Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) is in artikel 1 van de Arbowet gedefinieerd. Onder PSA vallen alle factoren die op het werk stress kunnen veroorzaken, bijvoorbeeld agressie, geweld, seksuele intimidatie, pesten en werkdruk. Als werkgever bent u dus verplicht werkdruk te voorkomen.
Oorzaken van werkstress kunnen zijn:
Onduidelijkheid over je taken. Een slechte relatie of een conflict met je leidinggevende of een collega. Niet gewaardeerd worden. Onzekerheid over de toekomst van je baan.
Ook ongezonde leef- en werkgewoonten kunnen je draagkracht verminderen: verkeerde eetgewoonten, te veel koffie of alcohol, te weinig lichaamsbeweging, te weinig slaap en ontspanning, het werk niet goed organiseren, te veel werken en te weinig pauzes nemen.
Dit zijn de kenmerken van werkstress: Je bent sneller moe en hebt weinig momenten waarop je echt tot rust komt. Je reageert vaker geïrriteerd dan anders, ook als het om kleine dingen gaat. Je productiviteit op het werk gaat omlaag; je hebt het gevoel dat er minder uit je handen komt.
Waarom helpt het om werkstress te meten? De meeste mensen ervaren wekelijks lichte stress op het werk en daar is weinig mis mee. Lichte werkstress kan zelfs positieve effecten hebben, zoals die energieboost die je voor een deadline krijgt. Het helpt om het beste uit jezelf te halen.
Werkstress is stress door of in je werksituatie. De stress hoeft niet veroorzaakt te worden door je werksituatie alleen. Ook de combinatie van hoge belasting op je werk met belasting in je privéleven kunnen voor stressklachten zorgen. Deze klachten kunnen ervoor zorgen dat je slechter functioneert op je werk.
Symptomen van chronische stress zijn slecht slapen, prikkelbaarheid, gespannenheid, de neiging om je terug te trekken, verminderde eetlust of net meer zin in zoet, humeurigheid en vermoeidheid. Ook ben je gevoeliger voor pijn.
Symptomen van stress
snel boos zijn, huilen. piekeren, slecht slapen. vermoeidheid, weinig energie. veel of juist weinig eetlust.
Volgens het transactionele stressmodel ervaren mensen vooral stress als ze een situatie als schadelijk of bedreigend ervaren en inschatten daar niet goed mee om te kunnen gaan vanwege afwezige interne en/of externe hulpbronnen.
Door chronische stress verhoog je de kans op overprikkeling, hartritmestoornissen of hartkloppingen en andere psychische klachten, zoals een burn-out, angststoornis en depressie.
Ongezonde stress
Kortom: als stress te lang aanhoudt, te vaak voorkomt en/of te groot is, is er onvoldoende gelegenheid om tussentijds te herstellen. Dan is er sprake van ongezonde stress.
Hoe ontstaat een burn-out? U krijgt een burn-out doordat u lange tijd te veel spanning (stress) heeft gehad. Het lukte u niet om met die spanning om te gaan. Spanning hoort bij het leven.
Overspannen en ziek melden op werk
Als je overspannen bent en werkstress ervaart, mag je je ziek melden voor werk. Je bent niet verplicht om een reden op te geven, maar je werkgever vraagt wel hoe lang je afwezig denkt te zijn. Gun jezelf en je lichaam een paar dagen rust om bij te komen van een stressvolle periode.
Oorzaken van een burn-out
Denk aan een te hoge werkdruk, maar ook problemen in het privéleven, zoals schulden. Is een medewerker naast het werk bijvoorbeeld ook mantelzorger, dan ontstaat de kans op overbelasting. Ook het karakter van de medewerker is een belangrijke oorzaak in het ontstaan van stress.
Je hersenen detecteren 'gevaar' en je autonoom zenuwstelsel begint zich voor te bereiden om te vechten (fight), te vluchten (flight) of te bevriezen (freeze). De hypofyse in je hersenen activeert je bijnier en produceert de hormonen adrenaline, noradrenaline en cortisol.
Op langere termijn kunnen gespannen spieren in nek en schouders leiden tot pijn, knopen in je nek of tussen je schouderbladen en zelfs spasmes. Allemaal stress gerelateerde lichamelijke klachten waar je niet op zit te wachten.
Lichamelijke symptomen bij stress:
Rusteloosheid, onrust. verzuurde spieren, spierpijn, benen en armen voelen zwaar, stijve spieren, klachten van pezen en spieraanhechtingen. onregelmatige hartslag, snelle hartslag, hartkloppingen.
Te lang te veel stress, of spanning, zorgt ervoor dat je hersenen minder goed functioneren. Hierdoor kun je bijvoorbeeld vaker dingen gaan vergeten, snel afgeleid zijn en gevoeliger zijn voor negatieve emoties. Dit is te voorkomen door je hersenen voldoende rustmomenten te geven.
Gespannen spieren door verhoogde spierspanning
Gespannen spieren door stress komt vaak voor in onze rug, schouders en nek. Gespannen spieren in deze regio kan vervolgens ook tot spanningshoofdpijn leiden. Vaak is de balans tussen inspanning en ontspanning van de spieren verstoord.
0-25: Rust. 26-50: Lage stress. 51-75: Medium stress. 76-100: Hoge stress.
Veel mensen ervaren deze toestand als enorm prettig en daarmee is het een belangrijke factor voor werkgeluk. Er zijn 3 dingen die mensen helpen om 'in flow' te komen: intrinsieke motivatie, plezier en uitdaging. Ook werkomstandigheden hebben invloed. Denk bijvoorbeeld aan comfort of werkuren.
Als je ervaart dat je werk je ziek maakt, dan is het hoog tijd om hulp in te schakelen. Praat er in eerste instantie met je huisarts over. Je huisarts zal tegelijk nagaan wat jou probleem is en je persoonlijk opvolgen of doorverwijzen naar een psycholoog of loopbaanbegeleider.