning te beveiligen met rookmelders. De meeste schades worden veroorzaakt door overspanning (inductie). De bliksem slaat dan niet direct op je woning in, maar bijvoorbeeld in een boom in de buurt.
Het lijkt een klassiek fabeltje, maar het is toch echt waar: vermijd contact met stromend water. Slaat de bliksem dichtbij in, dan zoekt de stroom een uitweg langs leidingen. Dus niet alleen een douche en een bad kunnen gevaarlijk zijn, of kranen in het algemeen, maar ook radiatoren. Fietsen.
Het Europees grondgebied krijgt gemiddeld 350 dagen per jaar te maken met bliksem. Dat wil zeggen dat er elke dag wel ergens in Europa een blikseminslag is. Augustus blijft in West-Europa de maand met de meeste blikseminslagen.
Je vermijdt best alle contact met stromend water. Dus: niet douchen, geen bad nemen, je handen niet wassen en de afwas of handwas moeten ook maar even wachten. Water is een uitstekende geleider voor stroom, vandaar.
Het lagedrukgebied zorgt ervoor dat er een stroming wordt opgezet die de buien naar de Benelux, en vaak ook Nederland specifiek, blaast. Daar komen ze dan 's avonds aan, om in de loop van de avond en in de nacht over ons land te trekken.
Eén zo'n warmte onweersbui duurt gemiddeld 1/2 tot 1 uur. Maar blijven meestal op één plaats hangen.
Zelfs als de bliksem rechtstreeks inslaat, heb je een kans van twee op drie om te overleven. Dat komt omdat de stroom de weg van de kleinste weerstand kiest. Tijdens een onweer regent het meestal fel. De persoon is doorweekt.
Ja, bliksem kan inslaan op uw zonnepanelen. Als de bliksem inslaat op uw woning, is dit normaal gesproken op het hoogste punt van uw woning. In de meeste gevallen zal de bliksem niet inslaan op uw zonnepanelen als u een schuin dak heeft.
Tel het aantal seconden tussen bliksemflits en donder. Zo weet je hoe ver het onweer bij je vandaan is: 1 seconde komt overeen met een afstand van ongeveer 300 meter. Tel je minder dan 10 seconden, dan is het onweer gevaarlijk dichtbij.
Omgekeerd wordt soms enkel de bliksem gezien. Een bliksemschicht heeft gemiddeld een hoogte van 15km, zodat deze, afhankelijk van de bewolking, van op grote afstand zichtbaar kan zijn. Wanneer het geluid dan niet zo ver draagt, door bijvoorbeeld tegenwind, zal men geen donder horen.
Wanneer je in het terrein onderweg bent en geen internet hebt, kun je ook met de eenvoudige 3-seconden vuistformule berekenen hoe ver het onweer van je vandaan is: tel de seconden tussen blikseminslag en donderslag en deel dit getal door drie. Hierdoor weet je grofweg hoe ver weg het onweer is.
Ga naar binnen als het onweert
Binnenshuis is de veiligste plek. Maar als je geen stevig gebouw in de buurt hebt, kun je je toevlucht ook zoeken in een afgesloten auto. De kooivormige autoconstructie van geleidend materiaal werkt als een zogeheten 'Kooi van Faraday'.
Als u goed hebt opgelet hierboven, dan kunt u de conclusie trekken dat de donder an sich niét gevaarlijk is. De bliksem daarentegen is dat wél! De donder is simpelweg een reactie op de bliksem en is niets anders dan een geluidsgolf die hoorbaar is.
Ja! In een auto zit je veilig als het onweert. Mocht je onverhoopt geraakt worden door de bliksem dan dient de carrosserie als de zogenaamde 'kooi van Faraday'. De bliksem wordt rondom de passagiers naar de grond geleid.
Als de bliksem bij jou in de buurt inslaat, moet die stroom ergens naartoe kunnen. Via een elektriciteits- of antennekabel of waterleiding kan de stroom zo jouw huis binnenkomen. Als je stekkers dan nog in het stopcontact zitten, kan apparatuur beschadigen. Denk bijvoorbeeld aan een laptop die nog aan de oplader zit.
Vrijwel alle dingen geleiden stroom beter dan lucht dat doet. Daarom zal de bliksem bij voorkeur via bijvoorbeeld bomen en hoge gebouwen stromen. Ook ijzeren hekwerken zijn goede geleiders. De blikseminslag veroorzaakt echter ook een gevaar door het potentiaalverschil in de grond.