Op grond van de Wet op het notarisambt is het mogelijk om het openen van een testament uit te stellen tot na de uitvaart. Dit kun je bijvoorbeeld opnemen in je testament als je iemand onterft en niet wilt dat iemand daar achter komt voor je begrafenis. In dat geval is je testament pas na een kleine week openbaar.
Hiervoor moet u naar een notaris. Dat kan de notaris zijn die het testament gemaakt heeft (of zijn opvolger), of een notaris naar keuze. Die notaris naar keuze benadert dan de notaris die het testament gemaakt heeft en krijgt een afschrift. Nu kan de notaris de erfgenamen informeren over de inhoud van het testament.
Een testament blijft wettelijk altijd gelden. Er zit dus geen einddatum op. In de praktijk moet je een testament wel regelmatig herzien om te beoordelen of deze nog aansluit op jouw huidige situatie en wensen.
In een testament bepaalt de overledene wie de erfgenamen zijn en welk deel van de erfenis zij krijgen. Erfgenamen kunnen familieleden zijn, maar ook vrienden, kennissen of een goed doel. De overleden persoon kan in het testament ook wettelijke erfgenamen hebben onterfd.
Vóór 1 januari 2003 was het voor gehuwden eigenlijk bijna altijd nodig om een testament te maken, tenminste, als je alles goed wilde regelen voor de langstlevende. Nu geldt het nieuwe erfrecht en is het niet altijd nodig om nog iets voor de partner te regelen.
Een testament is een document waarin iemand vastlegt wat er bij overlijden moet gebeuren met zijn of haar nalatenschap. Iedereen die overlijdt, laat iets na. Dit kunnen bijvoorbeeld geld, schulden, spullen of dieren zijn. In een testament staat hoe deze erfenis wordt verdeeld en wie de executeur is.
Wettelijke en testamentaire erfgenamen hebben volgens de wet recht op inzage in uw testament. Zij kunnen hiervoor bij de notaris of bij het Centraal Testamenten Register een schriftelijk aanvraag indienen. Dit kan echter alleen na uw overlijden.
In een testament staat wie de erfgenamen van de overledene zijn. Als u wilt weten of een overledene een testament heeft gemaakt en waar dat is, kunt u of kan uw notaris contact opnemen met het Centraal Testamentenregister (CTR).
Akte onder beheer van notaris
Het Centraal Testamentenregister houdt alle testamenten bij die in Nederland zijn opgemaakt. De aktes zelf blijven onder beheer van de betrokken notaris.
Executeur regelt zaken rondom erfenis
De begrafenis of de crematie. Maar ook betaling van schulden en verdeling van goederen. U kunt in uw testament iemand aanwijzen die de erfenis regelt: een executeur.
Over de nalatenschap moet je namelijk in de meeste gevallen belasting afdragen. Daarna moeten alle rekeningen betaald worden, bijvoorbeeld voor de notaris, de executeur en eventuele rechtbankkosten. Het geld dat overblijft, wordt vervolgens uitbetaald aan de erfgenamen.
Dit duurt in veel gevallen gemakkelijk een jaar. In ingewikkeldere situaties kan dat oplopen tot een meerdere jaren. Een legaat wordt meestal eerder uitgekeerd of uitbetaald. Als het gaat om een legaat van een specifiek goed, dan kan dat in de eerste maanden na het overlijden al het geval zijn.
Het testament openen
Er is geen vormvereiste voor het openen van een testament. De nabestaanden kunnen dit gewoon zelf uitvoeren. Realiseer je dat, als je bij een notaris aan tafel gaat zitten, je ongeveer € 200,– per uur betaalt.
De uiteindelijke rekening voor het afwikkelen van de erfenis kan een paar honderd euro zijn als er een duidelijk testament is of wanneer alle erfgenamen het snel eens worden. Maar het kan ook duizenden euro's of zelfs nog meer kosten. Doorgaans worden de notariskosten betaald uit de erfenis.
Alleen de notaris die het testament gemaakt heeft (of onder zijn beheer heeft van een voorganger), heeft inzage in de inhoud. Deze notaris zal een kopie afgeven als een andere notaris de aanvraag doet. Dan volgt het moment dat de notaris de erfgenamen informeert over wat er in het testament staat.
Als overgeblevene van de En/of Betaalrekening blijft u, na overlijden van de mederekeninghouder, toegang houden tot de rekening. Bij hoge uitzondering kan een En/of Betaalrekening bij het overlijden van een van de rekeninghouders worden geblokkeerd.
Legitieme portie
U kunt uw kind niet helemaal onterven. Uw kind houdt het recht op een deel van uw erfenis. Dit deel heet de legitieme portie. Het is de helft van wat uw kind zou hebben gekregen zonder testament.
De inhoud van een testament blijft geheim (tenzij de erflater zelf aan anderen vertelt wat er in staat). Komt iemand te overlijden dan wil je weten óf er een testament is gemaakt. Je kunt dat zelf opvragen bij het Centraal Testamentenregister, maar je kunt ook een notaris vragen dat voor je te doen.
De nalatenschap wordt in gelijke delen verdeeld tussen de partner en eventuele kinderen. Met een testament kan van de wettelijke verdeling worden afgeweken. Bijvoorbeeld door te bepalen dat de kinderen meteen bij het overlijden een geldsom in handen krijgen.
Als je bent onterfd, heb je alleen recht op inzage van het onderdeel van het testament waarbij je een belang hebt. Dat is dus meestal alleen het onderdeel waaruit blijkt dat je bent onterfd.
De wet is van toepassing als er geen testament is (of als er een testament is waarin de wet van toepassing wordt verklaard). Is er een testament waarin van de wet wordt afgeweken, dan is dat altijd bindend.
Voordelen van een testament
Je verdeelt de erfenis zoals jij dat wilt. Je kunt iemand onterven. Het is mogelijk en goed doel of goede vriend aan te wijzen als erfgenaam. Je kunt één erfgenaam het vruchtgebruik geven van jouw woning zonder dat deze direct eigenaar van de woning wordt.